Mensen zien nu eenmaal liever een glimlach dan een chagrijnig persoon. Maar ook ons onderbewuste speelt er een rol in.

Glimlachen is iets minder logisch dan het klinkt als je het met een paar losse woorden omschrijft. Een paar weken terug las ik een berichtje dat Angelina Jolie bekend maakte dat zij leed aan een zeldzame ziekte die haar gelaatsspieren verlamde. Of iets van dien aard, Angelina Jolie ligt me niet heel dicht aan het hart.

Het deed me wel terugdenken aan die keer dat ik de toenmalige secretaris-generaal van de VN – de Peruaan Perez de Cuellar – een handje schudden mocht. Hij kreeg in Leiden een eredoctoraat en wilde na de ceremonie nog graag met een paar studenten op de foto ook. Daarvoor werd ik gecharterd – vraag me niet waarom, want dat is een zowel obligaat als te uitgebreid verhaal – maar alvorens mij naar de man te leiden werd ik gewaarschuwd dat ik geen emoties of iets dergelijks verwachten mocht. De Cuellars gezichtsspieren waren namelijk volledig verlamd – wat voor een topdiplomaat overigens geen te onderschatten voordeel is. En dat klopte: de man vertrok letterlijk geen spier.

Zelf maakte ik later eens mee dat ik als Sinterklaas te horen kreeg dat er aan mijn gezicht niets te zien viel – logisch – maar dat ik vriendelijk lachende ogen had. Het was me wat.

Het omgekeerde komt overigens ook voor. En dan moet ik er gelijk iets bij vertellen over fotogeniek zijn. Je hebt mensen die altijd goed op de foto komen, ondanks dat ze vaak minder schattig kijken. Dat is een kwestie van humeurigheid die de foto niet registreert. Maar je hebt eveneens mensen die altijd een geweldig gezellige en leuke indruk maken – en er op foto’s niet uitzien. Nooit.

Ooit had ik een heel erg leuke vriendin die tevreden was met foto’s welke ik associeerde met reclame voor hondenbrokken. Ik heb het later nog vaak geprobeerd, maar foto’s die registreerden hoe leuk ze was als ik haar dagelijks meemaakte waren er niet van te maken. Voor haar gold het omgekeerde van die mensen met een gezichtsverlamming: haar gehele gelaat was continu in beweging, met glimlachjes, fronsen en wat al niet. Maar de algemene omschrijving van haar was altijd: levendig. En dat omschreef haar gezicht dan ook perfect.

De voortdurende beweging van iemands gezichtsspieren kan in extreme gevallen heel veel verschil maken met wie iemand lijkt te zijn. De eigenaar van zo’n gezicht weet dat zelf lang niet altijd, maar de omgeving weet niet beter dan dat zo iemand gewoon erg leuk is. Tot je er een foto van ziet, en dan denk je: pech. Maar het is de opname van iets dat echt zo is, en dat je pas ziet als er een stilstaand moment van wordt geregistreerd.