DE WERELD NU

De sociale psychologie is zó onvoorstelbaar verrot -2-

Sociale psychologie

De sociale psychologie is nu zó verrot dat het bijna niet te geloven is. Onderbouwen is niet moeilijk; de voorbeelden liggen voor het opscheppen.

Sociaal psychologen en ‘gewone’ psychologen zijn lang niet altijd vriendjes. Psychologie bestudeert de invloed van het innerlijk leven op het gedrag van mensen. Als een mens persoonlijke problemen heeft zal een sociaal psycholoog adviseren om te overwegen de leefomgeving te veranderen (nurture), terwijl een psycholoog het gesprek aangaat over het innerlijk van de mens zelf (nature). Sociale psychologie is de studie die de kloof tussen psychologie en sociologie overbrugt. Sociologie bestudeert de sociale relaties tussen mensen, zoals politieke, culturele, religieuze en economische aspecten van menselijke samenlevingen.

Sociale psychologie beantwoordt de vraag welk innerlijk leven aan ons maatschappelijk handelen ten grondslag ligt. Het bestudeert de invloed van omgevingsfactoren op onze ‘mind’ en gedrag, terwijl ‘gewone’ psychologie in de mind en gedrag zelf duikt. Bij sociaal psychologen staan Karl Marx, Friedrich Engels c.s. al gauw wenkend in de coulissen. De theorie van onderdrukking zou immers een ideale verklarende factor zijn voor gedrag en omgeving. Het leven van sociaal psychologen gaat echter niet altijd over rozen.

Er zijn vele leugenaars. De affaire Diederik Stapel, sociaal psycholoog, in 2012 staat ons nog levendig in het geheugen gegrift. Sindsdien staat de sociale psychologie bekend als de ‘slodderwetenschap’, ‘sloppy science’ en ‘significante nonsens’. Ook sociaal psychologen Dirk Smeesters en Lawrence Sanna waren frauduleus. Zie ‘de bom van Bem’, ‘de dode zalm in de scanner’ en de schande van sociaal psycholoog Pieternel Dijkstra in haar leerboek “Inzicht in sociale relaties en het psychologisch functioneren van mensen” (2018) met keuzetabel naar rato van xenofobie: boerenbedrog van de bovenste plank. Het is een zieke benadering. Anderen pakken het slimmer aan door activisme met een air van wetenschap te omkleden om het salonfähig te maken. De sociale psychologie is zó verrot dat het bijna niet te geloven is.

Amerikaanse psychologen toonden in 2011 aan hoe je een psychologisch experiment ‘significant’ kunt krijgen. Correlaties worden significant verklaard die dat niet zijn. Experimenten blijken niet repliceerbaar te zijn[1]. Gaan wetenschappers gebukt onder publicatiedwang? Moeten ze experimenten doen om hun reputatie en baan overeind te houden? Vliegen ze daardoor uit de bocht? Zijn sociaal psychologen inderdaad zo arrogant dat ze menen dat ze de wijsheid in pacht hebben en voor ons kunnen denken, zonder bewijs? Dat dachten Karl Marx c.s. ook. Maar laat dit een troost zijn voor sociaal psychologen: iedere ‘wetenschap’ die tracht de complexe omgeving in wiskunde te kunnen vangen gaat vroeg of laat mank aan ‘BS’, de in de VS gebruikelijke afkorting voor bullshit[2]. Menselijk gedrag is niet voorspellend in wiskunde te modelleren. Mensen zijn daar te complex voor.

Is er dan geen rol weggelegd voor sociale psychologie? Ja natuurlijk, er is zelfs een belangrijke rol die ze nu laten liggen. Maar sociologen, antropologen, sociaal psychologen laten het helaas afweten. Ze hebben angst voor niet politiek-correcte uitkomsten, zo lijkt het. De sociale psychologie is nu zó verrot dat het bijna niet te geloven is. Mijn boek ‘Feminisme op de werkvloer’ geeft hieraan zowel theoretische als praktische onderbouwing.


  1. Sinds Karl Popper (1902-1994) vinden we falsifieerbaarheid van een theorie belangrijk. Falsificeerbaarheid is een eigenschap van een wetenschappelijke theorie, indien er criteria kunnen worden aangegeven op grond waarvan de theorie zou moeten worden verworpen, these en antithese.
  2. De Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA) is dol op econometristen die modellen presenteren die iedere realiteitszin ontberen. Toehoorders denken “dit ziet er zo ingewikkeld uit, dit móet wel goed zijn.” Men kan mensen werkelijk alles op de mouw spelden, mits de presentatie er professioneel uitziet en men er een ernstig gezicht bij trekt. Daar zijn onthutsende onderzoeken over gedaan. Toepassing van de uitkomsten van de modellen is veelal desastreus. Ik heb in ‘Risico als obsessie” (2010) er op gewezen dat de huidige pensioencrisis mede veroorzaakt is door de zogenaamde Asset Liability Management modellen waarmee pensioenfondsen jaarlijks opgezadeld worden, waarvan de uitkomsten ‘BS’ zijn.

Pensioenakkoord

Frits Bosch is macro-econoom en socioloog, auteur van In Holland staat een huis, onbehagen bij de elite” en “Schaft ook Holland zich af?” Wereld op een keerpunt“Feminisme op de werkvloer.


Het eerste deel van dit tweeluik verscheen gisteren al.

7 reacties

  1. Neef Jansen schreef:

    Het zou een schone taak zijn voor sociaal psychologen om te onderzoeken waarom in de moderne westerse en ‘open’ samenleving zoveel is aan te wijzen dat maakt dat die samenleving niet meer zo open is omdat een open en deugdelijke discussie over of ook deugdelijk wetenschappelijk onderzoek van, zo ontzettend veel niet mogelijk is, wat betreft bijvoorbeeld:
    – de veronderstelde antropogene klimaatverandering;
    – de gevolgen van massa-immigratie en islamisering;
    – het toenemend dictatoriale karakter van de EU;
    – de eenzijdige en hypocriete nieuwsvoorziening;
    – de drang tot herschrijving van de geschiedenis;
    – de eigenaardige demonisering van andersdenkenden;
    – de eigenaardige culturele zelfhaat;
    – en zo meer, ik mis vast nog het een en ander.

  2. Peter Louter schreef:

    Een goed sociaal psycholoog zou ‘discriminatie’ natuurlijk gedrag noemen.
    Omdat hij het dagelijks bij letterlijk iedereen onder zijn neus ziet gebeuren

  3. Ian schreef:

    Interessant thema. Helaas niet het enige vakgebied wat onvoorstelbaar verrot is.
    Politieke correctheid en naar toe gewerkte uitkomsten zijn aan de orde van de dag in ‘wetenschappelijk’ Nederland. Alles gaat om geld, het verkrijgen van subsidie, marktaandeel, aanzien, het rationele denken moet er voor wijken. Zie het klimaat ‘debat’.
    De benoeming van omstreden personen binnen de academische wereld is inmiddels normaal.
    In de USA worden hele generaties gehersenspoeld door universiteiten. Dat blijft niet zonder gevolgen.
    Als ouders heb je dus een zware verantwoordelijkheid dit te herkennen en tijdig proberen bij te sturen.

  4. BegrensEuropa! schreef:

    De sociale psychologie heeft enorme vooruitgang geboekt, zij het op specifieke gebieden, t.w. de sociaalpsychologische ontwikkeling van kinderen (Piaget etc.), de anthropologie (Mead etc.), en de psychiatrie (het catalogiseren en beschrijven van allerlei sociaalpsychologische afwijkingen). Het is in de toepassing op maatschappelijke vraagstukken dat de sociale psychologie zich vreemd ontwikkeld. Dat is onder invloed van figuren, bij wie “Karl Marx, Friedrich Engels c.s. al gauw wenkend in de coulissen” staan. Dat laatste hoeft niet, maar is vreemd genoeg wel het geval. Ze zouden als tegenwicht ook Ludwig von Mises en Friedrich von Hayek in de tegenoverliggende coulissen kunnen laten wenken. Niet alles hoeft meteen gekoppeld te worden aan het gedachtengoed van de Frankfurter school of de alles relativerende gekkigheid van het Franse deconstructivisme. In de Angelsaksische wereld is voldoende tegenwicht. Vooralsnog zitten we opgescheept met een vrijwel geblindeerde sociaal psychologie. Het resultaat van 50 jaar activistisch beleid. Tijd voor echte wetenschap. Er valt nog veel te doen. Ook op sociaal psychologisch terrein.

  5. Ed schreef:

    Psychologie is net zo min een wetenschap als b.v. theologie; het is niets anders dan doelgerichte persoonlijke interpretatie. Zelfs in de psychologie zelf zijn er enkelen ondertussen ook achtergekomen wat hun collega’s bij elkaar fantaseren: False-Positive Psychology: Undisclosed Flexibility in Data Collection and Analysis Allows Presenting Anything as Significant https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0956797611417632

  6. Frits Bosch schreef:

    Ed, zeer bedankt voor die statistische link! Buitengewoon interessant. Veel van wat ik daar tegenkom in de macro economische modellen in de financiele wereld. Je moet van goede statistische huize komen om het te kunnen debunken. Het wordt gepresenteerd aan mensen die het niet kunnen doorzien, terwijl het BS is (bullshit).

  7. Hannibal schreef:

    @Peter Louter
    Auw. Oei. Zo waar!