De CSU in Beieren kondigde vandaag aan dat zij haar rechtszaak tegen de Bondsregering over de asielmigratiepolitiek van Merkel c.s intrekt. Omdat de noodzaak er toe is verdwenen. En dat is maar één signaal dat het tij in Duitsland politiek keert.

Dat Beieren die rechtszaak vallen laat, is ook en signaal dat de Duitse christendeocraten de rijen weer willen sluiten. Dat Angela Merkel nooit reageerde op de rechtszaak was een signaal van hetzelfde sentiment, en bovendien een uiting van de diepe bezorgdheid die de stap van Beieren in de kringen der CDU veroorzaakte. De reden dat de asielstroom grotendeels lijkt opgedroogd is een momentopname, en dat weten ze in Beieren dondersgoed. Maar doordat de stroom zich deze zomer vooral via Libië en Italië zal bewegen, is er enige tijd gewonnen. Principieel is er echter weinig veranderd zo lijkt het. Dat Angela merkel onvoldoende breed heeft erkend dat ze fouten heeft gemaakt houdt de mogelijkheid open dat ze opnieuw zal bezwijken, ditmaal mogelijk ook als onderdeel van en SPD-campagne.

De SPD zit namelijk in een spagaat die zij onvoldoende onder ogen lijkt te willen zien. Veel van haar traditionele kiezers zijn oversteek naar de AfD begonnen, zoals vorige maand al bleek in Saksen-Anhalt, waar de AfD een kwart van de stemen haalde. Anderen vinden de SPD al een hele tijd economisch te ver opgeschoven naar rechts, en stemmen tegenwoordig op Die Linke. Nu een crisis als afgelopen jaar er tussendoor kwam, is kristalhelder geworden dat het verhaal van de SPD een majeure renovatie nodig heeft, waarvan ook nog de vraag is of de partij en haar leden die slag mee kunnen maken. De manier waar op de SPD-minister van Justitie Heiko Maas afgelopen weekend bij de 1 mei-viering in voormalig Oost-Duitsland werd uitgefloten illustreert dat. Als de SPD een geloofwaardige draai zou willen maken heeft dat als consequentie dat velen van het huidige leiderschap zullen moeten verdwijnen.

Het AfD-congres dat eveneens afgelopen weekend gehouden werd zal dat nog eens extra onderstrepen. Door een basisprogramma op te nemen heeft de AfD zichzelf ideologisch verankerd, en is haar positie nu bepaald. Veel Duitsers zal het doen beseffen dat zij sinds lang rechtser waren dan ze zelf vermoedden, en dat ze al die tijd slecht werden vertegenwoordigd door CDU en SPD. De arrestatie van 400 linksradicalen zal dat alleen maar onderstrepen.

De AfD kijkt vooruit naar 2017, en de regeringscoalitie in Berlijn kan daar niet gerust op zijn. Al blijft er die onbeantwoorde vraag welke van de gevestigde volkspartijen er het heftigst onder te lijden zal hebben. Maar juist door te bevestigen dat de AfD de potentie heeft een grote volkspartij te zijn, zal zij de gevestigde partijen enorme angst aan jagen.