Gisteren waren in de Duitse deelstaat Hessen Landesverkiezingen voor het deelstaatparlement. Opnieuw kregen CDU en SPD een electorale afstraffing van minus 10% elk.

Een verkiezing waarbij beide traditioneel grote partijen tegelijkertijd electoraal worden gekraakt werd tot dit jaar als een onmogelijkheid beschouwt, maar twee weken na de slachting in Beieren lijkt het al bijna normaal te worden. Opnieuw waren AfD (+9%) en de Grünen (+8.7%) samen de grote winnaars.

Toch lijkt deze nederlaag Angela Merkel meer pijn te doen dan vorige. Ongeveer terwijl ik dit schrijf komt het bericht door dat insiders van de CDU hebben aangegeven dat Merkel niet opnieuw zal kandideren voor het voorzitterschap van haar partij (rechts). Nadat GroKo-juniorpartner SPD gisteravond al liet weten dat Merkel wat haar betreft een jaar krijgt om orde op zaken te stellen, lijkt het er op dat de dagen van de bondskanselier zijn geteld. Wat weer niet betekent dat dat aftreden snel  komt, aangezien de SPD al evenmin iets van de kiezer te verwachten heeft als de CDU. Angst voor de kiezer houdt de regerende kudde beter bijeen dan welke pakket afspraken ook.

De voorlopige uitslag toont in Hessen een minuscule meerderheid voor twee eventuele coalities: CDU met SPD òf met de Grünen:

Aangezien de zittende coalitie er een was van CDU met de Grünen, lijkt de meest logische stap dat die wordt voortgezet. Deze verkiezingen, zowel die in Hessen als in Beieren, laten zien dat er in Duitsland op dit moment vooral tegen de zittende regering in Berlijn wordt gestemd. Waar het nu interessant wordt, is wat de kiezers dan willen? Dat een stem op de AfD EU/migratie-gerelateerd is staat wel vast, maar een stem op de Grünen in plaats van op de SPD? Onderstaand staatje geeft vooral aan dat de kiezers van de zittende coalitie walgen omdat niemand goed weet wat men er van verwachten kan. Maar een stem op de Grünen is óók een stem voor meer immigratie, op welk gebied ook de SPD weifelachtig opereert. De relatieve stilte over problemen met migranten in de Duitse MSM genereert daardoor ook extra steun voor de linksere Grünen, terwijl de op dit punt minder duidelijke Linke (aarzelend tegenover migratie) daardoor minder winst boekt dan je zou verwachten.

Zou werkelijk een extra 8,7% van het electoraat in Hessen meer of in ieder geval ongebreideld instromende asielmigranten wensen? Het is moeilijk voorstelbaar, zodat er iets ander spelen moet. En dat zou wel eens het steeds onduidelijker profiel van de SPD kunnen zijn, waardoor de Grünen haar gaan overvleugelen.. Een proces dat je overigens overal in Europa plaats ziet vinden.

Niet heel vreemd. Per saldo weten de sociaaldemocraten het zelf nog nauwelijks. Ze proberen maar al te vaak alles terug te redeneren uit de aanname dat zij de ‘goeden’ zijn (en daardoor de AfD dus ‘heel slecht’). Daar wordt je als kiezer niet snel wijzer van. Dat niemand precies weet waar de CDU voor staat is nog minder verbazingwekkend – dat is altijd zo geweest. Vroeger kon men daartoe in Duitsland een beroep doen op het begrip gründlich, maar ook dat is in verval.

---

Meer lezen over de Merkel-crisis, Duitsland en haar verkiezingen en de CSU, onder andere analyses eerder deze week? Op VoL vindt u het.