Iedere taal heeft veel spreekwoorden en gezegden die elkaar niet zelden volledig tegenspreken. De wijsheid die ze bevatten is daarmee dus nogal relatief, maar ze zijn handig om in bepaalde gevallen de sfeer te tekenen.

Voor dit artikel heb ik even zitten piekeren tussen de motto´s – Het kan verkeren, en – Onze lieve Heer heeft rare kostgangers. Al raakt het eerste gezegde meer concreet wat ik wil betogen, ook voor het tweede valt iets te zeggen in de zin dat mensen onverwachte karakterelementen kunnen etaleren, welke al dan niet in ons voordeel kunnen omslaan. En daarbij dacht ik dan specifiek aan de Franse president Francois Hollande.

Natuurlijk is deze politieke koekenbakker economisch een vijand van ons land. Het politieke belang van Frankrijk bij het afpersen van de noordelijke Eurostaten wordt door de Franse elite beschouwt als gerechtvaardigde plundering. Het irriteert hen dan ook bovenmatig dat de Duitse kanselier Merkel (in dit opzicht een vijand van de Nederlandse soevereiniteit) zo hardnekkig vasthoudt aan haar streven naar een politieke vereniging van Europa. Want laten we daar verder geen misverstand over laten bestaan: de Franse politieke elite – links zowel als rechts – ziet niets in een politieke unie die op Duitse principes wordt gegrondvest.

Het grote probleem voor de Fransen is natuurlijk dat zij door hun economische mismanagement hun politieke gewicht binnen de EU aan het verspelen zijn, zo dat niet al gebeurd is. Dat dit voor Frankrijk een zeer traumatische gebeurtenis is die gepaard zal gaan met allerlei ontkenningsverschijnselen staat voor mij vast. Dat een paar maanden terug een incompetente dromer tot president is verkozen zal daarbij niet helpen, integendeel.

Het geklungel van de eerste maanden van Hollande´s presidentschap, waarbij hij de Frans-Duitse politieke as inruilde voor een verbond met de armlastige knoflookstaten had gevolgen die mogelijk in eerste instantie zijn ego hebben gestreeld. Maar als leider van het bedelaarsgilde sta je nog altijd veel minder sterk dan als juniorpartner van de Duitse topdog binnen de EU. Hollande begint daar nu achter te komen, en het bevalt hem in het geheel niet, zo blijkt.

Dat de Duitsers uiteindelijk altijd de schuld krijgen kan hen onmogelijk vrolijk stemmen, maar als er een natie binnen de EU is die daar ervaring mee heeft is het Duitsland. Psychologisch is het voor de Duitsers moeilijker om de Fransen zonder aarzelen voor het blok te zetten. In feite is dit het spel dat op de afgelopen Eurotop werd gespeeld.

Niettegenstaande het moeizaam bereikte compromis, werd al bij de persbriefing donderdagavond duidelijk dat de Duitsers niet langer bereid zijn ten koste van alles de schijn op te houden. Het gevolg was een potsierlijke vertoning over het akkoord rond de Bankenunie, waarbij de Euroleiders ter plekke demonstreerden hoe oneens ze het zijn, en hoe weinig compromisbereid. Zo lang Duitsland de hand op de knip houdt, kan Frankrijk weinig anders dan machteloos sputteren, maar hogere machten hoorden Hollande grommen.

Een openlijk conflict tussen Frankrijk en Duitsland kan de EU op dit moment echt niet gebruiken. Daarvoor is de structuur te zeer verzwakt, en zijn de belangen te groot. De vraag blijft of Hollande na zijn hoog opgespeelde prelude met het Guardian-interview nog terug kan krabbelen. Zijn prestige is in Frankrijk al naar een gevaarlijk dieptepunt gezakt, en een nieuwe knauw van zijn prestige zal hij maar moeilijk kunnen velen. Want ondanks zijn grote woorden eerder deze week heeft Hollande weinig tot geen resultaten geboekt op deze Europtop om de Franse natie te tonen. Ja, uitstel. Maar gezien de afgelopen drie jaar kun je dat geen verworvenheid noemen. Hoogstens een standaardreflex van de EU.

Dit alles houdt in dat we de komende maanden een druk heen en weer reizende Van Rompuy zullen zien, die zal moeten proberen zijn ambitieuze plannen te redden van een Frans veto. Want dat Frankrijk zal accepteren dat de EU-commissie formeel de bevoegdheid krijgt om in de Franse begroting in te grijpen, acht ik uitgesloten. Het zou neerkomen op politieke zelfmoord van de president, en mogelijk een vrijgeleide voor Marine le Pen op weg naar het presidentschap, al zijn de volgende verkiezingen daarvoor pas over vierenhalf jaar. Onderschat echter niet het sterke nationalisme dat in Frankrijk nog steeds regeert, onverschillig welke partij er aan de macht is.

Deze omstandigheden zullen van de Nederlandse regering de nodige stuurmanskunst vragen de komende tijd. Meebetalen aan de Zuid-Europese spilzucht is evenmin aantrekkelijk als een politieke unie waarbij we op termijn moeten meebetalen (Transferunie!) aan het Duitse streven naar een verenigd Europa. Rutte c.s zullen kundig moeten laveren tussen de Franse Scylla en de Duitse Charybdis. Eigenlijk lijkt het wijzer een sterke en ervaren minister voor EU-zaken op te nemen in het nieuwe Nederlandse kabinet, dan het niet betreurde ministerie van Ontwikkelingssamenwerking in ere te herstellen. Al kun je argumenteren dat het in principe om hetzelfde werkterrein zal gaan.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.