Een Franse kijk op de ploflim: islam is maar een dun laagje vernis.

De Franse politicoloog Olivier Roy bestudeert de zogeheten radicalisering van jonge moslims door uit individuele biografietjes gemeenschappelijke kenmerken te destilleren en die gegevens vervolgens te vergelijken met die van andere terroristische clubs. Roy werkt dus van micro naar macro. [1]

Deze jongelui vertonen als gemeenschappelijk kenmerk dat ze eigenlijk helemaal niet anders waren dan leeftijdgenoten in hun omgeving. Ouders zijn dus stomverbaasd als hun kind plots een wereldwijd gezochte crimineel blijkt geworden. Hadden ze dan niets gemerkt? Ja, sinds een maand of drie was hun kind meer in religie geïnteresseerd, gingen ze zich meer in uiterlijkheden afzetten tegen onze christelijke maatschappij, door moslimse kleding te dragen en door meer niet-westerse woorden te gaan gebruiken. Het is ook pas in die drie maanden dat ze op internet radicale sites gaan frequenteren, en als ze dat doen, dan pas vallen ze in de klauwen van een geraffineerd georganiseerd wervingssysteem waarvan het mechanisme nog niet is ontrafeld. Het valt op dat de situatie van bekeerlingen niet anders is. Ook bij hen gaat het dus om een omwenteling die zich binnen drie maanden voltrekt. 2[2]

En bij allen blijkt dat de religie slechts een heel dun vernisje is: theorieën over de Sharia en andere principes boeien hen niet erg, een goed voorbeeld zijn de bekeerlingen die met een Isis strijder zijn getrouwd: tegen de regels van de islam in slikken ze de anticonceptiepil, want zo blijven ze gust, en kan er direct na de dood van hun ploflim zonder wachttijd met een nieuwe moordenaar worden gehuwd.

De ploflims ‘zijn’ meestal salafist, maar het omgekeerde is niet waar.[3] En dus heeft het volgens Roy geen enkel nut om tijd en moeite te investeren in het creëren van een zogenaamde ‘Europese’ islam. De aantrekkingskracht van het salafisme zit vooral in de geboden structuur, die ze thuis en in andere contacten ontberen. Roy noemt het een sociale cohesie-probleem. Wel moet er volgens hem heel snel een einde komen aan de import van buitenlandse imams. Hij vindt dat de overheid jeugdigen beledigt, door hen een murmelende baardman met een ontoereikend IQ op te dringen.

Het is ook beter om niet mee te gaan met een discours over de politieke islam. Immers blijkt telkens weer dat ook de politieke inhoud nogal marginaal is: de recente historie of bijvoorbeeld Palestina doen er bij hen veel minder toe dan de kruistochten, en we hebben nog nooit een manifestatie gezien ten faveure van ISIS (wel tégen Obama). En er bestaat volgens Roy geen Arabisch-islamitische eenheid. In tegendeel: de theologie wordt juist uitgediept door Soennieten om de verschillen met Sjiieten helder te maken.

Roy vindt de term geradicaliseerd overigens onjuist. Die term dook voor het eerst op in 2004 in Frankrijk waar men wat alerter is op godsdienstig gedrag vanwege het principe van de laïcité. Het is daar in Frankrijk ook volstrekt normaal dat in een personeelsdossier vermeld staat hoe vaak men naar de mis gaat. En een legerofficier die niet af en toe, doch iedere dag naar de kerk gaat kan een verdere carrière wel vergeten. Maar wij vinden dit onschuldige religiositeit net als een pastoor of een kloosterling die zijn hele leven wijdt aan religie, maar verder geen vlieg kwaad doet. Dus het is volgens Roy volstrekt onjuist om moslims alleen vanwege meer dan gemiddelde religiositeit het etiket ‘radicaal’ op te plakken.

De religieus verdwaasden gaan helaas een drempel over: zoals veel jongeren vinden ze hun ouders maar stom. Ze verwijten hun ouders dat ze hun tijd verdoen met 60 jaar vroom zitten wezen in de moskee, en dan volgens de moslimse predestinatieleer nog niet zeker te zijn van een plaatsje in de hemel, terwijl men door zich op te blazen linea recta in het paradijs belandt.

Suïcidale mentaliteit is van alle tijden, en werd ook al verheerlijkt in de Romantiek. Maar bij ploflims gaat het om de combi van religieuze zelfmoord gekoppeld aan moord ten faveure van een of ander staatkundig ideaal, dat steeds anders is. Vandaar de aanslagen in landen met een sterk tribalisme zoals Nigeria, en het ontbreken van aanslagen in Marokko, en de opvallende desinteresse in het moslimse Bosnië dat buiten de beoogde kalifaatregio ligt.

Periodes met aanslagen kennen we ook van de zeer wrede Tamil Tijgers. Dat waren Hindoes en Christenen. En terreuraanslagen door cultuur-christelijke Communisten kennen we van dichterbij van de Baader-Meinhoffgroep en de Italiaanse Rode Brigades. De bommenleggers van toen hadden echter een andere modus operandi, zij probeerden zelf te overleven om hun strijd te kunnen voortzetten voor een betere wereld hier op aarde voor alle mensen.

Dat is het wezenlijke verschil: in de islam-wereld kijkt men anders tegen de dood aan dan wij in onze westerse wereld. [4]. Maar hoe akelig ook, sociologisch zijn de ploflims erg marginaal.

Hun wereld is enigszins te vergelijken met de (her en der verboden) film ‘Salò’ van Passolini, veel is identiek aan het fascisme: ‘aantrekkelijk’ narratief, ingestudeerde excessen en men moet doden of gedood worden.

Dus het contranarratief om een einde te maken aan de terreur moet volgens Roy in ieder geval niet gaan over geweld, want dat is precies wat die ploflims zo fascineert.

---

Dit artikel verscheen eerder op Polderland.

---

1. Dit artikel is gebaseerd op aantekeningen gemaakt tijdens een recente lezing door de invloedrijke – aanvankelijk Maoïstische – Franse politicoloog Olivier Roy, die doceert aan het door de EU gefinancierde Europees Universitair Instituut te Florence.
2. Verder is er de afgelopen jaren weinig veranderd in het profiel van de Syriëgangers c.s. Ze zijn meestal tweede generatie en soms eerste. Wel zijn er steeds meer vrouwen , die het overgrote deel van de bekeerlingen uitmaken, en dat is ook de categorie die het meeste ploft. Een noviteit is het samen optrekken van broers. De terroristen komen niet uit echte moslim wijken, maar in Frankrijk vooral uit Cannes en Nice e.o. en niet uit het uiterst ‘kosmopolitische’ Marseille, dat 150 km verderop ligt. In Frankrijke en België komen de terroristen vaak niet uit een religieus nest, maar in Engeland weer wel. Slechts weinigen bezochten een madrassa.
3. Een echte salafist gelooft nl dat hij eerst rekenschap moet afleggen voor hij het paradijs mag betreden. Anderzijds beschouwt men zich als een elitaire voorhoede, en appelleert het aan een zucht naar macht die ook of juist maatschappelijke losers hebben. De ploflims komen vaak uit een gezin zonder sterke vaderfiguur, stonden wat buiten hun religieuze cultuur en ervoeren vaak alleen geborgenheid in een criminele bende. Kortom het gaat om mensen die normale sociale cohesie ontbeerden en daar niet mee om konden gaan. En die behoefte hebben aan zelfdisciplinering, en duidelijke regels en orchestratie zoals blijkt uit de repetities die men houdt voordat een propagandavideo wordt gepubliceerd.
4. Olivier Roy werkte dit niet verder uit, maar naar het mij voorkomt gaat het hierom: ” …Ayaan Hirsi Ali wijst op een groot verschil tussen de westerse en de moslimwereld: bij ons staat de christelijke naastenliefde centraal in het hier en nu, maar voor een moslim is de focus vooral verticaal naar hun god en het leven na de dood, zodat er geen noodzaak is voor onderwijs of vrijwilligerswerk….”. (tekst van een YouTube video 2010).