De Telegraaf kwam dit weekend met een hoofdredactioneel commentaar op een in diezelfde krant verschenen interview met Wilders. Het commentaar laat goed zien hoe weinig de krant van de problematiek begrijpt waarover zij schrijft. Door zich uitsluitend te fixeren op het uiten van politiek correcte geluidjes maakt zij zichzelf belachelijk. Onderwerp was het voorstel van de PVV over het afschaffen van de dubbele nationaliteit.

Het interview kunt u nalezen op de site van de PVV. Vanzelfsprekend beginnen de interviewers met wat onaardig gejengel om de goegemeente te tonen dat ze weliswaar bij De Telegraaf werken, maar toch best nette mensen zijn. Via vragen over zaken die misgingen met de nieuwe partijvertegenwoordigingen in de gemeenteraden stapt men over op de opkomst van DENK en andere islamitische partijtjes. De centrale quote van het interview is wat mij betreft:

In Amsterdam en Rotterdam wonnen islamitische en migrantenpartijen terrein. Er wordt ook wel gezegd dat zij de tegenhangers zijn van waar de PVV voor staat.

„Ze zien ons als een soort natuurlijke vijand”

Denkt u bij hun winst: zo werkt democratie? Of vindt u het een verkeerde ontwikkeling?

„Allebei. Zo werkt dus nu onze democratie, maar ik vind het een hele verkeerde ontwikkeling. Het raakt onze existentie. Er zijn veel mensen gekozen die op zijn minst de schijn van een dubbele loyaliteit hebben. Dan gaat het om Denk en Nida, maar bijvoorbeeld ook om D66 in Dordrecht. Daar werden de nummer negen en de nummer dértig met voorkeurstemmen gekozen vanwege etnische reden. Daarmee zijn ze niet per saldo zelf fout, maar ze zijn gekozen vanwege hun naam of hun Turkse achtergrond.”

Dat is democratie. Wat vindt u daar zo verkeerd aan?

„We zien zo nu ook de eerste stappen, in bestuurlijke zin, dat we ons land aan het kwijtraken zijn. Ik ben ervan overtuigd dat een partij als Denk in onze samenleving geen prominente plek zou moeten hebben. Ik denk dat de mensen die op hen stemmen meer loyaliteit aan een ander land hebben, dan aan Nederland. Maar Nederland is ons land. Het moet door Nederlanders worden bestuurd, die door Nederlanders gekozen worden. Door Nederlanders die niet eens de schijn van dubbele loyaliteit hebben.”
(..)
Uw voorstel treft vooral veel Turkse en Marokkaanse Nederlanders. Geldt uw voorstel voor alle dubbele nationaliteiten?

„Ja. Het geldt bijvoorbeeld ook voor Zweden.” (minister Kasja Olongren heeft ook de Zweedse nationaliteit, H.)

Het geheel van deze quote maakt duidelijk dat het Wilders en de PVV niet specifiek gaat om de Turkse en Marokkaanse Nederlanders, maar om de dubbele loyaliteit die genoten wordt. Dat men in D66-kringen meer trouw voelt aan de EU dan aan Nederland is een bekend feit waar maar al te vaak gedachteloos aan wordt voorbijgegaan, Het streven naar een amorfe grote Europese gemeenschap die herkenbare culturele tradities van de samenstellende volkeren uit zal wissen is in de huidige context ook een vorm van dubbele loyaliteit.

Geven bezwaren tegen uitwissing blijk van een dorpse mentaliteit, zoals vaak wordt gesuggereerd? Is dat verzoek zich neer te leggen bij het opheffen van herkenbare culturele tradities – in extremis – niet vergelijkbaar met een oproep die bijvoorbeeld van Amsterdammers zou verlangen aan hun grote stad de voorkeur te geven boven hun bloedeigen familiekring? Het is niet vreemd dat je bij journalisten vaak begrip vindt voor deze ultra-cosmopolitische houding – niet voor niets is D66 onder journalisten de grootste politieke stroming.

Wat zei de Telegraaf over dit interview in het hoofdartikel diezelfde dag? Ik geef er een korte close read van:

Steeds extremer
PVV-leider Wilders komt vandaag in een interview met deze krant met een wel heel extreem voorstel: hij wil hele bevolkingsgroepen de Nederlandse nationaliteit en daarmee hun kiesrecht ontnemen, louter en alleen omdat ze naar zijn mening op de verkeerde partij (Denk) stemmen.

Het hoofdartikel draait de zaak om. Niet wordt het voorstel volgens deze redenatie gedaan om een herkenbaar probleem aan te pakken, maar het modelleert het voorstel naar analogie van de D66-redenatie dat een referendum onwenselijk is als de uitkomst niet bevalt. Herkenbaar, maar door recente discussies ben je geneigd er in te trappen.

Dat is feitelijk de kern van zijn betoog waarin hij ageert tegen dubbele nationaliteit en zogenaamde dubbele loyaliteit. Wilders ontkent tegelijkertijd dat hij steeds verder radicaliseert. Maar de feiten spreken voor zich: eerst mochten er geen nieuwe moskeeën bij, nu moeten van de PVV alle islamitische gebedshuizen en scholen door de Staat gesloten worden.

De voortzettende radicalisatie die uit dit voorstel zou blijken wordt door de Telegraaf in ieder geval nogal laat opgemerkt. De PVV roept dit al minstens 12 jaar (iets dat Wilders in het interview ook meldde), zodat de krant het zou moeten weten. Of laat men de hoofdartikelen tegenwoordig schrijven door aankomende stagiaires van de School voor Journalistiek?

Met het voorstel om honderdduizenden onschuldige Nederlanders hun burgerrechten af te pakken, gaat hij weer een stap verder. Het dient geen enkel redelijk doel.

Let op het woordje onschuldige in deze context. Het gaat in het voorstel van Wilders niet om het onheus behandelen van een specifieke groep, het gaat om het stellen van een eis van loyaliteit, van trouw aan het land waarvan je de nationaliteit bezit. Die eis geldt voor iedereen met de nationaliteit van ons land. Wilders is daar in het interview volstrekt duidelijk over in de volgende quote uit het interview:

Sommige mensen kunnen niet van hun dubbele nationaliteit af.
„Juist. Bijvoorbeeld die 3 à 400.000 Marokkanen in Nederland. Die zouden dan met z’n allen bijvoorbeeld een keer naar Marokko moeten gaan en daar moeten lobbyen bij de Marokkaanse wetgever om die wet te veranderen. Het kan niet zo zijn dat wij onze mogelijkheden tot wetgeving laten vetoën door een derde land.”

Het hoofdartikel vervolgt echter:

Wilders mag zich provocerend en kritisch uitlaten over de naar zijn oordeel steeds verdergaande islamisering. Maar de democratische spelregels die wij hier met zijn allen hebben afgesproken, heeft ook hij te respecteren.

Wilders mag Denk een gevaarlijke partij vinden, maar voor de bestrijding van politieke tegenstanders is er meer dan genoeg ruimte in het maatschappelijk debat.

Dit stapt heel losjes heen over het feit dat diezelfde spelregels de afgelopen jaren juist grondig veranderd zijn, nadat lang al de hand was gelicht bij de toepassing van bestaande wetten, die voorschreven dat het Nederlanderschap niet verenigbaar is met een andere nationaliteit. De impliciete beschuldiging aan het adres van Wilders luidt dat hij ondemocratisch wil handelen. Het is precies andersom, Wilders’ voorstel respecteert de democratische spelregels. Want met de invoering van stemrecht voor groepen waarvan de loyaliteit aan Nederland niet kan worden gegarandeerd, werd de invloed van andere groepen navenant verminderd. Maar daar hebben we de Telegraaf nooit over gehoord, terwijl het om precies hetzelfde proces en gelijksoortige uitkomsten gaat. De opmerking over de democratische spelregels die wij hier met zijn allen hebben afgesproken is daarom pure demagogie, grove stemmingmakerij in dit hoofdartikel. Maar de uitsmijter gaat echt alle perken te buiten:

Het lanceren van voorstellen die sterk doen denken aan onderdrukkende methoden uit totalitaire landen, doet ernstig afbreuk aan de meer dan eens terechte zorgen over de samenleving die Wilders graag mag benoemen.

Dit is geen Godwin maar een Stalin. Het is het soort afweer dat bekend is van de gestaalde Kamerkaders van CDA en VVD. En als de verkiezingstijd aanbreekt, komen zij met gejatte varianten op deze zelfde voorstellen komen om de burgers te sussen. Zie als uitnemend voorbeeld de rel vlak voor de Kamerverkiezingen van 2017 over campagnevoerende Turkse politici. Na de verkiezingsdag worden deze voorstellen prompt vergeten zodra een linkse partij er een vingertje tegen dreigt op te heffen.

De kwestie geanalyseerd
In zekere zin is dit nieuwe voorstel van de PVV milder dan het eerdere standpunt dat stelde dat de dubbele nationaliteit verboden moest worden. Hoe weinig de Telegraaf van deze problematiek begrijpt beschreef ik eerder al, in mijn artikel over de grondwettelijke consequenties van het recht dienst te nemen in het Nederlandse leger en het politieke marchanderen met de Grondwet. Dat de PVV nu letterlijk in de Grondwet opgenomen wil zien dat een dubbele nationaliteit niet mag leiden tot volledige burgerrechten in twee of zelfs meerdere landen is daarom verre van vreemd. De praktijk van de afgelopen dertig jaar leert helaas dat de traditionele uitleg van de Grondwet voor regering en Kamerleden niet heilig is als zij de helft plus één slecht uitkomt.

Het voorstel dat de PVV nu doet is ook strikter in de geldende leer dan vanuit cultureel perspectief minimaal wenselijk is, maar dat ondergraaft tegelijkertijd de suggestie van discriminerende objectieven die de Telegraaf in haar verhaal verpakte. Dat wordt verder geïllustreerd door de kwestie van de uitreizende jihadgangers zoals die al een paar jaar speelt.

De discussie over de dubbele nationaliteit is endemisch. Door voorstellen om tot een oplossing te komen te ridiculiseren doet de Telegraaf dit debat geen goed. Een krant die met de regelmaat van de klok op de Nederlandse identiteit hamert maakt zich doodeenvoudig belachelijk door juist een partij die voor die identiteit  opkomt verdacht te maken.

Wilders legt weer als eerste de vinger op de zere plek. Alle recente gejeremieer over de opkomst van DENK et al is op dit probleem terug te voeren: de dubbele nationaliteit. Het is niet voor niets dat vooral Arabische landen het verlies van de eigen nationaliteit niet toestaan, want dat verlies impliceert ook afvalligheid, een afscheid van de Ummah. Hoe men afvalligheid beziet werd ons nog vorige week onder de neus gewreven – men ziet het als het ergste dat bestaat. In Nederland gold lang het adagium dat die dubbele nationaliteit een kwestie van geld is; dat misverstand is niet langer houdbaar. Maar dat besef lijkt men maar niet te willen omarmen.

Als de Telegraaf haar eigen identiteit nog wat waard is, zou ze de partijen die ze gemeenlijk steunt moeten aanspreken op hun gedrag en hun gebrek aan handelen. Dat zou de krant sieren in plaats van te proberen de boodschapper van een consistent verhaal te criminaliseren zoals in het hier besproken hoofdartikel gedaan wordt.