Deur dicht voor Turkije, schrijft de Telegraaf. Het EP wil dat mogelijk. Nu nog graag een slot er op, want hoe welkom ook, dit is me niet genoeg.

Dat men in het EP hier nu voor pleit heeft alles te maken met dat het Europarlement in haar eigen uitspraken verstrikt is geraakt:

Het EP stelde vorig jaar dat de onderhandelingen met Turkije opgeschort dienden te worden als het land aangekondigde aanpassingen van de grondwet zou doorvoeren. Zover is het nu gekomen. „Alle rode lijnen zijn overschreden”, aldus Piri.

Zó onverwacht. Voor velen in het EP zal dit een schok zijn, en of de EC gevolg zal geven aan deze eis van Europarlementariërs? Kati Piri (PvdA) is er in ieder geval eerlijk over:

Piri is rapporteur over Turkije namens het Europees Parlement (EP). Vandaag meldt zij haar bevindingen aan haar collega’s. „Het lijkt voor de buitenwereld misschien wat rustiger geworden”, stelt Piri. „Want president Erdogan is gestopt met het aanvallen van buitenlandse leiders. Maar intern is er geen enkele verandering.”

Correct. Bovendien kon iedereen dit van mijlenver zien aankomen, maar daarvoor was dan wel vereist dat je de ogen niet sloot voor zaken die niet in overeenstemming waren met je eigen hoop en verwachtingen. Die mensen zijn er al een hele tijd (rechts).

Haar belangrijkste bezwaar is dat de grondwet nu daadwerkelijk is aangepast waarbij Erdogan alle macht naar zich heeft toegetrokken. Piri: „Turkije is een autocratie geworden.”

En hier is waar ik het fundamenteel oneens ben met Piri. Zowel over het begrip autocratie als wat betreft de inhoud. Leden van de PvdA neigen er sterk toe om te denken dat alles wat niet de schijn wekt collectief (en dan bij voorkeur door hùn collectief) geregeld te kunnen worden, een autocratie is. Dat is een te beperkte omschrijving, maar tegelijkertijd ook te ruim. Intenties en ruimte voor andere denkrichtingen bij de autocraat maken een principieel verschil, al is het niet eenvoudig dat in een constitutie te vangen.

Maar mutatis mutandis geldt hetzelfde bezwaar voor democratische spelregels waar een dictatoriaal gerichte leiding aan de macht is, die niet de intentie heeft zich aan de diepere gedachte achter die democratische spelregels te houden. Zie Erdogan, maar zie ook Hitler, om een herkenbaarder voorbeeld te poneren.

Die stap is geen eenvoudige intellectuele opgave voor een gemiddeld politicus die vooral de eigen carrière voor ogen heeft. Geert Wilders bleek hiertoe echter al in 2004 wel in staat, maar geen van zijn collega’s heeft sindsdien de moed gehad ditzelfde punt diep te overdenken èn er conclusies aan te verbinden.

Na vijftien jaar aanlanden op een punt waar we moeten erkennen dat we aangaande Turkije en Erdogan te optimistisch zijn geweest, is geen reden om een feestje te bouwen. Al helemaal niet terwijl het denkwerk hierover al lang geleden werd verricht. Maar met PS2019 in aantocht, alsmede het hoger beroep van Wildersproces2, is een mea culpa van Wilders’ collegae sinds 2004 een onmogelijkheid, dat garandeer ik u.

En daarom is het afbreken van de onderhandelingen voor een Turks EU-lidmaatschap mij ook niet genoeg. Ik wil een slot op de deur, en een uitgebreide analyse van waar we 15 jaar geleden de fout in gingen aangaande de optimistische verwachtingen die de zaak al die tijd hangende hebben gehouden. En zo’n analyse zou ook dienen mee te nemen wat er sindsdien allemaal is misgegaan met het toestaan van dubbele nationaliteten en de gevolgen die dat heeft gehad. Het zijn geen zaken die je los van elkaar zien kunt.

---

Meer over de politieke kant van de crisis in Turkije onder Erdogan vindt u hier & hier op Veren of Lood.