Het is geen populair standpunt, maar de banken de zwarte piet van de Griekse kredietcrisis geven is niet terecht. Om staatsschulden te financieren heb je banken nodig. Dat het beter zou zijn geweest helemáál geen staatsschulden op te bouwen, daar kom ik graag in een ander blog op terug.

Veel Europese banken zitten vol met Griekse staatsleningen, maar niet alleen Griekse. De balansen staan vol met allerhande staatsleningen, van Ierse tot Roemeense. Het grootste deel van de Europese staatsschulden wordt gefinancierd via pensioenfondsen en commerciële banken. Zo werkt het systeem, en een beter systeem van het financieren van staatsschulden is er niet.

In Elsevier werd eerder deze week bepleit de banken mee te laten betalen aan de kredietcrisis. Op zich is dit terecht, want de rentemarges die de banken hadden bedongen horen een afspiegeling te zijn van het risico van terugbetaling. Wie fouten maakt, moet op de blaren zitten. Toch moet je constateren, dat de rente die de banken vroegen in retrospectief eigenlijk veel te laag was. Immers, nu het misloopt, lijden ze verlies. Dat kan niet de bedoeling van het uitlenen van geld zijn. Maar als een hogere rente was gevraagd, was Griekenland veel eerder failliet gegaan.

Gisteren kwam Willem Vermeend (PvdA) echter met een voorstel voor een plan van aanpak dat per definitie ongezond is:

… het is nodig dat regeringen van de eurolanden, naast de aangekondigde bankenheffing, in ieder geval een gezamenlijk afspraak maken over een verplichte bijdrage van het Europese bankwezen aan de oplossing van de schuldencrisis. Zonder zo’n bijdrage zal het vertrouwen van de burgers in Europa verder afbrokkelen en zullen politieke partijen met een anti-opstelling tegen de Europese Unie als kool blijven groeien. Om te voorkomen dat banken met schulden aan risicolanden als Griekenland, Spanje, Portugal en Ierland straks gered moeten worden door de belastingbetalers besluiten de Eurolanden dat deze banken zolang zij deze schulden op hun balans hebben staan geen winstuitkeringen mogen doen aan hun aandeelhouders, geen bonussen mogen uitkeren en worden de salarissen voor de top en het subtopkader bevroren …

Dit is een vorm van gelijkschakeling van de banken. Dat veel mensen dit toe zouden juichen, al was het alleen uit leedvermaak ten aanzien van top- en subtoppers van de banken is, hoe begrijpelijk ook, economisch rampzalig.

Laten we ons eens voorstellen, dat de banken zo verstandig zouden zijn niet langer de staatsschulden van financieel zwakkere landen te faciliteren, zelfs niet tegen woekerrentes. Wat zou gebeuren? Het financieel systeem klapt in elkaar, of we maken ons rechtstreeks afhankelijk van landen als Saoudi-Arabië en China. Ik breng u in herinnering wat de eerste eis aan de banken was na de reddingen in 2009: ga geld uitlenen! Banken kregen vervolgens het verwijt te voorzichtig te zijn met uitlenen, en daardoor het economisch herstel te frustreren. Kortom, de banken kunnen het in de ogen van het publiek nooit goed doen, en zijn een dankbare steen des aanstoots voor politici en burgers als zij een zondebok zoeken.

Bovenstaande betekent niet, dat individuele banken geen fouten hebben gemaakt, soms op het misdadige af zelfs. Het betekent wèl, dat er weinig alternatieven zijn voor het bestaande systeem. Inclusief het grootste deel van de fouten die er inherent aan zijn. Natuurlijk hebben de banken de schuld, maar het is een schuld die in het systeem zit ingebakken.

De banken zullen gered moeten worden, omdat ze door de EU en de Europese staten in de huidige positie zijn gemanoeuvreerd. De ware schuldigen zijn de EU-commissie en de regeringen van de nationale staten.