Een interessant onderwerp waarvan ik niet eerder hoorde dat ook Donald Trump er mee speelde is het fenomeen ‘eeuwige verdragen’. Natuurlijk, als Amerikaans president tekent hij ze bij bosjes. Maar dat hij ook over hun karakter had nagedacht is nieuw voor me. Een prettige verrassing.

Min of meer bij toeval kwam ik deze week een artikel in de Britse Guardian tegen. Dit linksliberale blad kan som smet interessante items uit de hoek komen en heeft ook wel interessante observaties en opinies. Het betoog van woensdag is zelfs raker dan de auteur naar mijn idee zelf besefte.

Onderwerp is dat de Amerikaanse president weigert een nieuw NAFTA-verdrag te tekenen als dat ditmaal niet in tijd wordt gelimiteerd. Internationale verdragen worden over het algemeen gesloten met het idee dat dat voor de eeuwigheid is. Columnist George Monbiot sprak zijn verbazing uit dat niemand inziet hoe logisch de gedachtegang van Trump is:

He gets almost everything wrong. But last weekend Donald Trump got something right. To the horror of the other leaders of the rich world, he defended democracy against its detractors. Perhaps predictably, he has been universally condemned for it.

His crime was to insist that the North American Free Trade Agreement (Nafta) should have a sunset clause. In other words, it should not remain valid indefinitely, but expire after five years, allowing its members either to renegotiate it or to walk away. To howls of execration from the world’s media, his insistence has torpedoed efforts to update the treaty.

De columnist gaat verder met de economische kant van dit verhaal, en roept daarbij nog wat politiek-correcte dingen. Niet erg interessant verder. Maar het principe dat hij hier aansnijdt is van eminent belang. De Mensenrechtenverdragen die na de Tweede Wereldoorlog werden gesloten waren ontworpen met een specifieke situatie in het achterhoofd, en de gehele asielmigratiecrisis laat zien dat ze erger dan achterhaald zijn. En wat zo mogelijk nog erger is: een kleine minderheid met een eigen agenda chanteert politici er mee om de grenzen open te houden. Geen politicus wordt graag beschuldigd van onmenselijkheid – zoiets blijft altijd kleven, en dat is slecht voor de eigen carrière. Een gevolg is dat in onze huidige maatschappij de politici van elke partij altijd nog iets extremer zijn dan hen electoraat.

Terzijde: Overigen vanuit het midden af is dat vooral linkser, maar vast staat dat niet. Mij lijkt het een functie van de gemiddelde politieke stellingname van de pers te zijn.

Veel verdragen zijn aan herziening toe. om ze realistischer te maken , en ze aan te passen aan zowel wat kan als wat moet. Het ontneemt politici ook van de kans over hun rug te wijzen en te roepen: maar het moet! Zelfs als het dan moet, moet het niet voor eeuwig. Dergelijke ‘eeuwige verdragen’ vermoorden de democratie:

In Rights of Man, published in 1791, Thomas Paine argued that: “Every age and generation must be as free to act for itself, in all cases, as the ages and generations which preceded it. The vanity and presumption of governing beyond the grave is the most ridiculous and insolent of all tyrannies.” This is widely accepted – in theory if not in practice – as a basic democratic principle.

Zo is dat. En dan hebben we het nog niet gehad over de EU-verdragen. Als dat lidmaatschap van de EU automatisch zou verlopen, zouden we er onder deze omstandigheden nog lid van willen worden? De vraag is het antwoord, en onderstreept de wijsheid nooit meer ‘eeuwig durende verdragen’ te ondertekenen. Dàt zouden we eens in de grondwet dienen op te nemen.