Frits Bosch dook dieper in de wordingsgeschiedenis van het fascisme, en zag daarin zaken die modern links niet eenvoudig verdragen zal.
Het klassieke marxisme beschouwt de economie in de klassenstrijd, maar de Italiaanse marxistisch politicus en theoreticus Antonio Gramsci (1891-1937) beschouwde revolutionair de cultuur. Hij was mede-oprichter en eerste leider van de Italiaanse Communistische Partij. Gramsci meende dat binnen de cultuur ook strijd te leveren is. Het krijgt vormt in cultuurmarxisme in de gedachte dat deze strijd wellicht nóg belangrijker is dan de economische strijd. Als je de macht wilt grijpen, heb je volgens Gramsci niet genoeg aan verkiezingen of aan een revolutie, je moet eerst de gedachtewereld, het brein, de psychologie, van het volk veranderen. Gramsci noemde het een stellingenoorlog.

Het verschijnsel is uitgebreid beschreven door prof. Paul Cliteur (1955) in zijn boek “Cultuurmarxisme” en in mijn boek “Schaft ook Nederland zich af?”. Cultuurmarxisme wordt weggezet door links als een complottheorie van rechts, maar het was een ‘uitvinding’ van links, zie Gramsci, cultuurmarxist van het eerste uur. Met de nadruk die Gramsci op cultuur legt, kan men zelfs stellen dat hij een fascistisch marxist ‘avant la letre’ was.

Ontstaan van cultuurmarxisme bij ons
Anders dan in de Tweede Wereldoorlog doen marxisme en fascisme zich in ons land tegelijkertijd voor. Het is moeilijk als zodanig herkenbaar. Rudi Dutschke (1940-1979), marxist, Duitse agitator en studentenleider van de jaren zestig vorige eeuw, heeft met zijn ‘Lange Mars door de Instituties’ goed gekeken en begrepen hoe marxisme in een geleidelijk proces geïntroduceerd moet worden. Hij had dit afgekeken van de nazi’s, Josef Goebbels. Het was marxisme geïntroduceerd op fascistische basis.

Dutschke is hierin succesvol geweest, want door deze opstand is het complete politieke podium naar links verschoven. Na de wederopbouw van de destructie van de Tweede Wereldoorlog, was daar geestelijke ruimte voor: “we gaan het nu anders doen! Weg met autoriteit, weg met religie, weg met kleinburgerlijke seksuele moraal!” Klassiek links werd nog linker, politiek midden werd links en liberaal rechts werd midden tot links.

Op de UvA heb ik me verwonderd over het geweld waarmee dit eind jaren zestig gepaard gaat. Maar het was herkenbaar voor links: het doel heiligt de middelen…. Ik heb bij het VNO gewerkt met collega’s afgestudeerd aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Zij wisten marxisme soepel te combineren met kapitalistische belangen. Why not?

---

Dit is het derde deel van een langere serie van artikelen, die we komende dagen zullen voortzetten. De voorgaande (en komende) afleveringen vindt u hier.

---

Frits Bosch is macro-econoom en socioloog, auteur van “In Holland staat een huis, onbehagen bij de elite” en “Schaft ook Holland zich af?” “Wereld op een keerpunt” ““Feminisme op de werkvloer.

---

Meer over (links)fascisme vindt u hier.