Het rapport-Graafland dat de ChristenUnie gisteren presenteerde was bepaald niet gunstig voor Euro-minnend Europa. RTL-commentator Mathijs Bouman was er dan ook als de kippen bij om het te bagatelliseren. Binnen drie uur verscheen er van zijn hand een stuk dat het rapport ‘fileerde’. Tijd om van zijn argumenten gehakt te maken.

Het is eigenlijk grappig, dat naarmate de Eurocrisis langer duurt, de toon van de voorstanders van de euro schriller wordt, en hun pogingen dit federaliseringsspeeltje te beschermen ridiculer. Werden eurocritici twee jaar terug nog weggezet als alarmisten en Eurofoob, tegenwoordig is het alle hens aan dek, en redeneren tegen beter weten in. Langzamerhand zijn de rollen omgedraaid. Het moet als eurofiel pijnlijk zijn, om zulk zwak politiek leiderschap door Brussel te zien zwalken. Dat dat een essentieel en onlosmakelijk element is van de EU schijnt daarbij niet door te dringen.

Bouman
Het stuk van Bouman was in de eerste plaats een poging om op respectabele wijze het rapport van een respectabele partij onder de mat te vegen. Hoewel de toon vriendelijk en geïnteresseerd was, kan het verwijt dat het rapport niets bijdraagt aan de beëindiging van de Eurocrisis nu ook weer niet als werkelijk respectvol worden beschouwd, niet in het minst doordat de conclusies van Graafland ook een waarschuwing inhouden aan kandidaat-leden voor de Eurozone. Die gek genoeg nog steeds in de rij staan om te worden toegelaten (tot de – bijna lege – Europese subsidiepotten).

Hoe gaat Bouman te werk? Door eerst het uitgangspunt van Graafland – met de oorzaken van de crisis volgens het Nederlandse CPB (uit 2011!) in de hand – te ridiculiseren, om vervolgens te concluderen dat het rapport te weinig cijfers bevat om de geformuleerde aanbevelingen te kunnen uitvoeren. En daarom niet relevant is.

Om met dat laatste te beginnen: het rapport bevat inderdaad weinig cijfers, en lijkt eerder een aanzet tot nader onderzoek hoè de crisis aan te pakken te bepleiten. Desalniettemin kan de conclusie van Graafland – vandaag al door Trias Politica hier op DDS besproken) niet mis worden verstaan: Griekenland kan niet bij de groep van Eurolanden worden gehandhaafd, aangezien het economisch niet in staat is bij te blijven. In feite weerspreekt Bouman Graafland nauwelijks, hij wenst het rapport echter niet serieus te nemen, en komt daarom met het argument dat Graafland geen duidelijke weg wijst welke te gaan. Maar nogmaals benadrukt: Graafland analyseert de facto de mogelijkheden van Griekenland zich binnen de Eurozone te handhaven, en de realiteit geeft hem tot dusver gelijk. Dat durft zelfs Bouman niet te ontkennen.

Klunzig
Wat dan wel hilarisch is, is dat Bouman waarschuwt dat bij een vooraf aangekondigd Grexit er best eens een Griekse bankrun op gang zou kunnen komen. Dat die bankrun de afgelopen 12 maanden reeds heeft plaatsgevonden schijnt hem volkomen te zijn ontgaan.

Eveneens heel komisch is dat Bouman stelt dat een plotseling onaangekondigde valutaverandering in een democratie niet past. Wilde hij soms een referendum organiseren? Dat Eurogroepvoorzitter Jean-Claude Juncker en de Nederlandse politieke kaste het er over eens zijn dat het onder bepaalde omstandigheden onvermijdelijk is dat er wordt gelogen, is hem de afgelopen anderhalf jaar evenmin opgevallen, zo blijkt.

Overigens, maar terzijde, ben ik van mening dat Bouman inderdaad een punt heeft wat betreft de moeilijkheidsgraad van een Grieks exit binnen de huidige constellatie. Ik kom daar overmorgen in een column uitgebreid op terug.

Grootste bezwaar
Mijn grootste bezwaar tegen de wijze van ‘fileren’ door Bouman blijft echter de wijze waarop hij de basisgedachte van Graafland wegzet. De basis van Graaflands analyse is de theorie van het optimale valutagebied. Bouman stelt daar tegenover:

De EMU is en was geen optimaal valutagebied.( ..) niets nieuws. Al vóór de invoering van de euro werd hier door economen op gewezen.

Zoals het Centraal Planbureau in het boek Europa in Crisis stelt, is de eurocrisis niet zozeer veroorzaakt door het feit dat de EMU geen optimaal valutagebied was, maar door de verwevenheid van de financiële sector die de door de komst euro is gestimuleerd, gecombineerd met grote kapitaalstromen en gebrekkig bankentoezicht.

De theorie van het optimale valutagebied, de rode draad van het rapport, is dus niet de beste kapstok voor de analyse.

Dus de oorzaak van de Eurocrisis zouden de verwevenheid van de financiële sector en grote kapitaalstromen, gecombineerd met gebrekkig bankentoezicht zijn? Was het bestaan dáárvan dan wel nieuws? Wisten we dat niet al sinds 1992, toen George Soros de EMU opblies, en er een miljard (dat was toen echt heel veel geld) aan verdiende? Als dat inderdaad waar zou zijn, is wat is gebeurd erger dan misdadig – dan is het een gigablunder (vrij naar Talleyrand).

Het is echter hoogstens datgene wat het zetje gaf. Zonder inherente zwakheden als het politieke vandalisme in de periferiestaten die er om vooral consumptieve redenen op los leenden en de economische incompatibiliteit van de perifere lidstaten met de kern van de EU hadden Spanje en Griekenland nooit zo snel kunnen instorten. Daar verandert zo’n boekje van het CPB niets aan.

En dan hebben we het nog niet eens over fiatmoney en fractioneel bankieren gehad als aanjagers van de eurocrisis.

Dat Bouman overigens denkt met dat CPB-boekje als argument te kunnen komen is òf bijzonder dom, òf een poging met oneigenlijke argumenten deze discussie te smoren.

Oordeelt u zelf.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.