Autobranden in Ede, Vlaardingen, Den Haag, Lelystad, maar ook in andere steden. Aangestoken door jongeren. Verveelde jongeren. Maar doet dat recht aan de achtergrond, of is er een Europese intifadah op gang gekomen?

Intifadah wordt – terecht overigens – sterk geassocieerd met de strijd tussen Israël en rellende Palestijnen, voornamelijk op de Westbank. Maar het Arabische woord impliceert een bredere en algemenere bruikbaarheid. Slechts de associatie met een ‘vrijheidsstrijd’ in media – die daarvan een verdienmodel hebben gemaakt – verhindert het gebruik er van in de West-Europese context. De vraag is voor hoe lang.

Is het niet een te weids begrip voor wat rellende jongeren die uit verveling auto’s in de fik steken? Nou, niet altijd in ieder geval. De rellen in 2005 in Frankrijk kon je met geen mogelijkheid afschuiven op verveling. Het is in de West-Europese geschiedenis een periode waarover graag gezwegen wordt, maar met de kennis van nu terugkijkend kun je niet langer ontkennen wat toen gaande was: een echo van die strijd (2e intifadah) tussen Palestijnen en Israël die toen net over haar hoogtepunt heen was. Moslimjongeren die zich op basis van een sterkere identificatie als groep dan met de Franse rechtsstaat met grof geweld tegen hun overheid keerden.

Hé, als je het formuleert zoals ik hierboven wordt de gelijkenis al sterker nietwaar? Dat is geen ongelukje, dat de Europese overheden zich al enige tijd – bewust of onbewust – voorbereiden op dergelijke onlusten is onmiskenbaar: het klassieke pappen en nathouden gedrag dat het gezag jegens rellende Marokkaans jongeren etaleert kan op geen enkele andere wijze gerechtvaardigd worden. Stil zitten in de hoop dat het niet erger wordt. Want er zou eens een explosie kunnen volgen!

Het dreigement in Ede dat buurtbewoners die zich wilden verenigen om hun eigendommen te beschermen een boete van  €5000 per persoon tegemoet konden zien past in ditzelfde plaatje: als je de ene groep niet wilt provoceren, moet je voorkomen dat er zich een groep tegenover gaat stellen. Wie die groep dan ook vormt. Dat de groepsleden de Nederlandse politie beschouwen als een deel van de samenleving dat vooral ‘ons’ beschermt, is in dat verband zowel ironisch als een gigantisch gotspe. Maar objectieve waarnemingen zijn in Ede en omgeving lang geleden al gesneuveld: het is een wij tegen zij situatie geworden.

Dat het bevoegd gezag weigert haar taken uit te voeren is treurig, te meer daar het vermijden van confrontaties door de politie alleen mogelijk bleek door volledig te capituleren. Een overheid die dat toestaat verliest alle gezag dat haar resteert, en kan gevoeglijk worden genegeerd.  Dat de autochtone bevolking van Ede dat nog niet doet pleit voor hen, of ze hebben de nieuwe spelregels nog onvoldoende begrepen. Ook dat zou voor de lokale gezagsdragers een bron van zorg dienen te zijn, maar signalen daarvan heeft nog niemand gezien.

Is er nu al wel reden voor dergelijke grote woorden als hierboven? De gebeurtenissen in Vlaardingen zijn nog beperkt tot een noodverordening, want de identiteit van de dader(s) is nog niet vastgesteld. In Den Haag zou het gaan om Surinaamse jongeren, al ontkende burgemeester Van Aartsen gewoontegetrouw alles.

Maar wie googelt op autobranden, stuit ook elders op ditzelfde probleem. Deventer, Utrecht, Lelystad, Haarlem en Maastricht bleken afgelopen maand ook al aan de beurt. Steeds zijn er verdachten, steeds wordt vermeld dat de politie vermoedt dat er meerdere mensen tegelijk actief zijn, of dat ze in groepjes opereren. Groepjes zijn geen klassiek gedrag voor pyromanen, dat suggereert een andere oorzaak dan een obsessie met vlammen.

En dan hebben we natuurlijk nog het Duitse probleem dat elk festival in Duitsland momenteel door jonge migranten kan worden aangegrepen om te rellen en vrouwen te intimideren. In de Franse banlieus zijn veel gebieden als de Haagse Schilderswijk, waar de politie ’s avonds niet meer komen durft. Zweden: idem, Malmö is er speciaal berucht om. Kopenhagen: groepen moslims eisen van horeca ondernemers belastingen, en hebben aanmerkingen op alles wat er in een zaak gebeurt. Het woord shariapolitie is er al geregeld gevallen.

Het is best mogelijk dat het nog te vroeg is om te spreken van een Europese intifadah, maar de voortekenen zijn uiterst ongunstig. Dat er wel degelijk iets gaande is durven alleen f*********n als Jozias Van Aartsen en Lodewijk Asscher te ontkennen.