Wat is een journalist? Die vraag is prangender dan u denken zou. Dat wordt zij, in ieder geval. De MSM wil haar speelterrein terug.

Een tijdje terug was ik op een klein symposium in een zijzaaltje van perscentrum Nieuwspoort, onder andere over het boek van Ulfkotte, Gekochte journalisten (zie ook de recensie daarvan, HIER). De organisator vroeg of er ook journalisten in de zaal waren. Er gingen een paar handen omhoog. Zowel Joost Niemöller (daar ook toevallig aanwezig) als ik hielden onze handen omlaag. Gezien alle ontwikkelingen in de media is het een titel die ik niet graag krijg toebedeeld. Er waren meer mensen die niet bevestigend reageerden, maar pakweg 30 jaar terug beslist enthousiast de handen opgestoken zouden hebben.

Huidige ontwikkelingen geven weinig hoop voor de toekomst van de objectieve journalistiek. Curieus genoeg wordt dat het beste duidelijk als we twee benaderingen naast elkaar leggen, beide binnen de gestandaardiseerde MSM. Beiden volgen zij een totaal verschillend discours. De reden? Politieke wenselijkheid. Dat is een heel veeg teken.

Vandaag zag ik op de NOS-site een artikel dat de censuur in China aan de kaak stelt, die vanaf heden ooggetuige-filmpjes op sociale media verbiedt. Afijn, dat is China. (Ex?)-communistisch, Russisch bondgenoot. Kortom: de vijand) Maar als binnen de EU hetzelfde type beleid wordt ingevoerd, horen we niet alleen ergens over, maar lijkt er een zekere mate van instemming te heersen.

De beroepsgroep heeft dan ook veel last van mensen die haar voortdurend bekritiseren over hun insteek, het discours dat men via een beperkte eigen communis opinio voor wenselijk houdt en dat op internet en social media ongenadig als hypocriet aan de kaak wordt gesteld en de feitelijke onjuistheden, niet zelden veroorzaakt door bewuste weglatingen. We hebben het dan niet alleen over RTL, maar ook over de NOS, een omroep die geacht wordt ons onpartijdig nieuws te verschaffen. Het is de formele basis van haar bestaansrecht, maar als daaraan de hand werd gehouden was ze al lang stilletjes opgedoekt. Journalisten die de handen van regenten likken zijn eerder standaard gebruik geworden dan pijnlijke uitzonderingen. Veel gênanter wordt het niet, en het is al zo ver ingeburgerd dat men zelfs niet langer beseft dat men het doet.

Wat in China onwenselijk gevonden wordt – het is vervelend voor de daar werkende westerse journalisten zegt de NOS – is hier intussen gewoon geworden. Zaterdag schreef ik er al een stukje over, het verdwijnen van het account @OnlineMagazin van Twitter is precies hetzelfde als wat de Chinese regering beoogt. Pure, botte censuur. Roept dat verontwaardiging op bij de MSM? Kunt u net denken. Het maakt de concurrentie niet alleen minder, maar de filmpjes die hun eigen discours ontkrachten worden hierdoor ook minder makkelijk vindbaar. Tot ergens op internet een nieuw verzamelpunt gevonden wordt, en dat dat ontstaan zal kunt u als vaststaand feit aannemen.

In Duitsland is men al verder met de censurering van internetberichtgeving:

In Duitsland zal de verspreiding van vals nieuws in de toekomst als een misdrijf worden bestempeld. De Christlich Demokratische Union (CDU) van bondskanselier Angela Merkel werkt aan een wetsvoorstel waardoor de bewuste verspreiding van verkeerde berichtgeving strafrechtelijk zou kunnen worden vervolgd.

Vals nieuws verspreiden wordt een misdrijf. Wat is vals nieuws? Niemand die er een sluitende definitie van geven kan, maar als @OnlineMagazin een goed voorbeeld was, is het eenvoudig alles wat de regerende klasse slecht uitkomt.

De voorbije twee jaar zijn in Duitsland op diverse websites geregeld verhalen verschenen die vluchtelingen in een slecht daglicht moesten stellen. Onder meer werd opgemerkt dat vluchtelingen de dieren in een kinderboerderij hadden opgegeten, parken als openbare toiletten gebruikten en zich te buiten gingen aan de verkrachting van kleuters.
Gevreesd wordt ook dat Russische hackers de Duitse verkiezingen met valse berichten zullen proberen te manipuleren. (mah)

En met die laatste zin ziet u de hefboom die wordt gehanteerd boven tafel verschijnen, terwijl klip en klaar is dat de hysterie rond het Russische hacken van de Amerikaanse verkiezingen een opgeklopte klucht is die wortelt in het nog steeds voortdurende ongeloof van de Democratische Partij dat ze de verkiezingen verloren heeft.

In het beste geval worden berichten voor een week of zo verboden, om dan als ze blijken te kloppen na een vermaning om in de toekomst beter op te passen toch met excuses te worden toegelaten – op een moment dat het niemand nog interesseert. Waar dat aan denken doet? De onbeholpenheid waarmee totalitaire regimes in wording reageren op mensen die zelf zaken registreren. En ook erkende journalisten zijn in dat verband nooit automatisch veilig.

Het is een omineuze ontwikkeling. De volgende stap is dat je een vergunning nodig hebt om journalistieke activiteiten te ontplooien, en dat de definitie van journalistiek door de overheid wordt gemonopoliseerd. Is dit paniekzaaien? De realiteit leert anders. Het zou veel gezagsdragers niet slecht uitkomen als internet alleen nog wordt gebruikt voor het verzenden van porno en plaatjes van schattige poesjes.