Gisteravond in Steenbergen was geen gewone inspraakavond over de komst van een AZC. Waar tot nog toe deze inspraakavonden werden gekenmerkt door een beeld van boze burgers die stoïcijnse of wriemelende regenten probeerden te overtuigen geen AZC in hun gemeente te accepteren, ging het gisteravond een stapje verder. Het ging zelfs mis, volgens sommigen.

Volgens RTL-nieuws werd de enige inspreekster die durfde te pleiten vóór de komst van een AZC, met intimiderende spreekkoren begroet. De termen die daarbij werden gebruikt waren niet fris – geen discussie over. Maar wat we in deze tijden van ‘iedereen hoogopgeleid’ lijken te vergeten, is dat niet iedereen zich eloquent weet uit te drukken. Dat dat te vaak als excuus wordt gebruikt om diepgevoelde emoties te negeren vind ik persoonlijk verwerpelijk. Mensen zijn wie ze zijn. Dat je dat van immigranten die de taal onvoldoende machtig zijn accepteert, zou moeten betekenen dat je hetzelfde accepteert van mensen die een bepaalde uitdrukkingsvaardigheid nooit meester zijn geworden. Nu beweren dat de bezoekers van de inspreekavond in Steenbergen onaanraakbare tokkies zouden zijn, is extreem dom dan wel walgelijk opportunistisch. In Haarlem gebeurde het omgekeerde, maar dat schijnt dan normaal te zijn (rechts).

Dat alles neemt niet weg dat het geen aangenaam beeld oplevert. En het beter was als het nooit zover gekomen was. Maar vast staat dat deze mensen meer gehoor willen krijgen dan ‘het uurtje stoom afblazen’, waarmee Sheila Sitalsing onlangs het fenomeen inspraak wegzette in haar column in De Volkskrant. Want het is precies deze mentaliteit, die onbewust door Sitalsing zo accuraat verwoord werd, die mensen woest kan maken als zij het gevoel hebben te worden beschouwd als verachtelijke sta-in-de-wegs. Dàt was waar het in Steenbergen op is mis gegaan.

Steenbergen
De woorden van burgemeester Vos van Steenbergen in het NOS Radio 1 Journaal, hoe vergoelijkend mogelijk ook bedoeld in de richting van zijn eigen burgerij, versterken dat beeld verder. Hij denkt dat de negatieve sfeer in de zaal voor een deel welbewust is gecreëerd:

Ik ken niet al mijn inwoners, maar ik denk dat een deel van buiten is gekomen. (..) De eerste sprekers hebben gelukkig hun woord kunnen doen, maar in de zaal was het wel erg rumoerig en soms beneden peil. (..) Dit heeft de sfeer beïnvloed. Ik sluit niet uit dat mensen bang zijn om iets te zeggen over dit thema. Dat zou jammer zijn, want dat is een succes voor degenen die daarop uit zijn.

Dat de beschimpte inspreekster een paar dagen tevoren een steen door haar ruit kreeg is een schandalig dieptepunt. Maar desondanks moet je constateren dat dit pleit tegen de woorden van de burgemeester, dat de acties deels van buitenaf komen. Een steen een paar dagen tevoren kan bijna niet anders dan door een lokale heethoofd zijn geworpen.

In een democratie mag niemand worden uitgesloten om zijn zegje te doen, dat hadden de tegenstanders in Steenbergen niet mogen vergeten. De voorstanders in Haarlem natuurlijk evenmin, maar die gebruikten bestuurlijk geweld in plaats van intimiderende spreekkoren. Het is lastig om daar géén onderscheid tussen te maken, want ondanks alles zijn het verschillende uitingen van hetzelfde principe: de andere partij monddood willen maken.

De veenbrand
Komt dit als een donderslag bij heldere hemel? Dat kun je niet met droge ogen zeggen. Hoewel de MSM al jarenlang de doorwoekerende veenbrand ridiculiseert (zie ook hierboven), is er sinds de tijden van Pim Fortuyn heel weinig veranderd. En laat me U er aan herinneren: Fortuyn stookte niet zelf een vuurtje, hij gaf stem aan een al langer sluimerend maar onmiskenbaar aanwezig sentiment. Alles bijeen bouwt de spanning zich dus al minstens twintig jaar op. Of er een kantelpunt is bereikt valt niet zo 1-2-3 te zeggen, precies aanwijsbaar is zoiets maar zelden. Maar wat steeds duidelijker wordt, is dat de stemming in het land snel aan het omslaan is. En dat kan gevaarlijk zijn.

Hier en daar zie je oproepen aan Geert Wilders om olie op de golven te gooien. Dat is een groteske miskenning van wat gaande is, omdat het impliceert dat Wilders zich aan het hoofd hiervan heeft gesteld. Als Wilders zich anders zou uitspreken dan hij doet – oproepen vooral géén geweld te gebruiken – kan ik me niet voorstellen dat dat enig effect zou hebben. Wellicht zou een radicaler leider op staan om de fakkel van verzet te ontsteken. Zonder binding of parlementaire verantwoordelijkheden is onmogelijk te voorspellen waar dat toe zou kunnen leiden.

Andere inspraakavonden zullen deze week moeten tonen dat Steenbergen een incident was. Laten we dat maar hopen, de chaos is ook zo al groot genoeg.

—————————————————————————————————————————
Later vandaag (17.30 uur) publiceren we nog een aansluitende analyse van Juvenalis over de mechanica van kantelpunten.