Nu de nominatie voor de Republikeinse kandidatuur voor Donald Trump steeds dichter bij komt, gaan meer mensen zich verdiepen in zijn achtergronden en ideeën.

Het zoeken naar de man achter de man valt in het geval van Donald Trump bepaald niet mee. Dat is maar deels te wijten aan Trump zelf, aangezien hij sinds jaar en dag als een spreekwoordelijk voorbeeld van Amerikaanse wansmaak en slechte ideeën over zakelijke mores is beschouwd. Maar dat het juist deze iconische karakterisering van Trump is die hem plotseling tot zulke hoogten heeft opgestuwd, wil dan weer niemand weten. Toch is dat mijns inziens precies wat hier gebeurt.

Michael Persson zette hem woensdag in De Volkskrant neer als een min of meer aan Roosevelt verwante man, die het allemaal niet heel erg op een rijtje heeft en natuurlijk minder intellectueel is, maar in de verte toch iets van politieke gelijkenis toont. De citaten uit Trumps boek The Art of The Deal is het enige dat iets van Trumps media-imago af zou kunnen doen. Maar aangezien het is gepubliceerd met het idee dat juist te versterken en het te gebruiken om de Trump-persoonlijkheid zoals we die kennen in de markt te zetten, is dat voor een persoonlijkheidsprofiel feitelijk onbruikbaar. Victor Onrust kwalificeerde Trump gisteren op dit blog als iemand die meer in de richting van de moderne populisten moet worden gezocht, en dat zit al veel meer in de goede richting. De argumenten die Onrust daarvoor aanvoerde overtuigden me wel.

Voor mijn gevoel – en dat van de mensen die het meest van hem walgen, de Republikeinse neoconservatieven (Neocons) gaat het nog een stapje verder: Trump is een ouderwetse Amerikaanse isolationist. Niet voor de volle 100%, maar ruim voldoende om hem als zodanig te kwalificeren. “Make America Great again” zegt het gewoon zoals hij het ziet. Amerika voor de Amerikanen – voor de goede verstaander.

Isolationisme is een politieke stroming die ons in Europa vrijwel onbekend is. Het is de politieke vertaling van een land dat aan zichzelf genoeg heeft, en denkt het zonder de buitenwereld wel te kunnen rooien. En beter ook dan als het zich in allerlei zaakjes mengt die wereldwijd gaande zijn. Politiek was het een sterk element in de USA tussen de Wereldoorlogen in. Deze attitude had zelfs kunnen voorkomen dat de USA tijdens de Tweede Wereldoorlog had meegevochten, ware het niet dat Japan het nodig vond Pearl Harbor aan te vallen. Als dat niet was gebeurd had het nog lang kunnen duren eer de Amerikanen aan de strijd in Europa hadden deelgenomen, if ever. Maar aangezien Hitler-Duitsland haar bondgenootschap met Japan honoreerde door daags na Pearl Harbor de USA de oorlog te verklaren, werd deze keus voor de Amerikanen gemaakt. Alle kans dat dat anders ook gebeurd was, maar toch verre van zeker, aangezien de USA met Japan alleen al genoeg te stellen had in de Stille Oceaan.

Isolationisme is een vorm van nationalisme, doch niet agressief maar defensief. Dit staat in schril contrast met het traditionele nationalisme dat we uit Europa kennen, en dat hier sinds de Tweede Wereldoorlog politiek taboe is verklaard. Maar in de USA is nationalisme nooit een taboe geworden, en is zelfs zozeer en onderdeel van het dagelijks leven dat het nauwelijks nog iemand opvalt. Nationalisme staat in de USA – net zomin als in een heel groot deel van de wereld overigens – net zomin ter discussie als in Europa de afkeer er van.

Het zijn deze elementen die voor ons mogelijk inderdaad een probleem zouden kunnen worden, want het suggereert onder Trump een terugtrekken van de USA van het wereldtoneel als politiek trendsetter en politieagent. Is dat heel vreselijk? Misschien. De huidige politieke elites in Europa zijn al ten minste dertig jaar niet langer in staat de Europese boontjes zelf te doppen. De Joegoslavische burgeroorlog maakte dat klip en klaar. Wij als EUropeanen zijn bang zelf openbaar vuile handen te maken, omdat de linkspolitieke opinie er niet van weten wil. Vèrgaande bezuinigingen op onze eigen militaire kracht en de altijd aanwezige Amerikaanse paraplu waaronder het zo veilig schuilen was, hebben tot gevolg gehad dat we zelfs trots op onze eigen impotentie geworden zijn.

Maar aangezien deze analyse te ver afstaat van onze beleving van hoe de wereld hoort te functioneren, wensen we haar niet te zien. Dat wordt een pijnlijke confrontatie met de realiteit in 2017.