Het geklaag over sociale media die het weer op hun geweten hebben is even voorspelbaar als onzinnig. Campagnes die dat beeld ondersteunen dienen geen ander doel dan die van afleidingsmanoeuvre.

Slachtofferhulp Nederland blijkt voor deze eenvoudige constatering het verstand te missen of heeft andere motieven. De NOS meldt:

Slachtofferhulp Nederland roept op om te stoppen met het plaatsen van kwetsende opmerkingen op sociale media. Het gaat om reacties als “eigen schuld” en “had je maar beter op moeten letten”.
Slachtoffers en nabestaanden van verkeersongevallen, misdrijven en rampen hebben veel last van grievende opmerkingen, zegt de organisatie. Daarom start Slachtofferhulp vandaag een online campagne tegen kwetsende reacties op Facebook, Twitter en andere sociale media.

Niet dat ik dergelijke reacties erg kies of ondersteunend vind, maar in hoeverre zoiets (ab)normaal is lijkt me minder eenvoudig te beantwoorden. Extreem? Dat gaat me veel te ver. Wel roept het bij mij direct de vraag op waarom mensen na een dergelijke traumatische gebeurtenis direct op sociale media hun verlies gaan rondbazuinen? Want dat mensen kranten bij houden om direct na aankondiging van een dodelijk ongeluk de nabestaanden op te sporen en te gaan pesten wil er bij mij niet in. Dergelijk ziek gedrag zou ook eenvoudig na te gaan en te bestrijden zijn, zodat ik me niet kan voorstellen dat Slachtofferhulp Nederland dat met deze campagne op het oog heeft.

Vooral na ongevallen volgen vaak verwijtende reacties. Nadat in januari een 15-jarige maaltijdbezorger om het leven kwam in Utrecht, reageerden mensen met de vraag wie zijn kind nou zulk werk laat doen.

Tja. Mag je je dat alleen maar afvragen? Zeker als je kijkt naar het vervolg van de NOS:

Zedenzaken maken vaak vergelijkbare reacties los, zoals “wie fietst daar dan ook alleen” of “ze zal het zelf wel uitgelokt hebben”. Ook onder een Facebookbericht (mijn vet, H.) over een steekpartij stond: “Hij zal het er zelf wel naar gemaakt hebben.”

Persoonlijk vind ik het nogal ostentatief om je verlies op FB te gaan uitventen. Dat je je daarmee open stelt voor allerhande reacties lijkt niet te willen doordringen. Mensen die steun zoeken zouden dat op FB best eens kunnen vinden, maar gegarandeerd kan het niet worden, en verwachten kun je het al helemaal niet. Mijn zware persoonlijke verliezen op Twitter, FB of dit blog gooien? U bent naar ik hoop toch niet gek geworden? Elke jammerklacht heeft uit de aard van gebrekkige voorstelbaarheid ook iets ridicuuls, en dat men je dat op FB haarfijn zal uitleggen is even hard als logisch. Want je hoeft toch niet op FB te keer te gaan? Kun je dat medeleven eisen? U ziet: het is een ridicule notie.

Waarlijk medeleven is ook proberen mensen er weer bovenop te helpen, want het leven gaat altijd verder. Adviseer liever een tijdje van sociale media weg te blijven. In plaats daarvan komt Slachtofferhulp Nederland met deze misplaatste vorm van empathie:

“Zulke reacties zijn een ongelooflijke klap in het gezicht van nabestaanden”, zegt Rosa Jansen, voorzitter van Slachtofferhulp Nederland. “Het voelt alsof ze een tweede keer slachtoffer worden. Ze krijgen een trap na en dat heeft veel impact.”

Daar wordt niemand mee geholpen. Je kunt niet eisen dat de hele wereld met je meeleeft , hoe zwaar en universeel je verlies jou zelf ook voorkomt. Slachtofferhulp Nederland doet niemand een plezier met een campagne als deze. Het gejank op sociale media is nu vaak al oorverdovend, ridicuul en veel te nadrukkelijk aanwezig. De toonhoogte stijgt, want iedereen wil aandacht. Wil je daar als nabestaande tussen gaan staan schreeuwen?

Respectvol medeleven kun je niet eisen. Je eigen leed op sociale media publiceren is zowel een vorm van verwerking, een vorm van exhibitionisme, als een vorm van een gambiet. Dat besef moet eerst maar eens indalen alvorens met schrijnende voorbeelden te gaan gooien en campagnes te starten.

---

Overigens begreep ik bij nazoeken op Twitter dat het vandaag de Dag van het Slachtoffer is. Mocht u mij zoeken, dan hang ik nu boven een teiltje. Campagnes als deze maken me misselijk, hoe goed de bedoelingen verder ook zijn.