Vandaag beginnen de verhoren van de parlementaire enquêtecommissie in de Tweede Kamer over de historische gaswinning in Groningen. Nou, dat wordt nog wat.

De staatsomroep bericht er over alsof het allemaal te voorkomen was geweest. Zoals men vorige week schreef (mijn vet, H):

“Het gaat echt om zestig jaar geschiedenis”, zegt Van der Lee. “Een groot deel hebben we uit documenten moeten halen. De mensen die in het verleden betrokken waren leven vaak niet meer. Verder hebben we de keuze voor de openbare verhoren gebaseerd op hoe het verhaal verteld moet worden.“

Met als basis:

Vragen die in de eerste week aan de orde komen zijn onder meer: hoe groot is de gasproblematiek voor de Groningers? Welke signalen gaven wetenschappers die onderzoek deden naar de relatie tussen gaswinning en aardbevingen? Wat was de relatie tussen oliemaatschappijen en overheid?

Dat klinkt alsof er objectief op gereageerd had kunnen worden, maar wie zich herinnert hoe de overheid lange tijd heeft gesparteld tegen de verplichting geleden schade te vergoeden, en bovendien tientallen jaren categorisch heeft ontkend dat er een relatie zou kunnen zijn tussen de bevingen en de gaswinning, beseft dat de boel wordt klaargezet voor de volgende ronde ontkenningen en goed praten.

De parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen praat in de openbare verhoren […] als eerste met gedupeerden van aardbevingen, heeft de commissie bekendgemaakt. In de eerste week komen ook wetenschappers, mensen van exploitant NAM en Shell en oud-minister van Economische Zaken Annemarie Jorritsma (VVD) aan het woord.
De Tweede Kamer besloot drie jaar geleden zelf onderzoek te doen naar de gaswinning in Groningen en de problemen die daardoor zijn ontstaan. De commissie bestaat uit Kamerleden van VVD, D66, CDA, ChristenUnie, SP en PvdA. GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee is voorzitter van de commissie. De leden hebben tot nu toe 124 besloten voorgesprekken gevoerd en stapels documenten doorgenomen.

Over die categorische ontkenningen praat echter niemand meer. Het is een gepasseerd station, en de houding die er uit sprak wil men vergeten – het is niet in het belang van de Nederlandse staat daar nog eens op te wijzen. Zodat je er zeker van kunt zijn dat het de komende tijd buiten beschouwing zal blijven. Dat het echter tevens de essentie raakt van wat deze parlementaire enquêtecommissie zou moeten bekijken, omdat hier de onderstroom van veronderstelde ambtelijke waarheidsvinding en beleidsformulering in Nederland in het geding is, en daarmee van toekomstige fouten die op een zelfde basis zullen worden gefundeerd.

Maar doorgaans willen politici daarvan geen kennis dragen – als ze al beseffen wat het belang er van is. Dat de parlementaire enquêtecommissie waar we nu naar gaan kijken er niet van doordrongen lijkt is al een eerste misser van groot belang. Dat maakt ook dat we het hier hebben over politieke verhoren: niet alleen ligt het gros van de verantwoordelijken al enige tijd onder de groene zoden, maar ambtelijk Den Haag heeft er alle belang bij dat de parlementaire enquêtecommissie niet al  te diep in haar werking en machinaties gaat graven. Bereid u voor op een rondje Wir haben es nicht gewusst, als basis van wat we de komende weken zullen zien.