Door het vrijwel ontbreken van de Zwarte Piet discussie gaan we dit jaar vrijwel naadloos en relatief vroeg in het seizoen over op vuurwerk, en hoe en waarom het te verbieden. De Haags vuurwerk methode die dit jaar wordt getest lijkt me echter een angstwekkend slechte aanpak. Het concept vrijwillige vuurwerkvrije zones geeft me – mede door de basisgedachte – de rillingen.

Het artikel op de site van de NOS onderstreept kennelijk ongewild mijn ongemak, door al aan het begin te verkondigen dat:

Het nieuwe aan de proef is dat bewoners zelf hun straat of pleintje vuurwerkvrij verklaren en daar zelf ook op toezien. De politie heeft al de handen vol aan de handhaving van de 23 zones die door de gemeente vuurwerkvrij zijn verklaard.

En Den Haag had het nog wel zo ‘wetenschappelijk aangepakt’. Ahum.

Deze zomer hield Den Haag een enquête onder de bewoners over de instelling van vuurwerkvrije zones. Van de 13.500 inwoners die eraan meededen, was een meerderheid positief over dergelijke zones. Als de proef in Scheveningen slaagt, wil de gemeente volgend jaar ook afspraken maken in andere buurten.

Het is niet meer dan een voetnoot, maar de meeste knallers worden afgestoken door jongeren tot circa 22 jaar. Hen gaat het niet om mooie lichteffecten bij een plofje, maar om de hardst mogelijke knallen. Èn dat je die zelf veroorzaakt. De enkeling binnen die leeftijdsgroep die dat niets vindt zal ongetwijfeld enquêtes invullen – maar ga er van uit dat vooral de oudere Haagse bevolking aan deze onderzoekjes heeft deelgenomen. Een tamelijk waardeloze ondersteuning van een gemeentelijk voornemen dus. Maar typerend voor de sturing die plaats vindt. Desondanks werden ook de siervuurwerkafstekers gehoord, inclusief de tegenstanders van gemeentelijke inmenging in wat zij beschouwen als een autonoom sociaal proces:

Uit de enquête kwam ook naar voren dat veel bewoners hechten aan het zelf afsteken van vuurwerk. De vrijwillige vuurwerkvrije zones hebben alleen kans van slagen als het vuurwerkvrije gebied beperkt wordt tot een straat, een pleintje of een speeltuin.

Maar de liefhebbers van siervuurwerk worden van de bokken gescheiden middels de gemeentelijke aanpak, die kennelijk een paar ton mag kosten:

Om de overlast van particulier vuurwerk te beperken organiseert de gemeente ook twee vuurwerkshows, een op de Hofvijver en een op het strand van Scheveningen.

Dit alles  lijkt een gevolg van een pleidooi dat minister Van der Steur begin dit jaar hield voor een brede maatschappelijke discussie over vuurwerk dat door de gemeente Den Haag op lokale wijze werd opgepakt.

Laat ik mijn bezwaren tegen dit Haagse idee illustreren met een anekdote uit mijn eigen jeugd. In een van de gemeenten rond Den Haag, waar de kerstbomenjacht welig tierde en de jeugd zich nog niet ringeloren liet. Want Kerstmis was een periode dat ze haar gang mocht gaan – binnen ruimere grenzen dan normaal. In een van de wat armoediger straten in onze buurt zou op een kruispunt een aantal bomen worden verbrand, en in de loop van de avond werd de brandstapel opgebouwd. Tot verbijstering van de lokale jeugd kwam rond een uur of tien een aantal halfdronken studenten hen mededelen: er komt hier geen vuur! De heren uit een huis even verderop wilden van deze overlast verschoond blijven. Resultaat: een paar blauwe studentikoze ogen, een fik als normaal en een studentenhuis waarvan werkelijk geen ruit meer heel was. Niet goed, maar de lokale jeugd wist voor haar belangen op te komen op de enige wijze die zij verstond.

Wat gaat er gebeuren als buurman de straat van je ouders eenzijdig tot vuurwerkvrije zone verklaart? Gaat de gemeente Den Haag dan verbodsbordjes neerzetten? En wie gaat dat handhaven?? Vrijwillige vuurwerkvrijheid houdt ook verplichtingen in. Wat mij de rillingen geeft is dat dit feitelijk een proef is met zelfhandhaving van de openbare orde door ongeregelde buurtburgerwachten. De overheid trekt zich al steeds verder terug uit de openbare ordehandhaving, en dit lijkt de opmaat tot een volgende stap. Niet alleen zit niemand daar op te wachten, maar het opent deuren die we beter gesloten kunnen laten. De ongeregelde burgerwachten in sommige delen van Den Haag zouden de gemeente al meer zorgen moeten baren dan zij tot nu blijken laat. Een uitbreiding of formalisering van dat systeem zal niemand dienen. Alles dat verder gaat dan het vuurwerkvrij verklaren van je eigen tuin of vergelijkbaar bezit of eigendom moetje niet willen formaliseren, aangezien het lokale dictatortjes kweekt, alsmede burgerwachten. Dat moet je niet willen als overheid.