Om Polen en Hongarije formeel te kunnen afknijpen, moet Brussel eerst een hele procedure opstarten. Dat is vrijdag begonnen.

De EU-laven meldden opgewekt:

De Europese Commissie zet een eerste stapje voor het inzetten van de beladen rechtsstaattoets tegen Polen en Hongarije. Die kan ertoe leiden dat EU-subsidies voor beide landen worden gekort of stopgezet.
De commissie heeft Polen en Hongarije vrijdag een reeks vragen gestuurd over onderdelen van de rechtsstaat waar zij zich zorgen over maakt. Polen moet vermoedelijk uitleggen of Poolse rechters nog wel onafhankelijk hun werk kunnen doen en of het land het gezag van de Europese rechter nog wel respecteert. Hongarije kan op vragen rekenen over het gevaar van corruptie, belangenverstrengeling en misstanden met aanbestedingen.

Opmerkelijk blijft dat pas na de veroordeling een soort van procesgang in werking wordt gesteld. Onmiskenbaar zal men in Brussel de antwoorden interpreteren zoals het haar het beste uitkomt. Het is de Brusselse vertaling van een correcte rechtsgang?

Met de antwoorden kan de commissie beoordelen of EU-subsidies voor Polen en Hongarije het gevaar lopen verkeerd terecht te komen. Dat geldt ook voor de tientallen miljarden uit het coronaherstelfonds waarop de twee lidstaten aanspraak maken. De commissie heeft hun al in het voorjaar ingediende herstelplannen nog altijd niet goedgekeurd.

Interessant is de formulering dat de EC zo zal proberen te voorkomen dat: EU-subsidies voor Polen en Hongarije het gevaar lopen verkeerd terecht te komen. Dat wordt dan weer gerechtvaardigd met een verwijzing naar het al bekende conflict:

De twee landen liggen al geruime tijd onder vuur van het dagelijks EU-bestuur, dat talloze rechtszaken bij het Europees Hof van Justitie heeft aangespannen en tot nu toe steeds heeft gewonnen. Maar de Poolse regering heeft de order van het hof om een tuchtcollege voor rechters te ontmantelen bijvoorbeeld nog steeds niet opgevolgd. Volgens Warschau staan de uitspraken van het in Luxemburg gevestigde hof niet altijd boven het nationale, Poolse recht.

Wat soevereiniteit is, denkt men in Brussel te mogen bepalen. In de verte zie je de Russische communisten die de Komintern regisseerden vanuit hun graf instemmend knikken. Desalniettemin lijkt er enige munitie tegen deze gang van zaken beschikbaar te zijn. De hieronder genoemde uitspraak van het EU-hof ontbreekt tot dusver:

Vorig jaar kwamen de EU-leiders overeen voortaan het recht op EU-subsidies te koppelen aan een rechtsstaattoets, met Nederland als een van de voortrekkers van zo’n mechanisme. Polen en Hongarije stemden in op voorwaarde dat het EU-hof zich erover zou uitspreken. Het mechanisme werd wel al van kracht op 1 januari. Tot dusver wachtte de commissie op een uitspraak, die begin volgend jaar wordt verwacht, voor ze stappen zou zetten maar nu is ze toch in actie gekomen. Het Europees Parlement heeft recent de druk opgevoerd door eveneens naar de Europese rechter te gaan omdat de commissie volgens het parlement haar taak als hoedster van het EU-verdrag niet uitvoert.
Warschau en Boedapest krijgen twee maanden de tijd voor een antwoord.

Het blijft onduidelijk wat de strategie van Polen en Hongarije tegen deze maatregelen zal zijn. Tot de mogelijkheden behoort het doodstemmen van veel EU-maatregelen waarvoor unanimiteit vereist is. Als deze landen daar inderdaad toe over gaan, loopt Brussel binnen de kortste keren volledig vast.

---

Nexit wordt een steeds beter idee. Maar dat ga je pas zien als je voelt en ziet wat men doet. Overigens laat deze hele charade zien wat de snelste en goedkoopste weg uit de EU is: de boel blokkeren tot ze blij zijn ons te laten gaan. Het alternatief is er uitgegooid te worden als je wetgeving van de wensen van de rest gaat afwijken – maar dat is het natuurlijk niet waard.

---

Over de worsteling van Polen en Hongarije met de EC leest u onder de links.