De rellen in Ede krijgen nu een extra politieke dimensie, nu minister Asscher zich gedwongen lijkt te voelen door de blunders van de lokale magistraat zelf verbaal het strijdperk te betreden. Dat doet pijn aan de ogen vanwege de spagaat die er uit blijkt.

Voor het overzicht gebruik ik hier het volledige bericht dat De Telegraaf hier vanmorgen op haar site over publiceerde in de vorm van een closeread – niet vanwege fouten van de Telegraaf-journalist, maar omdat nauwelijks mogelijk is de hypocrisie, halve waarheden en blatante leugens van Asscher anders overzichtelijk te scheiden en te bespreken.

Den Haag – De Marokkaanse consul heeft niets te zoeken in Ede. Tot die conclusie komt het kabinet, valt op te maken uit de reactie van minister Asscher (Integratie) op de recente onrust in de Gelderse plaats.
„Het is aan de gemeente Ede en aan de Nationale Politie om orde en gezag te herstellen”, zegt de PvdA-bewindsman. Volgens Asscher gaat het hier niet om een probleem dat specifiek om jongeren met een Marokkaanse achtergrond draait. „Laat niet het beeld ontstaan dat we de regels zelf niet handhaven of dat dit alleen Marokkanen zijn. Het zijn Nederlanders.”

De eerste zin is zonder meer waar. Dat de tweede zin nodig was, geeft al aan dat het kabinet er eerst over na moest denken, zodat het blijkbaar minder vanzelf sprak dan hier is opgeschreven. Dat die consul sowieso opdook was al een signaal dat ergens iets vreselijk scheef zit in de verhouding tussen Marokko en Nederland, als het gaat om mensen met een dubbel paspoort. En dat het geen Marokkanen zijn? Zelf lijken ze daar anders over te denken en de Marokkaanse consul is dat klaarblijkelijk met hen eens.

Dat het aan de gemeente Ede en de nationale Politie is om de orde te herstellen zou waar moeten zijn. Dat dat na vijf dagen nationale aandacht er voor nog steeds niet is gelukt demonstreert een compleet falen van dat veronderstelde gezag. Het zou daarom dit kabinet beter passen hierover een minder grote broek aan te trekken, haar excuses aan de getroffen bewonders van Ede aan te bieden en de geleden schade te vergoeden. Het zelf handhaven van de regels is volledig mislukt, en ultimo is het kabinet daarvoor verantwoordelijk.

Nadat er afgelopen week rellen waren ontstaan in Ede na de sluiting van een theehuis, toog de Marokkaanse consul naar de gemeente. Daarmee ontstond de indruk dat hij wilde doen wat de Nederlandse overheid niet lukte, namelijk het voorkomen van nieuwe ongeregeldheden door Marokkaanse raddraaiers. Volgens de Edese burgemeester Van der Knaap (CDA) kwam de diplomaat echter uit belangstelling langs en voor het aanbieden van excuses.

Wat de Marokkaanse consul doen kwam was natuurlijk volstrekt niet in de haak, maar op de analyse valt evenmin veel af te dingen. Pijnlijk genoeg, maar juist daarom iets waarover Asscher beter had gezwegen. De burgemeester van Ede laat wederom zien niet voor zijn taak berekend te zijn, en zou door de Kroon van zijn taken moeten worden ontheven – al was het maar vanwege de leugens om zijn eigen straatje schoon te vegen.

Die verontschuldigingen zijn overbodig, vindt Asscher. „Jongeren die zich misdragen moeten streng worden aangepakt op basis van de Nederlandse wet. Geen ruimte voor tuig. Wie dan ook. Waar dan ook”, aldus Asscher. „Excuses van Marokko zijn wat mij betreft sympathiek maar onnodig want dit is de verantwoordelijkheid van die jongeren zelf, van hun ouders.”

Ja. Maar wel nodig van de Nederlandse overheid, die excuses. Want het is zonneklaar dat dit alles een gevolg is van jarenlange verwaarlozing van dit probleem in een klimaat dat door de PvdA werd vormgegeven. Voor wie dan ook. Waar dan ook. Sinds jaar en dag. Ùw PvdA, minister Asscher.

De PvdA-bewindsman kiest er met zijn reactie duidelijk voor om ook de andere kant van het incident in Ede te belichten. Zo wijst hij erop dat de buurt in opstand is gekomen en heeft gedemonstreerd tegen de rellen. „Het is ook mooi dat Marokkaanse buurtbewoners laten zien dat ze net zo goed tabak hebben van jongeren die het voor iedereen – in de eerste plaats voor de mensen in hun eigen wijk – versjteren.”

Roerend, die opstand van de buurt tegen haar eigen kleine relschoppertjes. Maar sinds wanneer is dat een argument waar het gaat om wetshandhaving? Dit valt in de categorie: Sorry dat we uw man doodschopten, dat hadden we nu toch echt niet moeten doen, want het geeft ons zo’n slechte naam in dit land.

Volgens Asscher verpest het ’tuig’ het door hun gerel ook ’voor Nederlands Marokkaanse jongeren die zo vaak worden afgewezen bij een sollicitatie en dit niet verdiend hebben’.

En Asscher gaat nog even verder op die toer. Categorie: moordenaars verpesten het ook voor het imago van andere mensen. Dat dit volstrekt irrelevant is voor de kwestie die primair moet worden opgelost – de wetteloosheid in Ede – maakt dat Asscher ergens in de verte de zieligeheidskaart in stelling brengt. In deze context een grof schandaal.

De rellen ontstonden in de Edese achterstandswijk Veldhuizen, na het sluiten van een winkelcentrum waar het Marokkaanse theehuis in gevestigd was. Burgemeester Van der Knaap sluit niet uit dat de uitbater er een hand in heeft gehad.

Daar hebben we de burgemeester weer met zijn smoesjes. Irrelevante kletspraat, want sinds wanneer is het handhaven van de openbare orde afhankelijk van de oorzaken van een verstoring er van? Dan hadden we als electoraat de laatste jaren met recht een paar keer het Binnenhof kunnen platbranden. Dat zie ik de overheid nog niet toelaten, hoe gerechtvaardigd het in sommige omstandigheden misschien ook was geweest.

Marokkaans-Nederlandse jongeren staken vervolgens auto’s in brand en daagden de politie uit. Vorige week maandag werden twee agenten er geconfronteerd met een groep van vijftig jongeren en ontstond een steeds grimmiger sfeer. Ook in de avonden en nachten erna was het onrustig. Er werden arrestaties verricht, van relschoppers tussen de 15 en 20 jaar oud. De burgemeester zegt dat ook jongens van 12 jaar betrokken zijn bij de ongeregeldheden.

Dat de politie er een week lang niet in slaagde vijftig jongeren af te houden van rellen, vernielingen en brandstichting in andermans bezittingen zegt in feite genoeg. Dat minister Asscher tussen de regels door aangeeft dat ‘die zielige Marokkaanse jeugd die eigenlijk Nederlands is’ zich misschien beter zou moeten gedragen, hoezeer ze (in zijn ogen kennelijk) ook redenen hebben voor hun gedrag, is een grof schandaal dat in een normale democratie tot zijn aftreden zou moeten leiden.

Niet dat de VVD het daarop zou durven laten aankomen, natuurlijk. Dat zou de verkiezingen maar een half jaar naar voren halen, en daarop zit men niet te wachten. Wat vervelend nu ook toch voor Asscher, terwijl zijn partij juist zo hard mogelijk probeert aandacht voor mogelijk toekomstige politieke pluspunten te vinden.