We wantrouwen onze elites, maar de manier waarop dat wantrouwen wordt gevoed kent bijzonder kanten. En is niet altijd terecht.

Dat ethiek niet hetzelfde mag zijn als een eettiek is duidelijk: maar dat genieten van voedsel verdacht geworden is, is al langer een feit. Macrobiotisch, vegetarisme, veganisme, bio-actief slow-food en wat niet al, we zijn ontzettend bezig met ons voedsel.

Tegelijkertijd is dit geworteld in wantrouwen tegen een onzichtbare en onbekende vreselijke elite die het mogelijk slecht met ons voor heeft. Die onrust, dat mensen het belangrijk vinden de ‘Bilderbergers’ te wantrouwen betekent niet dat ze automatisch alle angsten en verdachtmakingen delen. Het is eigenlijk nog erger: vóór alles is het een uiting van wantrouwen tegen vooruitgang. Maar mensen denken pas dat je een alu-hoedjestype bent als je tegen bepaalde PC-incorrecte zaken bent. Dat is eigenlijk wel amusant.

Bilderbergers
Daarmee moeten we beseffen dat veel meer onrust politiek gebonden is dan we vaak beseffen. Grappig genoeg zijn de ‘Bilderebrgers’ daarvoor een uitstekend bewijs. Ging het vroeger om een gevaarlijke reactionaire samenzwering van een elite die opzij dreigde te worden gezet: tegenwoordig draait het wantrouwen nog steeds om een elite die met ons om de macht strijdt, maar nu vaker een progressieve die ons allerlei zaken door de strot wil wringen. Daarmee zijn ook de mensen die zich afkeren van het ‘aluhoedjes-gedrag’ dezelfde mensen die oorspronkelijk vermoedden dat een samenzwering tegen hen werd beraamd. Niet zelden zijn deze mensen ook diegenen die zich nu verliezen in bizarre voedingsgaanpassingen en ‘terug naar de natuur’-gedrag.

Uiteindelijk is al dit gedrag naar mijn idee terug te voeren op de snelheid waarmee de maatschappij verandert. En met de moeite die het kost je daar aan aan te passen. Ook omdat mensen grotendels onbewust menen dat onze elites het sneller door hebben dan wij, en daar dan ook gebruik van maken.

Toch betwijfel ik dat zeer.

Communicatiedichtheid
De essentie van veranderingen is de communicatiedichtheid die mensen ervaren. Laat ik die definiëren als de hoeveelheid informatie die mensen per dag ervaren. Informatie die dus ook wederkerig is. Hoe meer communicaties per dag, des te meer je kunt zeggen een vinger aan de pols te hebben van de maatschappij. Wat je daarmee doet is een tweede, maar zonder die ommunicatiedichtheid heb je in ieder geval zéker onvoldoende mogelijkheden te beseffen hoe snel veranderingen gaan – en welke belangrijk zijn, en welke niet.

Dit is juist de makke van de moderne bestuurder. Wie besturen moet, is onvermijdelijk minder in staat de snelheid van alle veranderingen bij te houden en op hun waarde te kunnen schatten. Om snel of in ieder geval adequaat te kunnen handelen zijn drie dingen essentieel:

• communicatiedichtheid,
• kwaliteit van de geconsumeerde informatie
• snelheid waarmee informatie kan worden verwerkt

De snelheid waarmee iemand die informatie kan verwerken is in principe een kenmerk van een goed bestuurder. Hoe sneller informatie door hem (m/v) kan worden verwerkt in de fundamenten van te nemen beslissingen, hoe beter een goed bestuurder is. Overzicht, analyse, inzicht.

De kwaliteit van de te verwerken informatie is belangrijk om te voorkomen dat een mening wordt gevormd op basis van waardeloos of incompleet materiaal. Belangrijke bestuurders hebben daarvoor assistenten, die een eerste schifting moeten aanbrengen in de informatie die de bestuurder uiteindelijk bereiken zal. Uit de aard der zaak vereist die positie daarom niet alleen een uitstekende vooropleiding, maar ook een open of zelfs recalcitrante benadering van de maatschappij. In dit laatste herkent U al enige rafelmogelijkheden, die er in de praktijk ook echt zijn.

De communicatiedichtheid is daarnaast zo belangrijk, omdat het een middel is waarmee informatie een plaats krijgt in een groter verband. Er over praten is belangrijk. En daar ziet U een achterstand opdoemen voor de moderne bestuurder. Door onvoldoende in staat te zijn nieuwe informatie adequaat in te passen in het eigen denkraam lopen bestuurders vaak achter bij de werkelijkheid en nemen ze besluiten die zijn gebaseerd op ervaringen die niet actueel of geldig meer zijn.

De manier waarop de huidige Nederlandse regering vaak met zaken om gaat is er een fantastisch voorbeeld van, helaas. Dat hoe hoger het niveau waarop moet worden besloten, hoe groter de achterstand van verwerking van noodzakelijke elementen is wordt gedemonstreerd de EU. Allemaal heel deprimerende bewijzen dat de moderne elites eerder achter lopen dan dat ze ons voor zijn.