In Italië is het gemanoeuvreer van premier Conte een nieuwe fase in gegaan. Een nieuwe regering of verkiezingen? Salvini zal niet klagen.

In Italië heeft de ophef van twee weken geleden zich nu ontwikkeld tot een volledige regeringscrisis zoals alleen Italië die hebben kan. Grote vraag is nu of de Italiaanse premier in staat zal blijken een nieuwe centrumregering bij elkaar te sprokkelen, of dat er binnenkort nieuwe verkiezingen komen

De formele val van Conte2 was noodzakelijk doordat het bijeenhouden van zijn coalitie de laatste weken een te zware belasting was gebleken. Hoewel de regering formeel niet viel, was zij te wankel om een toekomst te hebben. De premier nam de vlucht naar voren en besloot vandaag naar de president te gaan om formeel zijn ontslag aan te bieden.

In de Italiaanse context betekent dit gewoonlijk dat de president een senior politicus verzoekt te kijken of bij de bestaande verhoudingen nog een ander kabinet mogelijk is. Dat dat in Italië altijd een reële kwestie was, werd uiteindelijk de reden dat de Eerste Republiek in 1992 ten val kwam, en werd vervangen door een ietwat presidentiëler systeem. Maar de Werdegang van Conte laat zien dat Italië weer terug is bij af. Voor de EU is dit uitermate slecht nieuws – niet het minst doordat Conte twee weken geleden moeite kreeg met de verdeling van de Corona-fondsen die de EU het land toeschoof.

The breakdown of Italy’s left-leaning government shows that Europe’s political challenges of recent years, including the fragmentation of the political landscape and the rise of anti-establishment parties haven’t gone away, despite the pressure that the pandemic is putting on European politicians to work together across party lines.

Formeel is Conte partijloos, al lijkt hij een zekere affiliatie te hebben met de VijfSterrenbeweging die hem in 2018 naar voren schoof om de coalitie met Salvini´s Lega te leiden. Als premier werd Conte de populairste politicus van het land. Met 56% staat zijn populariteit ongekend hoog.

In Italië is nu ook sprake van de benoeming van een nieuwe onafhankelijke premier, maar of die in het land te vinden is blijft een goede vraag.

Another possibility, per AFP, is naming an independent as premier, which would prevent conflict between the PD and M5S. Leftist publication La Repubblica Daily reports that Conte could serve as a minister in such a cabinet.

Geen waarschijnlijke optie. Wat mogelijk nog vanuit de EU zou kunnen worden gepusht is dat Conte – die men in Brussel zeer waardeert – zelf met een eigen partij zou meedoen aan nieuwe verkiezingen. Dit in een poging Salvini en zijn Lega Nord wind uit de zeilen te nemen – in Brussel is men als de dood voor de rechtse leider, die vorig jaar nog dreigde met een toekomstig Italiaans exit van de eurozone.  Wat een gedwongen vertrek uit de EU zou betekenen volgens de huidige regels. Maar dat zou vermoedelijk dan wel acuut het einde van de huidige regels betekenen.

De peilingen geven vooralsnog aan dat de VijfSterrenbeweging bij verkiezingen een aardige veer zou moeten laten, maar de kiesdrempel zou er vermoedelijk ook voor zorgen dat de man die deze crisis op gang bracht – oud-premier Renzi – uit het parlement verdwijnt. Zijn huidige zeteltal heeft hij overgehouden aan zijn vertrek uit de sociaaldemocratische PD, en in de peilingen is hij niet terug te vinden – Italië heeft een hekel aan hem gekregen. De Lega zou hoogstwaarschijnlijk de grootste partij van het land worden:

Legenda:

De opgaande donkerblauwe lijn is de verwachte score van de Fratelli d’Italia, een verre politieke nazaat van de eertijdse Italiaanse neofascisten. Centrumrechts zal naar het zich laat aanzien na de komende verkiezingen de volgende regering leveren:

Dat veel partijen niet happig zijn is omdat de volgende verkiezingen volgens een nieuw systeem worden beslist. En dat allemaal omdat een geflopte Italiaanse premier meer invloed wilde hebben op de verdeling van geld dat Nederland mede fourneerde.

---

Meer over de economische en politieke perikelen van Italië vindt u hier op deze site. De ‘Corona fondsen’, de er mee verbonden Eurobonds en een stukje van de voorgeschiedenis vindt u hier.