meest vermoeiende aan het volgen van de Brexit-onderhandelingen is de totale weigering te erkennen wat speelt. Een harde Brexit resteert.

Ook de onmogelijkheid – vanuit EU-perspectief – ook maar één centimeter op te schuiven richting de Britse positie maakt dat het een exercitie is die men beter niet begonnen was. Maar in plaats van uit te leggen wat men wil, waar de hindernissen en valkuilen zaten ismen ietwat in den blinde gaan onderhandelen. Gevolg is niet alleen dat een aantal pijnpunten zelfs nooit aan de orde is gekomen, maar ook dat voortdurend de hoop levend werd gehouden dat de EU op magische wijze het behoud van enige van de onmiskenbare voordelen van het lidmaatschap van de EU zou toe staan.

Vorige maand kwam premier May uiteindelijk met het Chequers-plan. Niet alleen werd dat door de Brexiteers in haar partij terecht prompt afgeschoten als een bedekte vorm van slavernij aan de EU-gedachte, maar nu heeft deze week ook de EU het plan afgewezen als basis voor verdere gesprekken.

Barnier completely rejects May's Chequers customs plan: "The EU can not, and the EU will not, delegate the application of its customs policy and rules… to a non-member who would not be subject to the EU's governance structures." pic.twitter.com/B9tEVtgO02

— BrexitCentral (@BrexitCentral) July 26, 2018

Categorisch.

Op welke gebieden hebben de EU-onderhandelaars het afgelopen jaarconcessies gedaan? Verder dan het eens worden over een bedrag van €39 miljard dat het UK de EU nog moet betalen is niets te noemen. Dat was een concessie omdat de eis aanvankelijk hoger lag. Een volslagen giller, passend bij het kaliber van deze onderhandelingen.

Het volledige fiasco van deze onderhandelingen is voor een zeer groot deel op het conto van premier May te schrijven, die eenvoudig niet voor haar taak berekend bleek. Van meet af bleek dat de Britse regering geen benul had van de taak waarvoor zij stond, geen gevoel had voor de paniek in Brussel en welke invloed dat op alle onderhandelingen hebben zou, en evenmin een beeld van wat de Britse bevolking van haar verwachtte. Dat dat op 16 juni 2016 zo bleek te zijn was vergeeflijk – de overwinning van het Brexit-kamp kan door historici beter worden geduid dan door zittende politici. Dat men daarna niet in staat bleek de nieuwe situatie helder in ogenschouw te nemen was een verwijtbare fout. Nee: blunder. De gevolgen hebben we zich de afgelopen anderhalf jaar zien uitspelen.

Er is klaarblijkelijk ook nooit een analyse gemaakt van de situatie waarin de EU kwam te verkeren door Brexit (een klassieke Devils’ Advocate-analyse was hierbij noodzakelijker dan ooit!) De Britse regering is er van begin af aan met open ogen in gegaan met vertrouwen in de overtuiging dat men ook in Brussel het gemeenschappelijk belang zou inzien. Dat men in Brussel er daarentegen zou durven gokken dat het UK halverwege op haar schreden zou terugkeren en Brexit alsnog af zou blazen lijkt nooit te zijn overwogen. Toch is al minstens een jaar duidelijk dat men daar in Brussel op hoopt, en nergens anders op. Want als de EU tijdens deze onderhandelingen niet zegeviert, moet zij ondergaan.

Het punt is vanuit Brussel bezien simpel: als het UK succesvol zou zijn na het vertrek uit de EU, is de noodzaak van de EU als statenbond – en als bondsstaat nog minder – niet langer van waarde. Het zou de deelnemende lidstaten opstandiger tegen Brussel maken, en de unie zou een dreigende ineenstorting van de euro zeker niet overleven.

Behalve Brexit en de euro-problematiek heeft de EU ook nog te maken met de asielmigratie en de onwrikbaarheid van haar standpunt dat aangaande,  wat de eenheid ernstig bedreigt. De manier waarop de EC afgelopen jaren heeft geprobeerd de Oost-Europese lidstaten in het gareel te krijgen heeft vooral bewezen dat een Oost–West-breuk waarschijnlijker is dan toegeven door Oost-Europa. Voortgaande economische vervlechting – al dan niet met ‘behulp’ van de euro, zou hiermee uitkomst kunnen bieden, maar daarvoor ontbreekt eenvoudig de tijd. Brexit daar boven op maakt deze hele problematiek onhanteerbaar.\

Misschien nog wel de ernstigste discrepantie tussen de regering-May  en haar electoraat is dat het electoraat heeft gestemd en nu erkent te hebben besloten. Maar de keus die het electoraat heeft gemaakt is bij de Britse elite nog steeds onvoldoende binnengedrongen. Iets dat trouwens ook geldt voor de Brexiteers, want hoe langer men Theresa May in Downingstreet 10 laat zetelen, des  te vernietigender zal de verkiezingsnederlaag zijn die de Conservatieven te verduren krijgen na een chaotische Brexit. Onverminderd hoe terecht dat zal zijn, het alternatief (Corbyn’s Labour) is erger. De Tories schijnen hierover nu te denken. Snelheid is echter geboden. Allerlei uitstel is eerder contraproductief, en zal weinig of niets opleveren. Alleen de bizarre Labour- initiatieven voor een tweede referendum of ongeldig verklaring van het eerste zijn nog idioter dan de angstige manoeuvres van de premier..

Alles bijeen genomen was het ondenkbaar dat de EU het UK ooit ver tegemoet zou komen. Ondanks de problemen die de EU daardoor wel degelijk krijgen zou, maar die kan men wijten aan het UK, en zijn niet onoplosbaar. Nu dat inderdaad zo blijkt te gaan is de regering-May ietwat verbaasd lijkt het wel. Dat is niet alleen nergens voor nodig, maar zelfs totaal zinloos.

Vandaag verscheen in The Guardian een hysterisch jankstuk dat Brussel ook belangen heeft het UK nog iets tegemoet te komen. Het bovenstaande indachtig: als gunst kan dat, niet als onderhandelingsresultaat.

dan zijn er nog wat zaken die sowieso geen onderdeel van onderhandelingen hadden moeten  zijn, zoals de toekomst van Gibraltar en de Noord-Ierse grens.

Die harde Brexit is al lang onvermijdelijk. Want wat nodig is voor enig ander resultaat is eenvoudig niet voorstelbaar, en is dat ook nooit geweest.

---

Meer over Brexit vindt u hier.