Groot-Brittannië als splijtzwam voor de EU
Herman van Rompuy maakt zich zorgen. Grote zorgen.
Als iets de leiding van de EU deze dagen zorgen baart, is het dat de regeringen van de lidstaten zich te onafhankelijk gaan gedragen. Van Frankrijk en Duitsland beseft men dat zij respectievelijk te eigenwijs, en teveel in de melk te brokkelen hebben om hen al te veel tegen de haren in te strijken. Maar dat ook Groot-Brittannië zich hier nu aan lijkt te gaan bezondigen doet veel pijn, niet in het minst doordat de Britten vergeleken met andere lidstaten op veel onderdelen al een uitzonderingspositie bekleden.
Premier Cameron heeft zich door binnenlandse politieke verwikkelingen, specifiek de sterke opkomst van het nationalistische UKIP onder leiding van Nigel Farage, gedwongen gezien aan te kondigen dat er mogelijk een referendum zal worden gehouden of Groot-Brittannië in de EU moet blijven, als hij er niet in slaagt een aantal eerder afgestane soevereine bevoegdheden terug te halen uit Brussel. En dat zit de Europese Commissie in het geheel niet lekker.
Vanzelfsprekend is daar het gegeven dat de Britten openlijk spreken over verloren gegane soevereine rechten. Aangezien in veel Europese landen de regeringen hun electoraat dagelijks voorliegen dat er van soevereiniteitsoverdracht nooit ook maar op wat voor manier sprake is geweest, wordt de EC hier pijnlijk te kijk gezet. Zeer terecht, en dus leest u hierover in onze goed afgerichte media niets. Schijnt Brussel namelijk in het geheel niet te waarderen. Evenmin als die liegende regeringsleiders, vanzelfsprekend.
Nu premier Cameron zich verplicht heeft gezien er dan toch werk van te maken, doemt voor de EC een groot probleem op. Afwijzen van de eisen van de Britse regering opent de weg voor een referendum over het Britse lidmaatschap van de EU, en het Britse enthousiasme voor alles wat Europees in overweging genomen, betekent dat vrijwel zeker uittreding. Als dit scenario zich voltrekt, kan voor niemand binnen de EU nog langer het dictatoriale karakter van de Unie worden verhuld. Zeker niet, als andere landen – aangemoedigd door initiële concessies van de EC aan de Britten – ook gerichte verzoeken gaan doen om herstel van bepaalde soevereine rechten. Een dergelijke rafeling is een nachtmerrie van federalistisch gezind Europa. Van Rompuy:
Het alternatief is minstens zo vervelend, want als men de Britten tevreden kan stellen, ligt het voor de hand dat ook vanuit andere landen de roep om gelijke monniken, gelijke kappen zal aanzwellen. En dat juist in een periode – dat Van Rompuy middels zijn Masterplan wilde proberen van de gelegenheid van de eurocrisis gebruik te maken om tot voor kort ondenkbaar geachte concessies los te krijgen van de regeringsleiders der lidstaten. Nú is inderdaad een moment dat de federalisten een kans maken een belangrijke vervolgstap om hun droom te realiseren te kunnen zetten. De Britse eis nu doorkruist die Brusselse strategie dus hoogst hinderlijk.
Een Brits vertrek uit de Unie is mede zo bedreigend, omdat Groot-Brittannië er nooit serieus over heeft gepiekerd om de euro in te voeren. Uitstappen is daardoor relatief eenvoudig uit te voeren. Als daarna zou blijken dat het land vervolgens economisch een grote sprong voorwaarts zou maken, zoals men vanuit UKIP aanvoert dat gebeuren zal, dan is dat een harde slag in het gezicht van de EU.
De opdracht die van Rompuy zichzelf stellen zal is Cameron een fraai opgetuigd kluitje mee te geven op zijn pad naar het Londens riet. Dat zal dan ook echt een goed verhaal moeten worden, aangezien Cameron binnen zijn eigen partij de hete adem van de Londense burgemeester Boris Johnson in zijn nek voelt. ‘Bojo’ is een fel tegenstander van veel Europese fratsen, en voert er al enige tijd actief campagne tegen binnen de Conservatieve Partij. Hierdoor kan Cameron zich niet veroorloven een mooi Brussels kluitje te accepteren alsof hij zojuist ‘the real thing’ heeft binnengehaald.
Wordt ongetwijfeld in 2013 vervolgd.
Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.