Artsen kunnen aansprakelijk zijn voor gezondheidsschade die het door hen toegediende anti-Corona Covid-19 vaccin teweegbrengt, waarschuwt oud-advocaat Frank Stadermann.

Een tijd terug besloot de minister van Volksgezondheid om het gebruik van het vaccin AstraZeneca op te schorten in verband met gerapporteerde mogelijke onverwachte bijwerkingen. Er wordt echter al veel langer gewaarschuwd dat de vaccins die ons tegen het Covid-19 virus moeten beschermen, onvoorziene bijwerkingen kunnen hebben. Zo verscheen al oktober 2020 een serieuze studie waarin werd geconcludeerd dat zij die het Covid-19-vaccin krijgen toegediend ernstiger ziek kunnen worden dan niet-gevaccineerden.

Zowel op korte als op lange termijn zouden gevaccineerden gezondheidsschade kunnen oplopen die op grond van de wet kan leiden tot productaansprakelijkheid van de fabrikant van het Covid-19-vaccin.

Dan is het tevens de vraag of behalve de fabrikant ook de arts die het Covid-19-vaccin heeft toegediend, aansprakelijk kan zijn, hoewel de overheid de artsen vrijwaart voor claims in verband met vaccinatieschade. Dit betekent dat de overheid – zoals in de VS, Canada, VK, Australië en Zuid-Afrika – de arts schadeloos stelt als deze verplicht is om een vaccinatieschade te vergoeden. De arts wordt daarmee niet ontheven van zijn eventuele eigen aansprakelijkheid.

In het Advocatenblad van enige tijd geleden betoogt de gepensioneerde advocaat dr. Frank Stadermann, expert in het aansprakelijkheidsrecht, dat artsen verplicht zijn vóór het toedienen van het vaccin de patiënt te waarschuwen voor de mogelijke bijwerkingen. Het gaat hierbij om informed consent: was de ontvanger van het vaccin op de hoogte van het gevaar waarvoor de bijsluiter waarschuwde en heeft men een afgewogen beslissing kunnen nemen?

Doorgaans wijzen artsen voorafgaand aan het toedienen van een vaccin niet op de mogelijke bijwerkingen. Bij vaccinatie wordt ook geen bijsluiter aan de patiënt gegeven, dus zou de arts de bijsluiter moeten bestuderen en aan de hand daarvan de correcte informatie doorgeven vóór de vaccinatie. Besluit iemand dan alsnog het vaccin te nemen dan is aan het vereiste van informed consent voldaan, en zou de arts niet aansprakelijk zijn voor eventuele gevolgschade.

Volgens Stadermann is het ingewikkelder wanneer het Covid-19-vaccin schadelijke bijwerkingen heeft waarvoor niet in de bijsluiter is gewaarschuwd. “De arts zal dan geneigd zijn te denken dat hij op die mogelijkheid niet hoefde te wijzen omdat hij daarvan niet op de hoogte kon zijn. Geen onlogische gedachte. Maar de vraag is of die opvatting ook opgaat in het geval de arts reden heeft om te twijfelen aan de veiligheid van het vaccin en de betrouwbaarheid van de bijsluiter.”

En:

“Het is bekend dat sommige artsen geen genoegen nemen met de informatie respectievelijk de bijsluiter van de fabrikant van het Covid-19 vaccin. Zij zijn ongerust en vragen om meer informatie met betrekking tot de samenstelling. Is dat dan ook een norm waaraan de rechter straks gaat toetsen? Zal de rechter in de toekomst, wanneer een arts wordt aangesproken voor niet voorziene gezondheidsschade als gevolg van dat vaccin, het van belang achten of de arts zelf ook onderzoek heeft gedaan of dat had kunnen doen?”.

Arts doet zelf onderzoek
Het antwoord zou wel eens kunnen afhangen van het aantal artsen dat nu zelf onderzoek doet. Hoe meer artsen dat nu gaan doen, hoe eerder de rechter straks, terugkijkend, geneigd zal zijn om te vinden dat eigen onderzoek door de arts de norm is die gold ten tijde van de toediening van het vaccin. Artsen die dan niet aan die norm hebben voldaan, kunnen dan aansprakelijk zijn. Talrijke studies en documenten van onder andere Pfizer zelf maken duidelijk dat er risico’s op ernstige bijwerkingen bestaan.

Wanneer de arts bij een medische behandeling gebruik maakt van een ongeschikte hulpzaak is hij in beginsel eveneens wettelijk aansprakelijk voor de schade. Stadermann: “Letterlijk zegt de wet dat aansprakelijkheid ontbreekt indien dat “gelet op inhoud en strekking van de rechtshandeling waaruit de verbintenis voortspruit, de in het verkeer geldende opvattingen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk zou zijn.” De Hoge Raad oordeelde eerder dat een hulpzaak ten tijde van het gebruik conform the state of the art toelaatbaar was. Nu is voor een geslaagd beroep op the state of the art vereist dat het onmogelijk was het bestaan van het gebrek te ontdekken.

Naar analogie van jurisprudentie over ondeugdelijke borstimplantaten is duidelijk dat het doel van de vaccinatie het verhogen van de immuniteit van de ontvanger was, en dan is het vaccin een hulpzaak. Want het vaccin diende er toe om de immuniteit te verhogen. Gezien die uitspraak is zeer waarschijnlijk dat de rechter, mocht er ooit één aan te pas komen, ook het Covid-19-vaccin zal beschouwen als een hulpzaak.

Nieuwe techniek
Als het vaccin een hulpzaak is, maakt dat de arts in beginsel aansprakelijk indien het vaccin achteraf ongeschikt blijkt te zijn en tot gezondheidsschade leidt. Zijn de vaccins state of the art? Was het onmogelijk de ongeschiktheid te ontdekken? Algemeen bekend is dat het vaccin is gebaseerd op een nieuwe techniek die in korte tijd is ontwikkeld. Er worden niet, zoals gebruikelijk was, virale eiwitten die de immuniteit moeten creëren geïnjecteerd. Er wordt genetische informatie voor het virale eiwit geïnjecteerd waarna de lichaamseigen cellen zélf eiwit moeten gaan ontwikkelen. Deze techniek heeft als voordeel dat het vaccin zeer snel geproduceerd kan worden.

Van al deze feiten (en van kritische publicaties) kunnen artsen op de hoogte zijn. Dat leidt tot de conclusie dat de arts moeilijk kan volhouden dat het onmogelijk was de ongeschiktheid van het vaccin te ontdekken. De arts is dan in beginsel aansprakelijk tenzij dat ‘onredelijk’ zou zijn. Maar het vaccin was nog in een trial fase, zoals ook in de ministeriële beschikkingen voor toelating is terug te lezen. Dan is het verboden het vaccin toe te dienen zonder schriftelijke toestemming van de patiënt, zo volgt uit artikel 6 van de ‘Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen’.

Alleen al het feit dat het vaccin is gebaseerd op een nieuwe techniek en met een uitzonderlijk grote snelheid is ontwikkeld, zou wel eens tot de voor artsen vervelende uitkomst kunnen leiden dat zij wel van de tekortkoming op de hoogte hadden kunnen zijn. En dat betekent dan dat de arts aansprakelijk zal worden bevonden. Gezien de bijzondere omstandigheden waaronder en de snelheid waarmee het Covid-19-vaccin is ontwikkeld, lijkt de informed consent-plicht zich zelfs uit te strekken tot bijwerkingen van dat specifieke vaccin, die niet in de bijsluiter staan vermeld.

Stadermann: “Artsen die wel aan hun informed consent-verplichting hebben voldaan, kunnen niettemin aansprakelijk zijn voor gezondheidsschade die het door hen toegediende Covid-19-vaccin onverhoopt teweegbrengt. De rechter zal dan vermoedelijk het vaccin beschouwen als een hulpzaak waarvan de arts zich bediende. Twijfelachtig is in dat geval of de arts aan aansprakelijkheid kan ontkomen met een beroep op de redelijkheid.”

De GGD’s zoeken nog hordes prikkers, er zijn 13.000 medewerkers nodig. Houd in de gaten dat u als prikker hoofdelijk aansprakelijk bent voor prikschade. Voor wie zich laat vaccineren: vraag ter identificatie voor behandeling altijd om het BIG-registratienummer, voor het geval er iets mis mocht gaan, zeker wanneer men bijwerkingen bagatelliseert of wegwuift.

Bovendien is het voor veel mensen zeer de vraag of inenting tegen griep of omikron wel noodzakelijk is. Mede gezien het feit dat de vaccinboeren ook experimenteel mRNA tegen de niet meer voorkomende Delta-variant van Corona erin hebben gestopt. Wie zit daar nog op te wachten?

---

Meer over de ontwikkelingen richting een plicht u te laten inenten, vaccinatiedwang en een vaccinatiepaspoort leest u hier. Meer feiten en opinies over vaccinatie tegen Corona vindt u hier. Het virus (Covid-19), de wijze van aanpak en haar sociale en economische gevolgen vindt u hier.