De discussie die ontstond na de verkiezingen in Turkije (en de Nederlandse ervaringen daarmee) gaven de PVV de kans om het punt van de dubbele paspoorten opnieuw ter discussie te stellen. Terecht, maar moedeloos makend moeilijk. De dubbele nationaliteit is een bewijs van goed politiek gedrag geworden.

Het is niet dat de discussie an sich moeilijk is, het is het probleem dat vrijwel niemand wil nadenken over de consequenties van de betrokkenheid die een paspoort met zich meebrengt. In het huidige systeem zit aan een paspoort de Nederlandse nationaliteit vast, met alle rechten en verplichtingen. Maar dat de gevolgen van dubbele nationaliteiten altijd ernstig zijn onderschat moet afgelopen maanden toch ook politici wel geworden zijn. Een enkele nationaliteit verplicht tot identificatie met het land waar je de nationaliteit van hebt. Dat is niet verplicht, maar wel degelijk common sense. Daar staat tegenover dat een dubbele nationaliteit vrijwel automatisch tot innerlijke conflicten leidt. Dat soort conflicten wil je niet binnen de houders van je eigen nationaliteit, dat geeft maar problemen. De problemen die we nu dus inderdaad hebben.

Dat de PVV daarom deze discussie weer aanzwengelt is een goed idee. Op dit moment schijnt er een Kamermeerderheid te zijn voor een definitieve aanpak. Wat het gevolg zal zijn als de Turkse troebelen weer een paar weken achter ons liggen zal evenzeer voorspelbaar zijn helaas: er zijn thans zoveel houders van dubbele paspoorten dat dat een electoraal probleem voor partijen (vinden zij zelf) kan worden. VVD, 50Plus en SGP spreken nu al van ‘zoveel mogelijk beperken’. Terugkijkend is het ontstaan van DENK daarom een geluk bij een ongeluk – het is nu van een extra stemmenbron tot concurrentie verworden.

Het argument dat je met een Nederlands paspoort meer kunt, en dat je de inwoners van je land allen dezelfde faciliteiten bieden moet, is ongeldig. Niet alleen bestaat er zoiets als een faciliteitenpaspoort, waarmee alles kan behalve stemmen en de nationaliteit verwerven, maar het gaat uit van het idee dat alles helemaal gelijk moet zijn. Dat is een theoretische onmogelijkheid, en daarom gevaarlijk omdat het de gelovigen er in verblind voor de werkelijkheid.

Maar ernstiger is het probleem dat een enkele nationaliteit tot integratie zou dwingen. Dat klopt, maar waarom zou dat een probleem zijn? Het is de keus die een individu maakt, als de kinderen van dat individu er anders over denken staat het hen vrij het elders te proberen. Wereldburgerschap klinkt prachtig, maar negeert de werkelijkheid: wie overal zegt bij te horen, hoort nergens bij. Het is binnen of buiten, meer smaken zijn er niet. Er in of er uit.

Wie dit even terugleest zal beseffen dat het debat hierover geen kwestie van ratio zal zijn, maar van emoties. Wie het hardst jankt heeft gelijk, lijkt politiek soms een waarheid als een koe te zijn. U zult eens horen wat er allemaal los gaat komen als de regering besluit dit probleem aan te pakken. Op voorhand lijkt het me sowieso een goed idee om GroenLinks niet in een regering te hebben die hier werk van maakt. Wat me trouwens tot de vraag brengt: heeft Jesse Klaver eigenlijk een dubbele nationaliteit?