Sic transit gloria mundi was voor dit stukje ook een leuke titel geweest, ware het niet dat ik die reserveer voor het moment dat Duitsland of Nederland aankondigt een bailout nodig te hebben. Zover zijn we nog lang niet, maar in het huidige tempo – waarbij steeds sneller het ene na het andere land in het financiële ravijn verdwijnt zonder dat iemand de reddingslijn kapt – zou het er dit jaar nog wel eens van kunnen komen.

Wie dan het ESM voor ons moet vullen is één van die onbeantwoorde vragen waar onze hooggewaardeerde minister van financiën zo chagrijnig van worden kan. Wellicht doen de Chinezen dan nog een bod op de boedel, maar zeker is het allerminst. Volgens de logica van de Eurocraten moeten wij sneller groeien om de crisis het hoofd te bieden, maar de vraag wie onze groeimiddeltjes kopen zal beantwoorden ze niet. De huidige recessie lijkt om te slaan in een wereldwijde depressie waarvan een goede afloop hoogst onzeker is.

Precies volgen eerdere voorspellingen lijkt nu Italië aan de beurt te komen. Is eigenlijk al bijna een week aan de beurt, want in het zog van de omhoog schietende Spaanse rente is ook de Italiaanse tot onhoudbare hoogte gestegen. Die erkenning kwam vandaag uit de mond van de Italiaanse minister van Europese zaken Enzo Moavero. Moavero kondigde aan dat Italië deze week op een vergadering van Europese ministers van Financiën zal bepleiten om een semi-automatisch mechanisme van ECB-hulp te creëren, dat in werking treedt bij het bereiken van onbetaalbare renteniveaus. Vertaling: “Help! Wij zijn bijna aan een bailout toe!”

Even ter herinnering: als het ESM wordt ingezet, betekent dit ook, dat de vorderingen van alle houders van oude staatsschuldpapieren worden gedegradeerd tot tweederangsschuldeisers, omdat de ECB volgens de statuten slechts preferente leningen mag verstrekken. Theoretisch goed voor de financierende landen zoals Nederland, maar in de praktijk betekent het weinig anders dan een informeel default, aangezien de kans dat de oude schuldeisers nog iets van hun investering terugzien verwaarloosbaar wordt. Het gerucht van de inzet van het ESM was vorige week een belangrijke reden waarom de 100 miljard maandag in zo’n adembenemend tempo verdampten.

Nu is de huidige stand van zaken binnen de eurozone dusdanig, dat de markten aan een half woord dat de persbureaus bereikt voldoende hebben om te weten hoe de wind waaien zal. Op de financiële markten was de vertaling van Moavero’s woorden dan ook: Italië vraagt om een semi-bailout. Helaas is de werkelijkheid, dat wie aankondigt zich te zullen voorbereiden op een bankrun, er direct een uitlokt. U weet dus wat u vandaag verwachten kunt te gaan zien. Over de sociale intelligentie van de Eurocraten zullen we het maar even niet hebben.

De markten vandaag
Nochtans, de kans van slagen die alle mogelijke voorbereidingen hebben (~0,0001%?!), lijden ook nog onder het probleem, dat de Spaanse bankenbailout van vorige week weinig meer heeft opgeleverd dan een nieuw gat van 100 miljard euro, terwijl de Spaanse rente vandaag de 7,3% aantikte (De Italiaanse volgde op ongeveer een procent achterstand). Dat er vandaag nog geen verdere maatregelen werden aangekondigd om de Spaanse veenbrand aan te pakken geeft aan, dat de EU zich lijkt te hebben voorgenomen, af te wachten waar het schip strandt. In alle redelijkheid is er ook weinig te bedenken dat – met de maatregelen waarmee Duitsland wil instemmen – enige kans van slagen heeft. Een renteverlaging van de ECB of een derde LTRO-ronde, waarover ik eerder schreef als mogelijkheden die in de pijplijn zouden kunnen zitten, zullen een te beperkt effect hebben, zo schijnt men nu ook in Brussel te beseffen.

De ECB ondertussen schijnt met afwachten te hebben gekozen voor de tactiek die dit weekend werd geopperd door een rapport van Deutsche Bank – de grootste bank in Europa – dat stelde dat alleen een grote handelscrash van de financiële markten wellicht soelaas kan bieden. Eerder schreven analisten van de Amerikaanse bankgigant Goldman Sachs al iets dergelijks op 19 mei.

Ook vandaag is er een uitgifte van een nieuwe Spaanse, en een Griekse (jaja) staatslening. Daarvan komen er, evenals Italiaanse, de komende twee maanden nog vrij veel van. Dat de Spaanse lening zal slagen lijkt waarschijnlijk: de Spaanse banken hebben nog wat contant geld beschikbaar dat ze haar overheid kunnen lenen. De Grieken lenen tegenwoordig met looptijden van een paar maanden. In hoeverre de politieke instabiliteit ook dit onmogelijk maakt zal vandaag moeten blijken.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.