Er wordt nu al tenminste 8 maanden onderhandeld over een bailout voor Cyprus, maar er lijkt zo op het oog nu alsnog een kleine kink in de kabel te komen: de oppositie in de Duitse Bondsdag, gesteund door coalitiepartijen CSU en FDP– welke laatste in grote electorale nood lijkt te gaan komen – is bijzonder kritisch over steun aan Cypriotische banken. Deze banken bestaan vooral van de hulp aan belastingontduikers.

Helemaal terecht is de kritiek van de EU niet. De belangrijkste reden dat de Cypriotische banken nu ongeveer 17 miljard euro nodig hebben is de 85% haircut die Griekenland vorig jaar kreeg, en de Cypriotische banken – die zeer nauwe banden met Griekenland onderhouden – grote verliezen toebracht. Vanzelfsprekend hadden die banken wijzer moeten zijn, maar de politieke band met Griekenland maakt het weigeren van het steunen van dit land bijzonder moeilijk.

De andere kant van dit verhaal, is dat de Cypriotische banken relatief weinig mensen uit de EU als klant hebben, deze begeven zich meestal naar Luxemburg, Liechtenstein, het Isle of Man of de Kanaaleilanden. Werkelijk kapitaalkrachtige EU-onderdanen hebben reeds lang onderdak gevonden op bijvoorbeeld Bermuda of de Turks & Caicoseilanden. Belastingparadijs Cyprus biedt zijn diensten vooral aan aan middleclass-Grieken en Russische oligarchen. Zelfs zodanig, dat Cyprus de belangrijkste buitenlandse investeerder in Rusland is.

Op 21 januari komt het Amerikaanse Pimco met een rapport over de toekomstperspectieven van de Cypriotische banken. Het staat wel vast dat die niet ongunstig zijn, mits Cyprus zijn status van belastingparadijs weet te behouden.Anderzijds hebben de Cypriotische banken ook grote problemen met de geknapte vastgoedbubble op het eiland. Op 27% van de uitstaande leningen wordt geen rente of aflossing meer betaald, een situatie die nog een paar procent erger is dan in Griekenland. Het gaat hierbij om 23 miljard euro.

Toch is er een groot probleem, want vanzelfsprekend zijn de fatsoensrakkers van de Duitse Linke, Groenen en SPD er als de kippen bij om in dit verkiezingsjaar heiliger dan bondskanselier Merkel te willen schijnen. Ook binnen de CSU, de Beierse zusterpartij van Merkels CDU – met een niet onbelangrijk aantal zetels in de Bondsdag, ziet men de kans schoon om enige sabotage van de schier oneindig lijkende reeks Europese bailouts uit te voeren. Binnen de CSU bestaan grote reserves tegen deze bailouts, aangezien Beieren als veruit de meest welvarende Duitse deelstaat een groot deel van de rekening betalen moet. En als de Bondsdag niet instemt, wordt niet de vereiste gekwalificeerde meerderheid binnen het ESM gehaald. Het Duitse aandeel van 29% in het ESM staat gelijk aan een vetorecht.

Maar zoals steeds met de Cypriotische bailout, speelt het land opnieuw de diplomatieke kaart Rusland uit. Rond Cyprus zijn grote gasvoorraden ontdekt in de zeebodem, waarvoor de Russen veel belangstelling hebben. Een ander sterk punt is dat Rusland met de nakende ondergang van het Assad-regime naarstig op zoek is naar een nieuwe vlootbasis in de Middellandse Zee. En Cyprus beschikt over een aantal uitstekende diepzeehavens die daarvoor uitermate geschikt zijn. De Russen hebben daarvoor al aangeklopt in Nicosia, tot afgrijzen van de Amerikanen.

Bovendien schijnt president Poetin niet graag te zien dat de Cypriotische functie als vluchthaven voor Russisch zwart geld al te nadrukkelijk bekend wordt. Niet onwaarschijnlijk is dat ook hijzelf daar een bankrekening heeft.

Cyprus heeft al een paar keer laten weten dat de EU niet hoeft te rekenen op al te grote hervormingen. Merkel daarentegen heeft zich formeel ferm opgesteld, al is zij de facto machteloos. De EU kan het zich ook om reden van de stabiliteit van de euro niet goed veroorloven Cyprus al te hard tot de orde te roepen, daarvoor zijn de machtsmiddelen van Brussel te beperkt, en zijn de belangen van de andere spelers te groot. Vorig jaar was zelfs sprake van een Amerikaanse lening aan Cyprus, dit als tegenwicht tegen al te grote Russische invloed.

Cyprus zal haar losgeld wel krijgen, al zal de weerstand in de Duitse Bondsdag bondskanselier Merkel mogelijk heel wat prestige kosten. Maar met ook de nog steeds hangende Spaanse aanvraag voor een bailout, kan de Bondsdag haar instemming moeilijk weigeren. En Cyprus weet het. Uiteindelijk vervulde het land tot en met 31 december 2012 het voorzitterschap van de EU, zodat het tot in de finesses op de hoogte is van de zwakke positie van de EU ten opzichte van haar eisen.

En Nederland? Nederland draagt opnieuw keurig een garantie van een miljard bij via het ESM, en laat minister Dijsselbloem bij de allereerste gelegenheid officieel zijn eerste collaboratie ten aanzien van een bailout tekenen. Datzelfde ESM, dat eerder deze week alvast 2 miljard ophaalde bij een zwaar (ruim 3x) overtekende veiling van schuldpapieren. Komende week komt er opnieuw zo’n veiling van 6-maandse obligaties. De vraag voor wie dat geld bestemd is hoeven we dan ook niet meer te stellen. Cyprus heeft gespeeld, en lijkt niet te kunnen verliezen.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.