Spanje gaat de ondergang tegemoet. 

Vier weken voor de nieuwe Griekse verkiezingen leek de EU vooral de adem in te houden, hopend op een gunstig resultaat voor de Europagezinde partijen in het land. Nu, slechts twee weken later, kunnen we al vaststellen dat de EU opnieuw kostbare tijd verloren heeft laten gaan in de stijfkoppige strijd in de richting van een federaal Europa, dat zou moeten worden gefinancierd door Duitsland, en, in mindere mate Finland, Nederland en Oostenrijk. Vorige week woensdag kwamen onze regeringsleiders in Brussel bijeen, maar het overleg tijdens het toetje leidde – zoals verwacht – nergens toe.

De Britse Telegraph meldde enigszins jolig dat dit alweer de 19e vruchteloze bijeenkomst was sinds het uitbreken van de eurocrisis, maar de bittere ondertoon van deze constatering lijkt aan de federaal gezinde Eurocraten niet besteed. In steeds meer serieuze media duiken nu ook mensen op, die zich beginnen af te vragen waartoe dit alles leiden zal, als bijvoorbeeld in één van de PIIGS-landen een revolutie uit zou breken.

Het zal voor velen een onwerkelijke gedachte zijn, dat dit een scenario is waar meer en meer serieus mee rekening dient te worden gehouden. Dat de jeugdwerkloosheid in landen als Griekenland en Spanje boven de 50% ligt – zonder vooruitzichten op verbetering – is een levensgevaarlijke situatie. Waar oudere mensen over het algemeen meer te verliezen hebben, zijn juist jeugdige heethoofden zonder toekomstperspectief een risicofactor van belang. En de crisis verspreidt zich nog steeds verder.

Cyprus
Gisteren voegde ook Cyprus zich bij het rijtje landen dat zich binnen afzienbare termijn in Brussel zal melden voor financiële steun uit de Europese noodfondsen. Ik heb het land al een enkele keer zijdelings genoemd, maar het uur U nadert. Cyprus is sterk afhankelijk van de gebeurtenissen in Griekenland, en als Grexit werkelijkheid wordt, kan de EU de beurs trekken. De saneringsronde die gepaard ging met de 2e Griekse bailout, kostte de tweede bank van het eiland 2 miljard, zodat zij door de Cypriotische overheid moest worden geherkapitaliseerd. Het is maar een enkele illustratie van de verwevenheid die beide staten hebben.

De kosten van een bailout van de Cyprioten is te overzien binnen de werkelijkheid zoals we die de laatste jaren ervaren. Het zal gaan om een bedrag van tussen de 25 en 50 miljard, en het EFSF heeft nog tenminste 250 miljard beschikbaar. Dat is wel geld, natuurlijk. Het Nederlandse aandeel zal tussen de 1,5 en 3 miljard euro bedragen. In garanties, vanzelfsprekend. Maar grappen over de potentiële winst die op dergelijke garanties wellicht gemaakt zou kunnen worden zijn nu zo oubollig geworden, dat zelfs als het zo is, er maar beter geen melding van kan worden gemaakt. Desalniettemin is er enige reden voor, aangezien in de Middellandse Zee rond Cyprus vrij recentelijk grote gasreserves zijn aangetoond, al zal het nog minstens vijf jaar duren voor men zover is dat de winning beginnen kan. Het bracht de Russen ertoe, in december afgelopen jaar een bilaterale lening van 3 miljard te verschaffen.

Spanje
Maar vergeleken met wat in Spanje te gebeuren staat, zijn Griekenland en Cyprus klein bier. De Spaanse socialistische oud-premier Gonzalez liet gisteren weten dat zijn land in een totale noodtoestand verkeert, en ontdaan van de spreekwoordelijke Zuid-Europese neiging tot overdrijving zou je zelfs geneigd kunnen zijn dat als een eufemisme te beoordelen. Spanje koerst in volle vaart af op een debacle, en haar schipbreuk zal die van federalistisch Europa zijn.

70 miljard euro is de laatste maand uit Spanje weggesluisd, en dat was voor Bankia de Spaanse regering om steun vroeg. De kapitaalvlucht uit Spanje lijkt maar niet tot stilstand te willen komen. Beleggers in zowel Duitsland als Zwitserland krijgen op hun staatsleningen ondertussen een negatieve rente, wat betekent dat ze moeten betalen om die landen geld te mogen lenen. Maar het EU-leiderschap sukkelt nog steeds door, op de koers dat “alles onder controle” is.

De Spaanse premier Rajoy stelde gisteren de instelling van een fiscale (Lees: Transferunie) unie binnen de EU voor, hetgeen prompt werd afgeschoten vanuit het Bundeskanzleramt in Berlijn. Niet alleen verbiedt de Duitse grondwet dit expliciet, maar ook ontbreekt in het Duitsland van Merkel nog steeds de politieke wil om feitelijk de geldpers aan te zetten. Maar de voorstellen van Rajoy zijn tekenend voor de ernst van de Spaanse situatie. Afgelopen week heeft hij bij herhaling voorstellen en verzoeken gedaan die er op wijzen dat Spanje aan het eind van haar Latijn is.

Maar als Spanje valt, is het EU-dominospel voorbij. Spexit = game over. TILT, kortom. Niet in het minst, doordat de verwevenheid van Spanje en Italië dusdanig is, dat de val van de één vrijwel automatisch de val van de ander tot gevolg zal hebben. We zitten er niet ver meer van af, zo lijkt het.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.