Fascisme is links deel -4-
Frits Bosch dook dieper in de wordingsgeschiedenis van het fascisme, en zag daarin zaken die modern links niet eenvoudig verdragen zal.
Jacques de Kadt was fascisme-analist en herkenner van het eerste uur. De Kadt verdient nadere introductie. Jacques de Kadt was een Joods intellectueel, lid van de Communistische Partij Holland, daarna PvdA-politicus en nog later lid van DS’70 – na afstand te hebben genomen van PvdA’s Nieuw Links van 1966 tot 1971.
Hij was journalist en publicist met een geweldig omvangrijk en briljant sociaal politiek oeuvre. Hij was eerst marxist, maar bestreed later het communisme met kracht. Hij schreef zijn meesterwerk “Fascisme en de nieuwe vrijheid” in 1939, dus aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog toen het Duitse fascisme zich in gruwelijkheid nog moest ontplooien.
De Kadt beschikte over een vooruitziende blijk. De Kadt’s boek is inmiddels 82 jaar oud maar heeft niets aan actualiteit ingeboet, integendeel. Hij keert zich tegen socialisme, de collectivistische en anti-kapitalistische leerstellingen. Hij bejubelt het individu en botst met totalitaire ideologen. De Kadt waarschuwde in de jaren dertig voor de ontwikkelingen in Duitsland.
Hij ontsnapte voor de oorlog naar Nederlands Indië en overleefde daar de Japanse concentratiekampen. De Kadt is van 1948 tot 1963 voor de PvdA lid van de Tweede Kamer. Doe alles om je machtspositie te behouden en pleeg systematische uitsluiting van ‘andersdenkenden’. De Kadt begreep dit maar al te goed en vertrok bij de PvdA toen Nieuw Links zich aandiende en stapte over naar DS70 van Willem Drees jr. Achteraf gezien had hij daar groot gelijk aan want als we nu bekijken wat Nieuw Links toen voorstond dan moeten we ons verwonderen over de hoeveelheid onzin die in dat programma stond. Er is helemaal niets van overgenomen of uitgekomen.
De PvdA plukt er nog steeds de wrange vruchten van, nu vluchtend in regeringsverantwoordelijkheid onder leiding van een gênant zwakke voorvrouw. Conform fascisme wenste De Kadt’s dienstbaarheid. Kunnen we stellen dat we met ons carrièrebejag, consumentisme en materialisme, dat we dienstbaarheid dreigen te verliezen? Maar als we keihard moeten buffelen in een loopbaan gaat dat ten koste van dienstbaarheid: steeds minder vrijwilligerswerk, zie de voetbalclubs.
We kunnen ook een vorm van maatschappelijke onverschilligheid ontwaren. Zie de hoeveelheid zwerfafval in de publieke ruimte als indicatie daarvan. De Kadt ziet de noodzaak dat specifieke groepen in de maatschappij het voortouw nemen om het land vooruit te helpen vanuit een streven naar rechtvaardigheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Dit in sociaal, cultureel en moreel opzicht.
De Kadt verdient het om gelezen te worden.
Dit is het vierde deel van een langere serie van artikelen, die we komende dagen zullen voortzetten. De voorgaande (en komende) afleveringen vindt u hier.
Frits Bosch is macro-econoom en socioloog, auteur van “In Holland staat een huis, onbehagen bij de elite” en “Schaft ook Holland zich af?” “Wereld op een keerpunt” ““Feminisme op de werkvloer.
Meer over (links)fascisme vindt u hier.
Als ik het me goed herinner was dat boek ook een inspiratie voor Bosma tien hij zijn boek schreef (sorry, ben beroerd in titels)