CDA-leider Hoekstra wordt op dit moment verweten ooit te hebben belegd via een offshore constructie, waarover hij bij de belasting aangifte deed.

Op de keper genomen is dit een vreemd verwijt, en het komt nogal sensatiezuchterig over.

In hoeverre iets omstreden is, is een kwestie van perspectief. Kort gezegd, vanuit het perspectief van politieke tegenstanders is alles wat Hoekstra doet omstreden als ze het er niet op voorhand mee eens waren. Dat de staatsomroep het woord omstreden in deze vorm gebruikt is geen goed teken voor dit soort berichtgeving. Het impliceert vooral dat er mensen zijn die er om politieke redenen hun bedenkingen bij hebben, niets meer dan dat.

Als Hoekstra inderdaad jarenlang keurig aangifte heeft gedaan van deze belegging, is dit gedoe niets anders dan een verdachtmaking, over iets waarmee niets mis is. Iets wordt pas een belastingconstructie als ze als zodanig wordt gebruikt – in veel landen geldt het gebruik van een Nederlandse BV om geld te parkeren terecht als cue voor ongewenste financiële manoeuvres. Dat betekent niet dat er iets gebeurd die volgens onze wetgeving niet OK is, hoogstens dat men dat in het land waaruit de eigenaar afkomstig is niet ziet zitten. Nederland bulkt van dat type constructies, al lijkt het voor betrokkenen bij dit soort onderzoeken altijd moeilijk te begrijpen hoe dat functioneert. Dat komt herkenbaar terug in de berichtgeving van de NOS:

De firma heet Candace Management en er zijn zo’n veertig mensen bij betrokken, onder wie verschillende mensen uit de Nederlandse bankwereld. Ze investeren ermee in een safaribedrijf in Oost-Afrika. Het is wettelijk niet verboden om gebruik te maken van belastingconstructies.
De constructie is wel omstreden, zegt onderzoeker Karlijn Kuijpers van Investico. “Nederland treft al bijna tien jaar allerlei maatregelen om te zorgen dat die paradijzen ophouden te bestaan.”

Letterlijk wordt hier gezegd, dat het onwenselijk is dat Nederlandse privépersonen aandelen hebben in buitenlandse vennootschappen. Dat is niet alleen volstrekt waanzinnig, maar ook moreel hoogst dubieus, en redeneert vanuit eventuele voordelen die hiermee gerealiseerd zouden kunnen worden. De zaak wordt pas echt dubieus als dat niet bij de belastingdienst wordt aangegeven.

Dat Hoekstra daar niet vol over in de tegenaanval kan gaan heeft te maken met de obsessie over buitenlandse investeringen die hier te lande al een paar jaar is ontstaan na het publiceren van die Panama-papers. Dat neemt niet weg dat er enige vreemde kanten aan het verhaal van Hoekstra zitten, maar dat heeft niets te make met de constructie an sich. Wat wel vreemd aandoet, is dat Hoekstra beweert de winst van de investering na verkoop van de aandelen te hebben weggeschonken. Waarom, het was immers een legitieme investering? Voelde er iets niet goed, waar minister Hoekstra pas achter kwam nadat hij het spul had verkocht?

Een tweede punt is de bewering dat hij niet wist wie er nog meer in investeerden, ondanks dat andere deelnemers zeggen dat er regelmatig lijsten met die overige investeerders rouleerden. Dat zou waar kunnen zijn, maar dat brengt een ander vreemd punt boven tafel: hoe vond Hoekstra een koper voor zijn aandelen, en hoe werd de prijs bepaald? Voor dit soort aandelen bestaat geen openbare beurs, waar ze vrij worden verhandeld. Niets waarover je je agent belt en zegt: doe die maar in de verkoop, om dan later te horen wat ze hebben opgebracht.

Want de aandelen van dit soort bedrijven zijn ingericht volgens het principe van de besloten vennootschap zoals we die ook in Nederland kennen. En dat houdt in dat je je aandelen eerst aan je medeaandeelhouders dient aan te bieden alvorens er een externe koper[1] voor te vinden. Zoals het er nu uitziet is dat precies wat Hoekstra heeft gedaan, maar dat kon hij alleen doen als hij wist wie dat waren – hetgeen hij ontkent.

Hoekstra zegt tegen de journalisten niet te hebben geweten dat Tom de Swaan – president-commissaris van ABN AMRO – ook betrokken was bij de beleggingsclub. De lijsten met aandeelhouders die volgens verschillende investeerders uit de groep regelmatig rondgestuurd worden, zegt Hoekstra nooit te hebben gezien. Hij zou geïnvesteerd hebben, omdat hij via zijn oude studentenvereniging uit Leiden bevriend was met de oprichter van het safaribedrijf. Dat bedrijf zou de constructie hebben opgetuigd om makkelijk internationale beleggingen aan te kunnen trekken.

Het heeft er dus veel van weg dat Hoekstra voor de verkoop van zijn stukken contact opnam met zijn oude vriend, die een ander van de aandeelhouders benaderde om ze over te nemen, of dat eventueel zelf deed. Dat vind ìk nu een vreemde gang van zaken.

---

1. Voor een externe koper is ook niet eenvoudig te bepalen wat die stukken waard zouden zijn. Weshalve zou een verkoop aan een externe koper Hoekstra eerder verder in de problemen brengen.