Dat Zwitserland er niet over peinst lid van de EU te worden zit ze helemaal niet lekker in Brussel. Zodat men zich verlaagt tot trucs en stiletto-tactieken.

Met in het achterhoofd wat er gebeuren kan als het UK Brexit weet te volvoeren meende de EU alvast een volgende voorbeeld te moeten stellen. Dat gaat lukken, maar niet als gehoopt:

In recent days, the stock exchanges of Switzerland, the fourth-largest European market by value-traded, were dealt what seemed at first like a hammer blow: Brussels stripped them of financial equivalence with the European Union after a previous trade agreement between the two sides expired (mijn vet, H.) with the result that traders from the EU’s 28 member states are no longer allowed to trade shares in Swiss companies if those shares are also traded in the EU.

That applies to virtually all heavyweight Swiss companies such as Nestlé, Roche and Novartis, whose shares are included in the portfolio of just about every major European investor.

De Zwitserse regering had door de nood gedwongen wel oren naar een verdrag met de EU dat het land min of meer tot vazalstatus terugbracht, maar de Zwitsers zelf piekeren er niet over. En Zwitserse volksvertegenwoordigers kennen hun Pappenheimers.:

The EU’s long-telegraphed decision to let Switzerland’s financial market equivalence expire was intended to coerce Bern into signing a comprehensive framework agreement with Brussels to replace the 120 bilateral trade agreements negotiated between the two states since 1992. The new agreement, under which the Swiss would adopt many EU rules automatically, has been under negotiation for years, was signed by the Swiss government but roundly rejected by the Swiss parliament and cantons.

Het kwam ook mooi uit dat men hiermee het UK – dat eenzelfde soort stunt te wachten stond als het via een No-deal vertrekt – een schot voor de boeg te geven. Want wat zou het effect zijn?

That would mean that EU investors would have to trade shares of, for example, Shell in the EU while UK investors would have to trade them in London — regardless of their respective price or liquidity. The result will be reduced liquidity, greater operational uncertainty and a higher risk of market disruption.

Maar de Zwitsers hadden hun antwoord klaar. Ze leverden tit-for-tat, en trokken prompt de licenties van Europese handelaren om in Zürich te handelen in aandelen in. En er werd serieus werk van gemaakt:

…warned that any banks and asset managers caught flouting the ban (excluding those engaged in over-the-counter activity such as systematic internalisers) would face stiff fines or even jail.

Dit geeft een aardig idee van wat zal plaatsvinden als de EU deze zelfde stunt zal proberen met het UK. Londen is met afstand de grootste effectenbeurs van Europa. De handel op de Europese beurzen zou er enorme  klappen van krijgen. Switzerland’s stock exchange group, SIX, was er dus klaar voor.

“SIX has prepared for this eventuality by establishing direct links to all its clients and intensified the regular exchange with all stakeholders over the past months so that trading would not be disrupted,” Thomas Zeeb, head of securities and exchanges at SIX Group, told CNBC

Voorlopig is nog onduidelijk hoe het resultaat op de langere termijn zal uitpakken, maar de eerste indicaties zijn dat de EU een stevige bloedneus van eigen makelij heeft gehaald:

Frank Stocker, the financial editor of German newspaper Die Welt. “(The EU Commission) believed they had found the perfect leverage in a recent dispute with Switzerland. But as “Nestlé & Co.” are mainstays of just about any European investment portfolio and can no longer be traded in the EU, EU investors now have little choice but to trade them in Switzerland using a Swiss-based bank or broker, Stocker says. As a result, the Swiss stock exchange, rather than being squeezed of funds, could end up receiving additional inflows of capital — the exact opposite of what the EU wanted to achieve.

De EU heeft met deze poging geen vrienden gemaakt in Zwitserland, waar het nationaal besef op een hoger plan staat dan waar ook binnen de EU. En in Zwitserland wordt alles wat aan de grondwet en grondrechten raakt, via een referendum door de bevolking beslist. Deze geur van EU-chantage is op zichzelf al genoeg om de Zwitsers tegen het plafond te jagen, en derhalve hoeft men er in Brussel niet op te rekenen dat de EU snel haar zin zal krijgen. Met de eindfase van de onderhandelingen over Brexit in het verschiet kon de EU dit eigenlijk niet gebruiken.

Regeringen met lef zijn in Brussel niet populair. Volkeren met lef nog minder. Het zal mij benieuwen wanneer de EU schaapachtig lachend op haar schreden terugkeert. Want een No-Deal Brexit is wat mij betreft een zekerheid, en deze aanpak van Zwitserland geeft de Eurofielen minder krediet dan ooit. Het zelfvertrouwen van toekomstig Brits premier Boris Johnson zal er aanmerkelijk door worden versterkt.

Een week voor 1 juli waarschuwde het FD nog dat de Zwitserse beurs lastig ging doen. Sindsdien is in Nederland het grote zwijgen ingetreden. Je verwachtte het niet.