Donald Trump en Thierry Baudet worden beiden als uithangbord van conservatisme beschouwd. Maar Trump is fundamenteel anders dan Baudet.

Op een mooie lente-avond in mei vorig jaar hielden Julius Krein en Gladden Pappin, de oprichters van American Affairs, een drukbezochte ‘Lentelezing’ in het lavendelsouterrain van het Forum voor Democratie. Dit tweetal vormde het intellectuele gewicht van de Trump-beweging, al had Julius Krein daar inmiddels afstand van genomen na Charlottesville. Het thema van het event was ‘Politics after the end of history.’ Het klinkt allemaal dramatisch, maar de Trump-era is dat nu eenmaal. De successen van Trump zijn – nog steeds – nogal een schok voor zijn politieke tegenstanders. Hier in ons kikkerlandje roept Baudet soortgelijke gevoelens op door de succesvolle entree van het Forum van Democratie in Den Haag, in de vrijstaat Amsterdam én nu ook in het middenbestuur, maar vooral de senaat.

Het mooie van de lezingen en sprekers in het keldertje van Baudet aan de Amsterdamse Herengracht was dat het nieuwsgierig maakt naar de onderliggende materie. Zo was ik mij wat gaan verdiepen in de bijdragen in dat conservatieve tijdschrift American Affairs en kwam ik op die manier via een link bij de editor Continetti van dat andere podium, de Washington Free Beacon, met een gedegen stuk over de achtergrond van het conservatisme van Trump. Wat is dat precies en hoe zit dat met het conservatisme van Baudet? Is dat hetzelfde of zijn er verschillen?

Trump intellectueel gewicht geven is nogal een hele prestatie. Dat komt weer door zijn soort van conservatisme. Trump is vrij eigenzinnig. Zelf zegt Trump daarover: “I’m a commonsense conservative. We have to be commonsense conservatives. We have to be smart.” Dat maakt hem briljant en succesvol. Wat Trump zegt:

“I view the word conservative as a derivative of the word conserve. We want to conserve our money. We want to conserve our wealth. We want to conserve. We want to be smart. We want to be smart where we go, where we spend, how we spend. We want to conserve our country. We want to save our country.”

Het is een revival van het zogeheten “street corner conservatism”, “gut conservatism”. Trump is een gezond verstand conservatief. Hij is niet geïnteresseerd in grote politieke denkers. Voor hem niet dat intellectuele gedoe, zoals bij Baudet. Daarin zit het verschil met het intellectuele conservatisme van Baudet. Dat van Thierry lijkt soms ook meer “based on nostalgia for some long-gone golden age.”

Continetti schrijft ergens “The conservatism of Donald Trump is not the conservatism of ideas but of things. His politics do not derive from the works of Burke or Disraeli.” Trump’s basale boodschap, het terugwinnen van de controle over de grenzen, heronderhandelen over handelsverdragen en het najagen van een “American interests-based” buitenlandse politiek is een duidelijk vertaling van dat “conservatism of things” in plaats van ideeën. Onderbuik-conservatisme, ofwel street corner conservatism.

Is het street corner conservatisme van Trump ook het conservatisme van Baudet? Welnee, verre van dat. Dat van

Trump is gebaseerd op common sense en men kan meer spreken van een “instinctive conservatism.” Gezond boerenverstand. Baudet omhelst daarentegen een intellectueel conservatisme. Uitgebreide politieke filosofieën waar namen voorbijkomen als Burke, Disraeli of Hayek. Meer theoretisch. De pompeuze boreale terugblikken en de Uil van Minerva in een speech waren wat over de top, maar dat zal Baudet’s overwinningsroes zijn geweest. Of het fors uitgedijde FvD-electoraat op dat laatste zit te wachten is overigens nog maar de vraag. Met Jip-en-Janneketaal is de kiezer makkelijker te bereiken en ook dat beheerst FvD. Het allesbehalve feitenvrije en zakelijke optreden van Baudet rond de klimaatkolder heeft de partij immers geen windeieren gelegd.

Persoonlijk spreekt mij Trump’s conservatisme meer aan, het is bijna een populistisch conservatisme. Ik voel mij wel thuis in het hokje van “gut conservatives.” De Amerikaanse sprekers in het keldertje zouden die term vast wel kennen. Dat bleek ook wel toen ik aan de praat raakte met een van de sprekers, Julius Krein. Die bekende nippend aan een wijntje: “I’m not a conservative, I’m a populist.” Zie daar het verschil. Trump’s gut conservatism is niet vergelijkbaar met dat van Baudet. Maar wij zijn hier dan ook niet in Amerika.