Het gaat over de bonus van Van Keulen. En over het salaris van Van Olphen. En zo. Maar het gaat er toch vooral om dat onze belastingen zullen worden verhoogd. Want dat anderen twintig keer ons modaaltje verdienen gaan terwijl het crisis is, en dan ook nog voor het runnen van een failliete toko, dat zit ons niet lekker.

Aanvankelijk waren we boos over dat salaris van 550.000 euro. Best veel geld, om een mislukt project als ‘de vierde bank van Nederland’ te mogen redden. Vond ik eigenlijk ook wel. Dat ambtelijk gejeremieer over marktconform, waarmee men Dijsselbloem had geprogrammeerd zei me niet zoveel. Alsof Dijsselbloem van marktconform verstand hebben zou.

Maar dit weekend las ik dat Van Olphen in zijn vorige baan vorig jaar 1,5 miljoen had verdiend, en dan moet je toch even op je hoofd krabben. Want niet alleen gaat deze moderne werknemer er een miljoen per jaar op achteruit, maar het is ook tweederde van zijn salaris, dat hij vrijwillig laat verdampen. Plus alle shit die hij inruil daarvoor van de Nederlandse mediaconsument over zich heen krijgt – het doet je je afvragen wat er zo aantrekkelijk is om ergens als bankvoorzitter de baas te mogen spelen. Het vooruitzicht zichzelf net zo vol te mogen stoppen als voorganger Van Keulen zal het niet zijn, want dat dat door de politici zal worden dichtgetimmerd geloof ik wel.

Van Olphen was dus tot vorige week elders niet meer dan tweede man. Maar hij wil eerste viool spelen. En daarvoor gooit hij een miljoen weg. Per jaar. Eigenlijk is dat een heel mooi gebaar. Eigenlijk wel.

Als topmensen dergelijke salarisverlagingen zó makkelijk slikken, is het eigenlijk niet ingewikkeld. Het betekent dat hun levensstandaard nauwelijks wordt aangepast bij het veranderen van baan. Hoogstens die van hun vrouw of maîtresse. Al dat salaris kan dan slechts bedoeld zijn voor later, of als statussymbool. Dan kan het ook nooit een probleem zijn dat dat excessieve geld in een fonds wordt gestort waar de begunstigde er pas volledig bij kan als hij – laten we zeggen – drie jaar weg is. En dat als daarvoor redenen aan het licht komen om die bonus in te trekken, we dat ook gewoon doen.

Gekoppeld aan een bonus-regeling moet dan ook een malus worden: dat als er fouten worden gemaakt, te grote risico’s genomen (óók als het een keertje goed afloopt) of aanrekenbare verliezen ontstaan, de onmatige beloning eenvoudig kan worden teruggevorderd. Het gedrag van topmensen toont dat het geld maar secundair is, maar dat ze het wel willen hebben. En ik vind eigenlijk dat het geld minder belangrijk is. Als ze inderdaad zo goed zijn als dat salaris suggereert dat ze wel zouden moeten zijn, kunnen ze het wat mij betreft krijgen.

Wat me in het huidige systeem tegenstaat, is dat er niets tegenover zo’n bonus staat. In veel gevallen is het thans onmogelijk zo’n bonus niet te krijgen, en dat maakt het een ongezond systeem. En terugvorderen kan niet. Bonussen voor keurig ‘s ochtends op tijd op je werk komen en doen waarvoor je aangenomen bent is wel beschouwd tamelijk vreemd. Bonussen voor gokken met andermans geld is ook niets waarvoor extra betaalt hoeft te worden, maar zou eerder een reden moeten kunnen zijn salaris terug te vorderen.

Ooit werd er in de USA bij Ford Motor Company iemand aangenomen om de hele failliete tent te saneren. Hij vroeg een jaarsalaris van 1 dollar, en een pakket opties. De moderne manager herinnert zich hiervan alleen dat pakket opties. Dat moet andersom. Maar laten we dan wel stoppen met zeuren over de hoogte van de beloning. Want hoewel ook ik op het salaris stikjaloers ben, heb ik weinig zin te ruilen met zo iemand als Van Olphen. Voor geen miljoen.

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.