Eurobonds – hoe nu met onze solidariteitsverwarring?
De discussie over Eurobonds en solidariteit met de Zuid-Europese landen is in Nederland ontspoord door het politieke gedram dat er muurvast aan zit.
We willen ‘deugen’, solidariteit en empathie betonen, maar we weten niet meer met wie en hoe. We verkeren in solidariteitsverwarring (rechts). Moeten we in lockdown blijven of Nederland van het slot halen, ten koste van Coronadoden? Moeten we nu de economie voorrang geven en solidair zijn met werklozen en psychisch lijden? Moeten we solidair zijn met allen die komen voor Coronaziekenhuisopnames, los van hun andere aandoeningen? Of moeten zorgmaatregelen toegespitst op bevolkingsgroepen, want er zijn weinig sterfgevallen onder de 50 jaar en 80% van de Corona-patiënten die overlijden kampten met overgewicht of rookten. Moeten we Corona-patiënten op IC’s voorrang geven boven kankeroperaties? Of is het ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’? Verdienen jongeren voorrang op IC’s? Moeten we solidariteit betonen met Zuid-Europese landen, die zó zwaar getroffen worden? Of hebben we nu iedere euro zelf hard nodig om onze samenleving overeind te houden? Moeten we nu solidair zijn met asielzoekers? We houden een stille tocht uit solidariteit met slachtoffers van een terroristische aanslag. Diezelfde avond heffen we het glas en maken plezier, maar als ons zoontje z’n arm breekt kunnen we niet slapen. Hoe oprecht en diep gevoeld is onze solidariteit?
De Amerikaanse psycholoog Paul Bloom zegt in zijn boek “Against empathy” dat wij westerlingen solidariteit en empathie verkeerd toepassen. Empathie moet slechts gelden voor onze directe ‘naasten’, familieleden. Mensen daarbuiten moet je ‘slechts’ benaderen vanuit rationele compassie met zicht op de lange termijn. De Schotse filosoof David Hume zei al in 1739 dat onze solidariteit met anderen afneemt naarmate de afstand tot hen toeneemt. Er zijn dus gradaties. We moeten wel helpen, maar we moeten beter bedenken wat de consequenties van ons handelen zijn. We deponeren onze emoties verkeerd, waardoor irrationaliteit en foutieve beslissingen tot sociale ontwrichting leiden.
Hmm, dat is merkwaardig. Ons wordt altijd voorgehouden dat wij westerlingen juist te weinig empathisch zijn. En nu zouden we aan ‘empathiewaan’ lijden. Hoe komt dat dan? Er zijn hier verschillende factoren die naar mijn mening een rol spelen. We zijn niet meer zo religieus, maar de christelijke ethiek van onbegrensde naastenliefde zit nog diep in ons. Het christendom is voor onze beschaving een belangrijk fundament en biedt ons morele steun. Zo menen we dat iedere sterveling op aarde in principe dezelfde solidariteit en empathie verdient als onze directe naaste, zelfs als onszelf zegt Jezus.
Dat gaat wel erg ver, maar we geven er een invulling aan via onze beeld- en informatiecultuur. We krijgen de ellende van over de gehele wereld rechtstreeks voorgeschoteld in onze huiskamer via tv, pc en gsm. Daardoor ontstaan sterke emoties, pijnprikkels. We komen in actie. Voorheen richten wij ons op hulpverlening aan mensen die ons nabij zijn, onze eenzamen en armen (nu twee miljoen in Nederland). Maar van hen krijgen wij veel minder beeldvorming mee. We zien en horen ze amper. Ze komen in ons bewustzijn minder nadrukkelijk door.
Die toevloed van beeldvorming beïnvloedt ons bewustzijn, ons handelen, onze keuzes. We zijn empathisch waar volgens Bloom ‘slechts’ compassie past. De stelregel van Hume geldt nog steeds, maar door ‘naastenliefde als voor onszelf’ en beeldvorming ontstaat solidariteitsverwarring en empathiewaan.
Bioloog, apenonderzoeker, Frans de Waal houdt ons een spiegel voor: wij mensen zijn geëvolueerde apen. In zijn boek ‘Een tijd voor empathie’ stelt hij dat mensen, als afstammelingen van in
groepsverband levende primaten, sterk van elkaar afhankelijk zijn. We zijn binnen de groep solidair. Aanhankelijkheid en solidariteit zijn van enorme waarde voor onze samenleving. Apen beschermen de groep, de gemeenschap en weren indringers. Wij mensen gaan meer emotionele banden aan dan apen en we kunnen door techniek verder gaan qua gemeenschapszin. Maar we blijven geëvolueerde apen. De Waal noemt ‘begrip voor anderen een kwestie van gradatie’. Het is belangrijk te onderkennen dat er zijn gradaties zijn voor mensen die verder van ons afstaan. Daar hoeven we ons niet voor te schamen.
Maar hoe moeten we gradaties aanbrengen tussen mensen die ons nabij zijn, denk aan de problematiek rond Corona ziekenhuisopnames? Het is welhaast onmenselijk om te kiezen tussen behandeling van onze kankerpatiënten en Corona-patiënten, tussen economie, werklozen en psychisch gekwelden. Wij burgers vinden gradaties hondslastig door onze achtergronden, beschaving, emoties. Je wilt en kunt als arts niet kiezen tussen mensenlevens. Een arts is opgeleid om levens te verlengen, niet om ze te verkorten. Ook artsen zijn burgers. Keuzes dichtbij zijn voor burgers amper te maken.
Dergelijke prioriteiten moeten dus van politici komen via regelgeving om solidariteitsverwarring in de toekomst te voorkomen. Er moet een draaiboek liggen. Ook politici kennen emoties, maar wij huren ze in om vooral op basis van rationaliteit voor ons verstandige beslissingen te nemen. De huidige leemte moet door hen ingevuld worden. Dus bedenken wat de lange termijn consequenties van ons handelen zijn, prioriteiten stellen en deze transparant en democratisch aan burgers voorleggen en daarna knopen doorhakken.
Wij leven in een uitzonderlijke tijd, een catastrofe. Het zet ethiek, moraliteit, solidariteit en empathie op scherp. Keuzes moeten gemaakt worden, beslissingen over leven en dood zijn onvermijdelijk. Het is ons opeens duidelijk van welke mensen het functioneren van onze maatschappij nu afhankelijk is, zoals vooral zorgmedewerkers. We moeten bij onszelf te rade gaan waar onze belangen liggen, waar we in moreel opzicht dienen te staan.
Meer over Corona en de EU vindt u hier op Veren of Lood.
Meer over Eurobonds vindt u hier op Veren of Lood.
Over Griekenland en de euro staat hier nog vrij veel.
Andere afleveringen van de serie Eurobonds vindt u tzt hier
Frits Bosch is auteur van “Wereld op een keerpunt”, “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer. Linkjes in zijn auteursbiografie
De heer Bosch heeft gelijk. Gedurdende de zestiger en zeventiger is er een empathiemodel gegroeid in het Westen. Daar hangt inmiddels een aardig prijskaartje aan. In tijden van coronacrisis wordt empathie onbetaalbaar. Tijd om de effectiviteit van het oude empathiemodel tegen het licht te houden. En alles wat niet overduidelijk bijdraagt aan verbetering op de lange en korte termijn radicaal overboord te gooien. Onvermijdelijk en waarschijnlijk tot spijt van velen komt dat het erop nieer dat het empathiemodel van de PVV wordt overgenomen. Empathie moet zoveel mogelijk gericht zijn op elkaar wederzijds versterkende samenwerking met afspraken die in goed vertrouwen worden gemaakt. Daar heeft het in de EU de afgelopen 15 jaar flink aan geschort. Iedereen weet het. Hoe moeilijk kan het zijn om dat toe te geven?
Het westen heeft inderdaad een probleem met empathie.
Voornamelijk dat het empathie /medeleven verwart met de verplichting te ‘helpen’. Men kan best empathie hebben met personen buiten de eigen groep, maar waar die volslagen debiele gedachte vandaan komt dat het westen iedereen moet helpen is mij een raadsel, evenals het idee dat jan-en-alleman hier asiel zou moeten kunnen krijgen. Europa is het kleinste continent en het dichtsbevolkt, het idee dat de halve wereldbevolking hier nog wel heen kan komen om te worden onderhouden slaat natuurlijk nergens op.
Daarnaast speelt er natuurlijk nog het feit dat de zogenaamde ‘ontwikkelingshulp’ gewoon niet werkt. Het enige wat dat heeft gedaan is dat landen er afhankelijk van zijn geworden en hebben gemerkt dat het goed-ontwikkelde schuldgevoel van het westen kunnen gebruiken om het westen te chanteren om vooral door te gaan met het geven van geld. Dat dat geld slechts terecht komt in de zakken van een paar mensen en de bevolking in het algemeen er niet door wordt geholpen wil men niet zien.
Echte hulp bestaat uit het zorgen dat die ander, of dat nu een land, een groep of een persoon is, voortaan zelfstandig wordt. Niet het afhankelijk maken van andermans goedheid.
Met de zuidelijke landen is er geen solidariteitscrisis. Er is een vertrouwenscrisis. Zuidelijke landen, met Frankrijk en Italië voorop hebben zich structureel niet aan de afspraken voor de Eurozone gehouden en zijn daardoor in problemen geraakt.
Nu willen deze landen een gezamenlijke lening aangaan, waarvan men het geld -zonder controle of afspraken- naar eigen inzicht kan besteden. En voor die lening moeten de noordelijke landen dan wel garant staan.
De dwaasheid gekroond.
Als de buurman van Rob Jetten als gevolg van een gat in zijn hand zijn hypotheek moet oversluiten voor een hogere om uit de schuldsanering te blijven gaat Rob Jetten niet als medeverantwoordelijke voor die hypotheek meetekenen.
Inzake corona is er geen crisis. Het aantal doden -zelfs als je het officiële cijfer van RIVM met de factor 3 vermenigvuldigt blijft vooralsnog ruim onder dat van de griepepidemie van de winter 2017/2018.
Je moet je serieus afvragen of je onze economie met 5 tot 20% wil beschadigen om “de schade” van dit relatief milde virus te beperken. Temeer omdat de meeste doden oud en ziek waren; je trekt de overlijdensdatum een paar maanden tot een jaar vooruit en dan hebben we het niet over de resterende kwaliteit van leven.
Ook na deze crisis moeten we ons gaan beraden op de verhouding van de kosten van medische behandelingen voor ouderen ten opzichte van de verwachte levensduur en kwaliteit van leven.
Voor deze crisis besteedden wij ca. 100 miljard € aan de zorg, dat is een kleine € 6.000 ,= per Nederlander, per jaar.
@Ernie vd Wal 17:43: u kwaakt geheel feitenvrij over corona, een nieuwe ziekte totaal niet vergelijkbaar met griep, waar zelfs gerenommeerde virologen de vinger (nog) niet achter krijgen.
Als ‘zorgpartner’ kan ik u verzekeren, u wilt daar niet mee besmet raken. Dat het hier in NL (nog) mee lijkt te vallen is o.a. te danken aan de mensen met de discipline om thuis te blijven.
Ik wordt enorm hellig van mensen die het nodig vinden de waarde van een mensenleven in geld uit te moeten drukken. Totdat hun fragiele moedertje ineens ziek wordt, dan moet en kan opeens alles. Die kloten economie met zijn ikke-ikke-rest-kan-stikke graaicultuur kan me volledig gestolen worden.
@Ian.
Ik heb in februari een longontsteking gehad met de verschijnselen van corona. Niet iedereen die ziek wordt belandt op de ic. Ik zal niet zeggen dat het leuk was, maar na een paar weken krabbelde ik toch weer aardig op.
Lullig als je eraan doodgaat, maar dat geldt voor veruit de meeste aandoeningen.
Voor wat betreft dat thuisblijven. Afgezien van het feit dat die discipline in de praktijk aanzienlijk minder solide is je denkt, is dat idee in het echt werkelijke een farce.
Thuisblijven helpt alleen als je binnen zeer korte termijn iedereen kunt vaccineren. Anders gaat iedereen onvermijdelijk besmet raken. Ik doe de boodschappen, ik werk met collega’s en bezoek klanten. In het echte leven, buiten de belevingswereld van de wereldvreemde zorg om, is die besmetting al lang en breed compleet.
Alleen omdat onze overheid het verrekt om te meten, kunnen we officieel die conclusie niet trekken.
Je 1 na laatste zin kan ik beamen. Veel van mijn familie zit in de zorg. De wensen zoals je die uit zijn herkenbaar. Vaak met peperdure behandelingen die wel het leven rekken, maar de kwaliteit van zo een leven niet verbeteren. Daar moeten we gewoon paal en perk aan gaan stellen.
Daarbij moet je je bedenken dat de gezondheidszorg moet worden betaald met geld, dat eerst verdiend moet worden. Anders is het er niet. Dat die zorg niet kostenpost No.1 kan zijn, boven hypotheek, huur, of levensonderhoud. En dat er het budget voor zorg met een vernielde economie gigantisch onderuit gaat.
Je hebt nou eenmaal niets aan zorg als je geen dak boven je hoofd hebt, of doodgaat aan de honger.
Ernie vd Wal 23:38: u praat over geld wat eerst verdiend moet worden? Weet u hoeveel geld zorgverzekeraar CZ in kas heeft? 9 miljard euro! Ne-gen-mil-jard! Dankzij de ‘marktwerking’ in de zorg. My ass.
Wat zuidelijke landen “solidariteit” noemen = socialistische diefstal.
Enige gevolg : ook rijke landen, worden permanent net zo arm als de arme landen;
want het, uiteindelijk totale, productie-vermogen verdwijnt.
@Ian, jammer dat je geen bronvermelding meestuurde. CZ is namelijk een verzekeraar zonder winstoogmerk.
De cijfers van 2014 wijzen uit, dat de zorgverzekeraars samen 8.48 miljard € in kas hebben. Dat kan in 2020 natuurlijk anders zijn, maar wat je claimt klinkt mij niet logisch.
Zorgverzekeraars zijn overigens verplicht om reserves aan te houden. Dus in kas is niet hetzelfde als winst.
Dat gejammerblaat over de marktwerking in de zorg vind ik wat voorbarig; dat is voor de onnozelen, die de klok wel horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt.
Dus die 9 miljard -als die er al is-, is niet zomaar in 1x uit te geven. En al zou het kunnen, dan kost die zorg nog steeds 100 miljard per jaar. Economie naar de kloten = zorg onbetaalbaar.
Om het nog iets beroerder neer te zetten: In de komende jaren passeert de babyboom-generatie de 80.
Met het huidige beleid gaat zelfs die 100 miljard in de verste verte niet toereikend zijn.
@Ernie vd Wal 12:58: klopt, 9,4 miljard euro gezamenlijk aan financiële reserves op de plank, 2,9 miljard boven de verplichte reserves. ‘Zonder winstoogmerk‘ is een loze kreet. Er mág winst gemaakt worden en er wórdt winst gemaakt. Dat geld wordt dan weer deels gebruikt om stijging van de premies te drukken.
Ian, er zijn zorgverzekeraars met winstoogmerk en er zijn er zonder. Nogal wat zorgverzekeraars stammen van de tak van particuliere ziektekostenverzekeraars die onderdeel waren van een ziekenfonds.
De winst die verzekeraars met winstoogmerk maken, komt uit de aanvullende verzekeringspakketten. Voor het overige -en dat is het bedrag waar jij op doelt, zijn die reserves wellicht wat aan de ruime kant. En een “te groot” overschot van 2,9 miljard is ruw gerekend € 175 ,= per Nederlander.
Niet iets om moord en brand over te schreeuwen en als er echt een keer een flinke pandemie losbarst zal dat overschot een doekje voor het bloeden blijken om een al te grote premiestijging iets te compenseren.