De soap rond de dividendbelasting loopt dusdanig uit de hand dat je bijna medelijden met Mark Rutte zou gaan krijgen. Morgen is het Prinsjesdag, komt de zaak dan tot rust?

Dat valt nog niet te zeggen. Traditioneel zijn de Algemene Politieke Beschouwingen de meest explosieve periode van het politieke jaar. Dit jaar zou je je af kunnen vragen of er niet al heel veel tevoren is besproken in media en opinies, zodat de APB dit jaar over zou kunnen komen als mosterd na de maaltijd. Het zou in het belang van de stabiliteit van dit kabinet zijn als het zo uitpakken zou. Zo zullen de fractievoorzitters het ook zeker willen spelen en het is aan de oppositie dat te verhinderen.

Opvallend is dat GroenLinks middels Jesse Klaver na de zomervakantie begonnen is met een aanpak die sterk doet denken aan die va de radicaliserende PvdA van alweer een jaar of 30 geleden. Kenmerkende houding: wij zijn overal tegen waarmee we het niet 100% eens zijn, en alles zou 100% moeten gaan zoals wij het willen. Dat is niet hetzelfde als zeggen: wij denken hier anders over. Er lijkt bewust een poging te worden gedaan om GL te laten uitgroeien tot dè oppositie. Dat de PvdA nooit meer op zal staan en de SP haar potentieel niet volledig lijkt te kunnen ontplooien geeft GL de kans, maar het probleem is dat zij zich traditiegetrouw aan het overschreeuwen is. Dat zag je met Howick & Lili, en dat zie je met het dreigement dat Klaver zondag uitte dat hij de herinvoering van de dividendbelasting als eerste op de agenda zal zetten mocht hij ooit regeringsmacht krijgen.

Dat is een slimme zet nu, maar als je dat met vrijwel alles doet zet je jezelf op termijn genadeloos buiten spel. Terwijl het zowel belangrijk is als mogelijk er binnen de coalitie mee te stoken. Maar aangezien de juiste aanpak er een van wrikken is – heen en weer bewegen om het onderwerp los te krijgen – lijkt het niet slim om zelf nu al een onwrikbaar standpunt in te nemen. De aankondiging dat het een breekpunt wordt voor toekomstige onderhandelingen indien het kabinet de meerderheid in de 1e Kamer verliest is wat al te prematuur.

Wat meer finesse lijkt GL heel wat meer perspectief te bieden. Het verhaal dit weekend in het NRC toont waar de aanknopingspunten zitten. In een verhaal dat is opgehangen aan de problemen die de politiek heeft met de multinationals in het algemeen, bespreekt Tom-Jan Meeus ook de problematiek van het zijn van coalitiepartner van Rutte. In zekere zin schilderde hij ook gedoodverfd Rutte-opvolger Dijkhoff in die kleur, daarmee de suggestie wekkend dat zelfs binnen de VVD de opheffing van de dividendbelasting een strijdpunt zou zijn. Mijn indruk is overigens dat Dijkhoff een veel eleganter voorstel deed voor het ‘dekken’ van het ‘gat’ dat de dividendbelasting achterlaat in de begroting. Door dat gat te compenseren met een maatregel die andere grootbedrijven niet lekker zou zitten, werd weliswaar het belang van Shell en Unilever gezet tegenover dat van de rest, maar in het bredere perspectief lijkt dat me de juiste presentatie. Hoe je het ook wendt of keert, het is precies zó dat het zit. En niet anders.

Zo gepresenteerd was het nooit de politieke rel geworden die nu is ontstaan. Maar het lijkt Rutte klaarblijkelijk een publicitair verkeerde zet gezien zijn ambities richting een topbaan in de EU. Dat de EU zich specifiek heeft ontwikkeld tot een organisatie die het grootbedrijf faciliteert valt al enige tijd niet meer te ontkennen. Het is ironisch dat veel ‘linksige’ partijen dat voor lief nemen in hun hoop de EU sociaal te kunnen collectiveren. Want op termijn is dat voor hen een doodlopende weg, al weigeren ze dat nog in te zien.