Ik was al geen fan van Emmanuel Macron, de president van één op de vijf Fransen, met zijn afkeer van het gewone volk, zijn blinde Europese ambitie en zijn halfgare ‘transition écologique’, maar het lijkt hem nu definitief naar de bol gestegen.

Met een brief in 24 talen aan alle burgers van de EU, laat hij weten dat niemand meer om ‘Europa’ heen kan, en hoe dat ‘Europa’ er uit moet gaan zien. Veel machtiger, met meer ‘federale instituties’, en een eigen leger.

Macron heeft lak aan Frankrijk, hij staat klaar er een Brusselse provincie van te maken.

‘Franse cultuur bestaat niet’, zei hij meer dan eens. Misschien overdreven, maar dat doet me aan Goebbels denken: ‘als ik het woord cultuur hoor, grijp ik naar mijn revolver.‘ De manier waarop Macron en andere Unie-zeloten over ‘Europa’ blijven spreken als ze de Europese Unie bedoelen, mag rustig Goebelliaanse retoriek heten.

Steenkolen-Engels
De Franse president toont minachting voor de soevereiniteit van lidstaten, inclusief zijn eigen land. Hij wedijvert daarin met de hofnar van het Europese Parlement, Verhofstadt, die gewoon is met een slok op na een drie-sterren lunch dat parlement toe te schreeuwen in steenkolen-Engels, altijd met dezelfde boodschap, in wisselende kwaadaardigheden verpakt: elk door de EU veroorzaakt probleem kan alleen worden opgelost met méér EU.

Vooral Engeland krijgt ervan langs in Macron’s brief. Hij laat nog maar eens weten wat een blunder de Brexit is, en hoe domme Britse kiezers misleid en voorgelogen zijn door laaghartige populisten. Zijn vaste arsenaal van scheldwoorden -fascist, xenofoob en antisemiet- waarmee hij doorgaans zijn eigen weerbarstige burgers aanduidt, haalt hij nog net niet uit de kast.

De eurofielen van deze wereld begroetten de brief uiteraard met veel enthousiasme, verder was de ontvangst koeler, in Engeland onder het vriespunt. Dat gold zowel voor Leavers, als voor Remainers. Macron begrijpt de volksaard van zijn landgenoten al nauwelijks, laat staan dat hij enig inzicht heeft in het Britse karakter.

In de Daily Telegraph lezen we: ‘Brexiteers should thank Emmanuel Macron – his vision of the EU shows why we had to leave’. Elders luidde een kop: ‘Emmanuel Macron, Brexiteers’ best friend’. Met als ondertitel: ‘French president attacks Leave campaign but his EU vision makes life harder for Remainers’.

Begin deze week brak er even onweer uit in Engeland, toen bleek dat oud-premier Tony Blair -een fanatieke Remainer, in het geniep met president Macron had overlegd, om hem van advies te dienen hoe hij het Verenigd Koninkrijk van een Brexit af zou kunnen houden. Een ex-premier van Groot-Brittannië overlegt stiekem met de leider van een vreemde mogendheid, om een democratisch door het Engelse volk genomen besluit te ondermijnen… Als het over een ander onderwerp ging dan Brexit, zou het ‘high treason!’ van de daken galmen. Nu wordt er al niet eens meer over gesproken.

Losers’ vote
Ik zal u zeggen wat er gaat gebeuren, na de tweede nederlaag van Theresa May in het Lagerhuis, die geen hond verbaasde. Uiteindelijk mag ze van het Lagerhuis uitstel van Brexit gaan vragen aan de EU, officieel om alsnog tot een verdrag te komen. Maar dat komt er niet, en dat weet ze. Brussel houdt al drie jaar vol geen centimeter toe te geven en May als een vod te behandelen, dat gaat niet nu ineens veranderen.

Het lijkt er nog het meest op dat ze zelf volgens een – steeds minder – verborgen agenda aanstuurt op het afblazen van Brexit, via een tweede referendum, ten onrechte een people’s vote genoemd. Die is al geweest, in 2016. Een passender naam is losers’ vote.

Dat tweede referendum past in de traditie van de EU: bevalt de uitslag van een referendum je niet, dan hou je er gewoon nog één. Op een kwade dag gaat dat mis, wie weet is die dag nabij. Zo’n losers’ vote zou meer dan ooit het democratische failliet van de Europese Unie blootleggen.

Het is nu alleen nog even afwachten hoe de goed geoliede Brusselse propagandamachine een beslissing over dat tweede referendum over de aankomende Europese verkiezingen heen gaat tillen… Ze zijn er al mee bezig: de sterke man van de EU -niet Juncker, noch Tusk, maar een zekere Martin Selmayr, Duits jurist, beul van Juncker, ook wel de Raspoetin van Brussel genoemd- heeft al voorgesteld Engeland een heel jaar uitstel te gunnen. Dan is er genoeg tijd de losers’ vote te organiseren, of zelfs algemene verkiezingen te houden.

Over dat laatste gesproken: als de leider van Her Majesty’s Most Loyal Opposition niet toevallig net een rabiate gek was geweest, zat Labour inmiddels al hoog en breed in de regeringsbanken. Maar dat is hij godzijdank wel. Het Britse bedrijfsleven is angstiger voor Jeremy Corbyn op nummer 10 dan voor Brexit.

No-deal is van de week weggestemd, waardoor Engeland’s onderhandelingspositie in Brussel van nul en generlei waarde is geworden. Of, zoals mijn favoriete Britse columnist het uitdrukt: waarmee de Brexit is ‘ontmand’.

Praktische problemen
Er zijn nog minstens twee praktische problemen, geen van beiden onoverkomelijk, maar evenmin sinecures: Brexit op 29 maart heeft officieel de status van een wet, hetgeen zou betekenen dat de regering in overtreding is als het feest niet doorgaat.

En belangrijker, doet Engeland wel of niet mee aan de Europese verkiezingen? Het zou een gotspe zijn als dat drie jaar na de uitslag van het referendum nog zou gebeuren, en U begrijpt, een beslissing daarover staat gelijk aan een beslissing over uiteindelijk wel of geen Brexit.

Er wordt meestal naar de Britse politiek gewezen als schuldig aan het eindeloze gedoe over Brexit. Dat is onzin. Theresa May is drie jaar lang van alle kanten belaagd en tegengewerkt: door haar eigen partij en door Labour, maar verreweg het meest door de EU zelf, uit angst dat anderen het voorbeeld van Brexit zullen volgen.

Het zijn de trouwste vazallen van de EU die Engeland de duimschroeven hebben aangedraaid, door zich op alle fronten onredelijk, niet bereid tot compromis en soms ronduit kwaadaardig op te stellen. Macron – die er openlijk voor uitkwam dat hij het Engeland zo moeilijk mogelijk wilde maken, Spanje – dat Gibraltar terug wil, en vooral de Ierse Taoiseach Leo Varadkar, die in een één-tweetje met de EU van de zogeheten ‘backstop’ – de status van de grens tussen de Republiek Ierland en Noord-Ierland – een even onzinnig als onoverkomelijk probleem wist te maken.

Grenoble
Intussen houden in Frankrijk uiterst gewelddadige rellen de stad Grenoble in hun greep. De politie voert running battles met oproerkraaiers uit de banlieue’s, er werd een kazerne van de Mobiele Eenheid aangevallen, meer dan 100 auto’s en een verpleegschool plat gebrand, en winkelcentra verwoest. Gek genoeg zijn er nauwelijks gewonden door politiegeweld onder de relschoppers, tegenover honderden zwaargewonden onder de Gele Vesten, die heel wat minder tekeer gingen. Nog gekker is dat de Franse media nauwelijks aandacht besteden aan Grenoble, maar full time over de Gele Vesten blijven berichten, zelfs als die rustig thuis zitten. Niemand is gearresteerd in Grenoble, maar meer dan duizend Gele Vesten zitten al vast na snelrecht. Macron en zijn ministers houden de kaken stijf dicht wat betreft Grenoble, terwijl ze geen kans laten passeren om de Gele Vesten voor rotte vis uit te maken. In Frankrijk bestaat daar een mooie term voor: “indignation politique à géometrie variable”.

De Gele Vesten zijn doorsnee burgers die vechten voor hun democratische rechten, maar dat mag niet, dat vinden Macron en zijn ministers populisme, of zelfs fascisme. Ze moeten opgesloten worden, liefst neergeschoten. Ze zijn toch veel gevaarlijker dan het tuig uit de banlieue, dat politieagenten molesteert en auto’s in brand steekt. De positie van het establishment is in het geding, net als in Engeland, waar 17,5 miljoen zogenaamd extreem-rechtse xenofoben voor Brexit stemden.

Brave new world
In naar schatting ruim 400 van de 650 Britse kiesdistricten was een meerderheid vóór Brexit, terwijl het gros van de bijbehorende afgevaardigden consequent tegen Brexit stemt in het parlement. Bijna 70% van de leden van het Lagerhuis en ruim 80% van het ongekozen Hogerhuis wil geen Brexit. Deze politieke elite lijkt aan het langste eind te trekken. Het lijkt alleen nog maar te gaan over geld, globalisering en economische gevolgen. De ‘brave new world’ van rijkdom en ongelijkheid, door Aldous Huxley ooit neergezet als schrikbeeld, is voor een groot deel al werkelijkheid. Wie daar tegen is, en zaken als soevereiniteit, nationaliteit en recht op zelfbeschikking minstens zo belangrijk vindt, wordt consequent verdacht gemaakt. Met succes.

Zowel Engeland als Frankrijk zijn verdeelder dan ooit, en dat gaat nog lang duren. Er gaapt een kloof tussen het establishment, dat de democratie als een lastige vlieg lijkt te zien, en een onderklasse die zich vastklampt aan de stembus, de laatste barrière tussen democratie en dictatuur.

Hoe dan ook, in beide landen is de democratie de grote verliezer.