Het is snel gegaan met de verdwijning van contant geld. Ongeveer veertig jaar terug werd er in ernst een begin gemaakt met het terugdringen van het gebruik van contanten, en langzamerhand naderen we nu het moment dat geld definitief zal worden vervangen door een elektronische tegoedbon.

Bankrekeningen waren lange tijd iets voor mensen, die echt geld bezaten, maar tegen een behoorlijke rentevergoeding bereid waren dat tijdelijk uit te lenen aan een bank. Wat dat betreft is met de bailout als die van Cyprus, waar spaarders tot hun afgrijzen ontdekten dat zij als investeerders werden behandeld, de ontwikkeling full-circle gegaan. Opnieuw dient een spaarder goed te beseffen waar hij zijn geld stalt. Voor zolang dat nog duurt tenminste, want geld lijkt zijn langste tijd te hebben gehad.

Sinds de overheid in Nederland begon iedereen een girorekening aan te praten is het snel gegaan. Natuurlijk was het handig: huur, GWL en het abonnement op de krant giraal te kunnen betalen. En het was nog gratis ook! Toen. Maar dat was het niet voor niets. Daarna volgden girobetaalkaarten (‘gratis’ krediet), elektronisch betalen, de chipknip (plastic geld dat bij verlies verloren ging) en ga zo maar door. En wie eenmaal in de fuik zit, kan er niet meer uit. De tijd dat een bankrekening gratis was is voorbij, al wordt het u soms verkocht als bijdrage in het gebruik van uw bankpas. Hahaha. Wie geen bankrekening heeft of wenst te gebruiken, wordt nog veel zwaarder aangeslagen, aangezien veel zaken niet langer contant kunnen worden afgedaan.

Zoals bijvoorbeeld belasting. Tot een jaar of tien kon dat nog contant op het belastingkantoor, maar ook daar schijnt men bevreesd te zijn voor overvallen. En niet van Robin Hood alleen. Thans kunt u bij de overheid alleen nog contant afrekenen met – oh ironie – een belastingdeurwaarder. Wie een GWL-factuur contant wil voldoen wordt laatdunkend verwezen naar een kantoor van de ING, die de vroeger toch zo goedkope Postbank opslokte bij de een of andere privatiseringsronde. En daar hangt een prijskaartje aan: Een simpele storting op andermans rekening kostte bij mijn laatste poging 7 euro vijftig, en zal sindsdien ongetwijfeld nog duurder geworden zijn. Contant geld wordt ontmoedigd.

Maar daar zal het niet stoppen. In Spanje is het sinds enige tijd verboden betalingen boven de 2500,- contant te voldoen. Eveneens is het in de Eurozone verboden meer dan 10.000 euro van het ene wingewest naar het andere mee te slepen. Contant geld is eigenlijk bijna verboden. U dient een plastic kaartje te hebben om mee te betalen, van Polen tot Portugal. Daarom was het ook niet vreemd dat de bankrun in Cyprus zich nooit compleet manifesteerde nadat de banken weer open gingen. Al zal er ongetwijfeld een elektronische stroom op weg naar de nooduitgang komen deze zomer.

En dat alles ten behoeve van een betere controle. Want maak u geen illusies: als de ontwikkelingen in de afgelopen veertig jaar iets duidelijk maken, is dat elke stap de overheidscontrole vergrootte.

Bijkomend is dat mensen steeds minder gevoel hebben voor wat geld eigenlijk waard is. Ik ken niemand die elektronisch naar zijn saldo informeert, en vervolgens bedenkt hoeveel auto’s hij daarvoor kopen kan. Niet voor niets hebben zeer veel mensen aan het eind van hun maandelijks budget nog een weekje over, dat ze moeten zien door te komen met het leegeten van de provisiekast. Het saldo op een betaalrekening is een tegoedbon geworden. Hoe lang het nog duurt eer het saldo dat u bij uw voedselbank heeft, wordt geïntegreerd met dat van wat we voor het gemak uw ‘spaarrekening’ zullen noemen is onbekend. Maar dat het ooit gebeuren zal lijkt voor de hand liggend. Want een dergelijke splitsing van rechten en waarden garandeert dat u dat laatste weekje van de maand geen al te grote problemen hebben zult.

De moderne wisselkoersen: honderd dagen brood zullen gelijk komen te staan aan een nieuwe fiets met drie uur mechanische service en gratis lucht. Uw OV-kaart wordt automatisch opgeladen bij de storting van uw maandgeld, zodat u zich niet vergissen kunt in uw financiële mogelijkheden. Uw kinderen zullen vanaf een bepaald moment worden gechipt, want zo’n pasje dat je verliezen kunt doet natuurlijk onvoldoende recht aan wat u toekomt als brave modelburger.

Het enige dat voor een definitieve afschaffing van geld nog ontbreekt is de mogelijkheid om direct – zonder bank- of overheidsbemoeienis – geld over te dragen aan een ander mens. Maar geen zorg. Wees er van overtuigd dat uw overheid er aan werkt.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.