De Corona-lockdown heeft op de lange termijn mogelijk de grootste gevolgen voor de NS, het openbaar vervoer en onze attitude daar tegenover.

Dat de NS steen en been klaagt en zich heeft gemeld voor staatssteun wegens Corona zal niemand verbazen. Het zal de NS het meest verbazen, vooral dat men ditmaal een geldige reden gevonden heeft. Dus gaat het OV-bedrijf er maar direct vól in, en meldt het bij de staatsomroep het zeker tot 2025 moeilijk te zullen hebben.

De NS gaat krimpen en heeft overheidssteun nodig om de gevolgen van de Corona crisis het hoofd te bieden. Het spoorbedrijf verwacht tot 2025 een omzetverlies van 4,7 miljard euro. Dat heeft de raad van bestuur gezegd in een online personeelsbijeenkomst voor de 20.000 medewerkers.

De directe argumenten zijn wat mij betreft ietwat dubieus:

De NS kan veel minder reizigers vervoeren, ook vanwege een krimpende economie, veel thuiswerkers en alternatieven zoals de e-bike. “Tot diep in 2021 zullen we te maken hebben met behoorlijk verval in de omzet”, zegt financieel directeur Bert Groenewegen in het NOS Radio 1 Journaal. “Daarna verwachten we voorzichtig herstel.”

OV-gebruik nu
De meeste werkenden die het OV gebruiken zijn in mijn beleving immer ambtenaar, of werken op kantorenparken. Verder van de actieve bevolking vooral studenten – de wagons puilen er dagelijks mee uit. Dat ook AZC-bewoners gratis met het OV kunnen reizen heb ik nooit officieel bevestigd gezien, maar er wel signalen van voorbij zien komen – ook door mijzelf geconstateerd. De NS adresseert de politiek overigens vooral met gevoelsargumenten:

Reizigers hoeven niet te rekenen op veel duurdere kaartjes. “Het uitgangspunt is dat een treinkaartje betaalbaar blijft”, zegt Groenewegen. De gemiddelde Nederlander ziet een treinkaartje volgens de financieel directeur niet als goedkoop, “dus wij gaan het niet duurder maken”.

Eigen auto – bezit zal groeien
Maar dit raakt tevens een interessant punt waarover ik nog niemand hoorde: hoeveel mensen met een OV-jaarkaart zouden naar aanleiding van de Corona-lockdown hebben besloten dat ding niet te verlengen en toch maar een auto aan te schaffen? Want de lockdown werd vooral afgedwongen door het OV af te knijpen, en dan met name het treinvervoer. De stadsbussen die dagelijks onder mijn raam door komen verdubbelden juist in aantal: ieder kwartier in plaats van de gebruikelijke twee maal per uur.

Herkenbaar is wèl dat de NS nu gelegenheid ziet minder rendabele lijnen uit te kleden of mogelijk af te stoten:

Maar eerst moet de NS volgens de financieel directeur zelf laten zien dat het bedrijf zich op langere termijn kan aanpassen aan de nieuwe situatie. Het bedrijf gaat in gesprek met de ondernemingsraad en vakbonden en denkt erover om de komende vijf jaar 1,4 miljard euro te besparen.
“Dat is fors maar noodzakelijk. Daarbij moeten moeilijke keuzes gemaakt worden”, stelt het bedrijf.

Schuld van het kapitalisme
Ook pijnlijk voor de reguliere propagandisten van het OV, dit. Dat zijn immers dezelfden die hun kans schoon zagen om bedrijven die Corona-steun kregen – maar ook mensen kwijt wilden – de wacht aan te zeggen. Onder het motte: “Het is de schuld van het kapitalisme, alles” (dixit, de aanhangers van GL, SP en PvdA). Gaan ze dat straks ook bij de NS doen? Of krijgen we de traditionele klucht dat de NS een onafhankelijk bedrijf is, dat voortdurend vanuit de Tweede Kamer wordt gesubsidieerd en bijgestuurd?

---

Meer over het openbaar vervoer leest u hier.