Empathie en de rationaliteit van Louise Fresco
Veel mensen die meer empathie bepleiten kletsen maar wat, is de weinig parlementaire vertaling van wat Frits Bosch hier betoogt.
Louise Fresco schrijft “Gebrek aan empathie ondermijnt Nederland” (NRC 21.9.20).
Heel terecht dat ze dit schrijft. Ze heeft haar complete huis volgepropt met Afghaanse vluchtelingen. Ze slaapt op een opklapbedje in de keuken. 90% van haar salaris schenkt ze aan goede doelen. In de avonduren schenkt ze chocola in AZC’s en ze zit regelmatig op Lesbos. Dan mag je dit schrijven vind ik. Ik zeg wel eens tegen haar: “Louise, toe, het kan wel een tandje minder. Je moet ook aan jezelf denken!” Maar nee, weg is ze weer, op weg met een pan maaltijdsoep naar een AZC om daar steun te verlenen. Ze heeft dan ook altijd een mand vol lekkernijen bij zich. Ze komt dit jaar in aanmerking voor de hoogste Koninklijke onderscheiding. Terecht. Fantastische vrouw, Louise Fresco. Ze zegt in haar artikel tot slot: “wie goed doet, goed ontmoet”. Dat is inderdaad een gouden stelregel en het mooie van Louise Fresco is dat ze het iedere dag in de praktijk brengt: “practice what you preach”. Bravo Louise!
Fresco schrijft: wanneer is Nederland zijn empathie kwijtgeraakt? Dus: wat mankeert ons? We hebben het beste met de wereld voor maar ook Barack Obama zei dat we in een cultuur leven die empathie ontmoedigt. We zouden volgens Obama meer empathie moeten tonen. Hij had het over ‘the empathy deficit”. Bij hem zat dat wel goed met 400.000 dollar per uurtje spreekbeurt. Loopt lekker op als je er drie op een dag doet. Niet gehoord dat hij uit empathie iets ervan weggaf, over ‘empathy deficit’ gesproken. Practice what you preach or shut up!
Empathie is te omschrijven als het indringend inlevingsvermogen, men duikt in de pijn van de ander. Compassie is mededogen, men gaat naast iemand staan met gevoelens van begrip, betrokkenheid en warmte. Opmerkelijk is dat de vermaarde Amerikaanse psycholoog prof. Paul Bloom van McGill University in Montreal, bestrijdt dat we meer empathie moeten betrachten. Ik heb de eer gehad hem te spreken over onze empathie en heb daarvan verslag gedaan in “Schaft ook Nederland zich af?”. Bloom meent dat westerlingen niet te weinig, maar juist te veel empathie tonen en aan empathiewaan lijden. In zijn boek “Against empathy’ wijst hij er op dat wij westerlingen empathie verkeerd toepassen. Empathie moet slechts gelden voor degenen die onze ‘echte’ naasten zijn, familieleden en naaste vrienden.
Mensen buiten die groep naasten moet je benaderen met een vorm van rationele compassie. En daarbij moet je bedenken wat de consequenties zijn van de compassie die je toont. Je moet de lange termijn gevolgen van je handelen goed overzien; eigenlijk een taak voor de overheid. Dat doen we volgens Bloom te weinig. Ons (politiek) handelen is vooral op de korte termijn gericht, dat we pas achteraf rationaliseren en rechtvaardigen. Hij meent dat we onze emoties verkeerd deponeren, waardoor empathie een slechte morele gids is die tot irrationaliteit, foutieve beslissingen en sociale ontwrichting leidt. Wetenschappelijke bevestiging wordt verkregen door PET en MRI scans in zijn laboratorium en van zijn collegae.
Hoe komt het dat wij westerlingen zo overmatig empathisch zijn? Mijn gedachten gaan dan uit naar onze christelijke achtergrond. We zijn weliswaar niet meer zo kerks, maar het christelijke gedachtegoed zit nog diep in ons. Begrijpen we Christus’ boodschap van naastenliefde verkeerd?
Jezus zei “hebt elkaar lief”. Prachtig, maar dient naastenliefde dan niet voor allen in gelijke mate te gelden, zoals Bloom suggereert? In de Bijbelse parabel van de Barmhartige Samaritaan vertelt Jezus dat twee hooggeplaatste Joden, een priester en een Leviet, weigeren hun handen vuil te maken aan een slachtoffer van een geweldsmisdrijf langs de kant van de weg. Maar een Samaritaan, een destijds door de Joden geminacht volk, is wél hulpvaardig en toont naastenliefde. De Samaritaan helpt hem op zijn ezel en brengt hem naar de dichtstbijzijnde herberg om verzorgd te worden, waarna de Samaritaan zijns weegs gaat. De strekking is dat je de ander helpt, ook al komt het je niet goed uit.
Onze interpretatie hiervan is dat we iedere persoon waarmee je op deze aarde leeft evenveel moet helpen als ware het je naaste. Volgens Bloom is dit een ernstig misverstand. Empathie is dan een slechte morele gids. Het geeft ons een goed en superieur gevoel en is uiteindelijk egoïstisch. Het ontbeert verhoudingen en is vertekend. Het is een valkuil.
Waarlijk altruïsme kent de natuur niet, het draait om natuurlijke selectie en voortplanting. Naastenliefde betekent compassie voor de medemens en zich medeverantwoordelijk voelen voor het welzijn van de medemens. De Samaritaan nam het slachtoffer niet mee naar zijn huis en zei niet tegen hem: “dit is mijn huis, ik verstrek je bed, bad, brood. Je kunt hier onbeperkt blijven, op mijn kosten.” De Samaritaan bood het slachtoffer wel opvang in de regio, de herberg, en ging daarna zijn eigen weg. De conclusie is dat de christelijke moraal zoals wíj die hanteren mank gaat. Het leidt tot empathiewaan en “wir schaffen das nicht” en tot problemen omdat het lange termijn rationaliteit ontbeert.
Fresco vermeld dat bij primaten niet het individu maar de groep doorslaggevend is. Dat is juist, maar haar conclusie lijkt niet correct dat we dan iedereen tot de groep laten behoren en dus dat iedereen geholpen moet worden. Etymoloog en apenspecialist prof. Frans de Waal ondersteunt dit en ondersteunt Paul Bloom. De Waal: “we leven in de eeuw van empathie”. Louise Fresco leeft in de droomwereld van empathie. De Waal wijst ons er op dat mensen (‘de mens’) doorontwikkelde apen zijn met een apelijk oerinstict. Chimpansees beschermen hun eigen groep en weren buitenstaanders. Hun begrip voor anderen is volgens De Waal ‘een kwestie van gradatie’: empathie voor familie, compassie voor naasten in de groep, maar veel minder voor chimpansees er buiten.
Ons apelijk oerinstinct is door de eeuwen ondergesneeuwd geraakt door wetenschap, religie en ideologie. Bovendien nemen we door de massamedia dagelijks kennis van mensen in andere delen van de aarde. We raken nauw betrokken bij hun noden en ze roepen ons steeds toe “toon empathie!”, terwijl “wij het zo goed hebben”. Die beeldvorming stuurt onze keuzes, vergelijkbaar met reclame. We zijn empathisch waar compassie met feitelijke hulp zou volstaan. Eenzamen en ouderen die aandacht en zorg behoeven, bij ons om de hoek, daar kijken we overheen en we zien ze niet of te weinig. Vreselijke eenzaamheid is het gevolg. Ik moet denken aan Caroline Kaart, een geweldige operazangeres, een topper. Zij stierf in eenzaamheid. Hoe is dit in hemelsnaam mogelijk?? Ik gedenk haar, een collega van mijn vader, operazanger. Deze ouderen komen onvoldoende voor in onze wereld, gestuurd door (liefst verre) beelden. Hier tonen we te weinig compassie.
Mijn conclusie is dat als we van onze verwarring af willen komen en als het Westen ooit weer optimistisch wil worden, dan moeten we goed begrijpen wie wij als mens eigenlijk zijn. We zijn doorontwikkelde apen. Onze betrokkenheid c.q. compassie voor de ander dient gradaties te kennen. Empathie voor de familie en naaste vrienden, compassie voor mensen buiten die groep.
Als we ons dat niet goed bewust zijn, dan blijft het in ons brein als spaghetti: het gaat alle kanten op, behalve de goede. Dan blijft de tweespalt die we zo verfoeien. Over het denken in gradaties van compassie hoeven we ons niet schuldig te voelen als we ook rationeel de lange termijn consequenties van ons handelen in ogenschouw nemen. Als er een hulpbehoevende op de stoep staat is het voor een individu lastig om naar de nabije herberg te verwijzen, opvang in de regio. Deze rationaliteit kun je niet van een individu verwachten. Het is ook de taak van de overheid om hiervoor de kaders aan te geven. Het is inderdaad heel makkelijk om vanuit je luie universitaire studeerstoel te zeggen “Nederlanders kennen te weinig empathie.”
Practice what you preach, or shut up, Louise!
Frits Bosch is macro-econoom en socioloog, auteur van “In Holland staat een huis, onbehagen bij de elite” en “Schaft ook Holland zich af?” “Wereld op een keerpunt” ““Feminisme op de werkvloer.
Deel (1)
Uit het stuk van Fresco: “Alleen al uit evolutionair-biologisch oogpunt zou Nederland zich moeten beraden op zijn opstelling tegenover vluchtelingen, arme landen en de minder bedeelde regio’s van Europa. Empathie is niet alleen moreel hoogstaand maar vooral essentieel voor de cohesie en overlevingskracht van een samenleving. Wie goed doet, goed ontmoet.”
Vanuit een evolutionair-biologisch standpunt moet je juist heel voorzichtig zijn wie je gaat verzorgen/onderhouden/laat overleven en wie niet. IQ is de beste voorspeller voor succes voor een individu, daarmee tevens voor een volk en een land. De meest succesvolle landen zijn die landen waarvan de inwoners het hoogste IQ hebben.
Zo kun je grote delen van de geschiedenis verklaren. In de 14e eeuw had je de pest. Naar schatting is ongeveer een derde daar aan gestorven. Wie sterven er? De armen, de zieken, de dommen. Wie blijven er over? De slimmere, rijkere, gezondere mensen. Maw: het betere genetische materiaal. Die gaan zich vervolgens voortplanten en zo’n 100 jaar later krijg je de Renaissance. Ander voorbeeld: vroeger kreeg iedereen veel kinderen. In de UK was de kindersterfte gemiddeld zo’n 40%. De rijkeren konden hun kinderen beter voeden, beter verzorgen en daarvan stierven er dus beduidend minder. Geen survival of the fittest, maar een survival of the richest. Na een paar honderd jaar stijgt het IQ van de Britse samenleving naar astronomische hoogtes en krijgen we de Industriele Revolutie waar binnen 100 jaar ( van 1780 tot 1880) een onvoorstelbare hoeveelheid geniale uitvindingen worden gedaan. Als gevolg daarvan stijgt de levensstandaard voor iedereen naar hoogtes die nog nooit eerder gezien zijn en waarschijnlijk niet eens voor mogelijk werden gehouden.
(Deel 2)
Ook vandaag de dag leven we nog steeds in historisch ongeevenaarde welvaart agv diezelfde Industriele Revolutie, die inmiddels in een digitale revolutie is veranderd. Echter, met de toegenomen economische welvaart, verbetert ook de gezondheidszorg waardoor er veel minder mensen sterven en met name veel minder arme mensen.
Ook is de doodstraf afgeschaft. Sterk afwijkend genetisch materiaal, dat zijn personen die zich niet willen conformeren aan de regels; zijnde jezelf verbeteren in een setting van eigendomsbescherming en vrijhandel, maar een hogere tijdsvoorkeur bezitten en liever stelen en/of moorden om zo vooruit te komen; dergelijke genetische mutanten werden snel uit de samenleving verwijderd zodat zij zich niet kunnen voortplanten.
Tevens krijgen veel intelligente mensen geen of weinig kinderen. Intelligente vrouwen gaan studeren, werken en krijgen pas laat weinig of geen kinderen. Als gevolg hiervan daalt het IQ snel. Ook de massale import van laag-IQ immigranten laat het gemiddelde dalen. en de resultaten zijn duidelijk zichtbaar: meer criminaliteit, minder fatsoen, mider uitvindingen, woordgebruik versimpeld, daling onderwijsniveau, dalend reactievermogen. De gemiddelde IQ top is bereikt ergens 1880. Nu hebben we een gemiddeld IQ wat vergelijkbaar is met de zeventiende eeuw naar het schijnt.
Maw de stelling van mevrouw Fresco dat empathie essentieel is voor de cohesie en overlevingskracht geldt niet voor iedereen. De stelling geldt in eerste instantie voor het gezin, dan de familie, dan het dorp, de stad, de regio of misschien het land; met genetische verbanden die steeds dunner worden. En dit is precies waar de globalisten fout gaan. Ze denken dat alle mensen hetzelfde zijn, gelijk getalenteerd zijn, gelijke kansen hebben. En derhalve ook allemaal hetzelfde behandeld dienen te worden middels uiteindelijk een benevolente wereldregering. Maar zo zit het mensenbeestje niet in elkaar.
Youp, zeer interessante bijdrage van je. Thilo Sarrazin, uit SPD gegooide ex dir Bundesbank , duidt ook op daling van IQ door import van laag IQ. Wordt racistisch genoemd. Vreemd want we doen niet anders dan IQ testen. NL IQ daalt. Onderwijs ook steeds slechter. Rutte slechtste premier sinds WO 2.
Mooi dat het je interesseert en dank voor het compliment. De ‘nature versus nurture’ discussie draait tegenwoordig hard de biologische ‘nature’ kant uit, niet in de laatste plaats omdat genetica zo ongeveer de software blijkt te zijn die mensen bestuurd.
Het komt allemaal uit dit boek: https://www.amazon.com/At-Our-Wits-End-Intelligent-ebook-dp-B07M8NG2CN/dp/B07M8NG2CN/ref=mt_other?_encoding=UTF8&me=&qid=
Een aanrader. Verder is er online nog wel het een en ander te vinden over Dutton en Woodley of Menie als je eerst wat meer informatie wilt.
Ik heb Lousie Fresco, net als Sigfrid Kaag, altijd een beetje eng gevonden. Ik plaats ze in dezelfde groep als Karen Armstrong, die van de islam geen kwaad wil weten. Ze bewandelen de brede weg van de politieke correctheid. Doen daar hun intelligente plasje overheeen. Heel veel mannen doen natuurlijk ook zo, maar als vrouwen ongenuanceerd over compassie over empathie uitlaten dan krijgt dat een aparte lading. Het advies van Paul Bloom om mensen buiten de groep naasten te benaderen met een iets minder empatische vorm van naastenliefde, namelijk rationele compassie, leidt ongetwijfeld tot meer houdbare en eerlijke verhoudingen. Overigens is Frans de Waal een etholoog, geen etymoloog.
De parabel van de Barmhartige Samaritaan wordt massaal misbruikt door gristenen die graag selectief shoppen in de Bijbel en vanuit de praktijk van vandaag de Bijbel interpreteren, op het gevaar af dat de huidige situatie een constructieve inbreng heeft in de normatieve bezinning.
Overigens is de uitleg die de ‘goeddoeners’ aan de gelijkenis geven is heel vaak ontkracht. Maar omdat ze – om het eens Bijbels te zeggen – ‘de natuurlijke liefde (voor dierbaren, gezin, land, cultuur) nalaten’ blijven ze horende doof en ziende blind.
Niet mee eens als de schrijver stelt: “Deze rationaliteit kun je niet van een individu verwachten”. De door hem aangehaalde parabel laat zien dat je dat juist wel van een individu kan verwachten. Maar daarvoor moeten we wel terug naar meer ‘natuurlijke liefde’ c.q. ‘gezond-verstand’.
Ik heb veel respect voor Louise Fresco, denk echter dat zij in het NRC artikel inderdaad een aantal aspecten overslaat, zoals dhr. Bosch en ook zeker @Youp betogen.
Niet alleen in buurland DE is Thilo Sarazzin wegens het benoemen van IQ gecanceled, ook hier in NL gebeurt dat, bv. bij Yernaz Ramataursing.
Terwijl iedereen de validiteit van hun standpunten om zich heen ziet.