De Volkskrant bericht vandaag dat Nederland geen Guantanamo Bay gevangenen wil opnemen. Dit heet plotsklaps een ‘rel’ te zijn, die de relaties tussen de USA en ons land onder druk zet.

Het is een opvallende kwestie dat er vanuit diplomatieke hoek zo ineens veel bezorgdheid wordt geuit over een verstoorde band met de USA. “De relatie wordt bedreigd” schrijft De Volkskrant waarschuwend.

Hum. Hum. Driewerf Hum!

Niemand lijkt er verder nog over nagedacht te hebben in medialand, maar wat de relatie pas echt zou verstoren, is als Nederland een paar van die oranje pijama’s overneemt en binnen een half jaar niet meer terug kan vinden. Want dat we ten behoeve van de USA mensen gevangen gaan houden, waarvan de USA zelf de veroordeling niet rond weet te krijgen, is in dit van zieligheidsadvocaten vergeven land natuurlijk een onmogelijkheid.

Het is wat dat betreft dan ook typerend dat alleen Bertje Koenders te porren valt voor het honoreren van het Amerikaanse verzoek. Bertje doet alles voor een schouderklop en een aai over zijn bol van instanties waarvan hij later nog profijt kan hebben. En als die luitjes eenmaal zijn overgenomen, is het niet langer het probleem van Koenders, maar van de minister van Veiligheid en Justitie. Zit Van der Steur of iemand op zijn ministerie te wachten op dit wespennest? We zouden wel gek zijn, en dus houdt politiek Den Haag heel terecht de boot af. Maar ondanks mijn sneer naar zieligheidsadvocaten moet ik toegeven dat er in dit specifieke mijnenveld van alles is, waarmee we slechts gevaarlijke knallen kunnen ontketenen als we ons er in begeven.

Guantanamo Bay is een Amerikaans probleem, dat is ontstaan na de laatste Amerikaanse invasie van Afghanistan. Er werden grote groepen Afghanen opgepakt die men verdacht. Mensen, die men in de USA niet voldoende lang kon detineren. Ze werden zolang opgeborgen op een stukje Cuba dat formeel geen Amerikaans grondgebied is, maar waar de USA wel de scepter zwaait. En daar zitten nu nog 115 mannen, de meerderheid sinds 2002.

Deze paar zinnen schetsen het dilemma waar de USA mee zitten, nog afgezien van de eertijdse verkiezingsbelofte van president Obama om het gevangenenkamp te sluiten als hij president werd. Dat is hij nu ruim 6 jaar, en de tijd begint te dringen. Wie van de gevangenen toentertijd geen wrokkige terrorist was, zal dat na zijn vrijlating ongetwijfeld blijken te zijn geworden. Gek kun je dat niet vinden, na 13 jaar detentie zonder vorm van proces.

Maar nu wil de USA er dus echt van af, en overbrengen naar het vasteland van de USA zou betekenen dat men de gevangen niet alleen moet vrijlaten, maar er is ook het puntje van burgerrechten en compensatie en zo. Daarom zoekt de USA naar mogelijkheden deze mensen elders onder te brengen. Dat Nederland indertijd de weinig verstandige keuze maakte deel te nemen aan de Afghaanse invasie is geschiedenis, en een geschiedenis waaraan we liever zo min mogelijk worden herinnerd. Nu deze mensen opnemen is politiek bijzonder onwenselijk. Dat andere Europese landen dat wel doen, is hun zaak.

Er zitten nu nog 115 mensen in dat kamp, waarvan de Amerikanen zeggen dat er 53 klaar zijn om te worden losgelaten, omdat men denkt dat ze ook vroeger al onschuldig waren. Dat lijkt me iets waarmee de Amerikanen zelf in het reine moeten zien te komen. Zoals hierboven al betoogd: dat ze in 2002 onschuldig waren, maakt nog niet aannemelijk dat ze dat ook zullen blijven. Integendeel zelfs, als ik afga op hoe ik er zelf in zou staan.

Nu wordt dus gewaarschuwd, dat dit Nederland een potentieel lidmaatschap van de Veiligheidsraad kan kosten. Altijd weer die baantjes! Bovendien is het maar voor twee jaar, en van doorslaggevende betekenis is dat lidmaatschap vrijwel nooit. Het is wel leuk natuurlijk voor de minister van Buitenlandse Zaken. Koenders dus, inderdaad.

Dat Nederland intussen voor een typisch Haagse benadering kiest met een brief die van uitvluchten en gedraai aan elkaar hangt, belast de relatie met de USA pas echt goed. Politiek is liegen, maar als junior partner tegen een senior bondgenoot is het zelden handig. Gewoon nee zeggen is soms verstandiger.