Is Nederland echt klaar voor een bindend correctief referendum? Soms twijfel ik daar aan, en komen gaat het er toch niet. Ondanks die meerderheid gisteren..

De reden voor mijn pessimisme over de kansen op voldragen van het bindend correctief referendum is gelegen in het feit dat het hier gaat om een grondwetswijziging, waar in de gegeven situatie ook nog eens een kabinetsformatie tussendoor/overheen gaat. Maar er is een stuk meer dan dat. Ik vrees daarom dat het wetsvoorstel van Van Raak na de verkiezingen van NL2021 snel wordt bijgezet in een reeks van dergelijke goedbedoelde initiatieven.

Ook de gematigd positieve toon van de staatsomroep gisteren geeft te denken. Maar vanmorgen verdween het al van Teletext – als de NOS iets belangrijk genoeg vindt staat iets er langer dan 24 uur. Enfin:

Een groot deel van de oppositiepartijen is voor, en ook de regeringspartijen D66 en ChristenUnie zien wel wat in het idee, al hebben ze nog aanmerkingen.

Kort gezegd: dit is niet genoeg (VVD en CDA hebben nu een blokkerende minderheid, want samen meer dan een derde van de zetels). De hypocrisie van een partij al s D66 werd er op werkelijk ongehoord stuitende wijze mee gedemonstreerd, maar verder werd er weinig gewonnen gisteren. Men was er welwillend over, want iedereen in de Kamer besefte dat het na de verkiezingen kansloos is. Theoretisch zou het de verkiezingsstrijd kunnen bepalen? Doe me een genoegen! Dat zou betekenen dat NL2021 een referendum over premier Rutte worden! Dat zou hij wel willen, want electoraal is dat een goede positie. Waarom een referendum over Rutte?

Ik ben geen tegenstander van een bindend correctief referendum, maar het is een oplossing voor een probleem dat in een democratie anders opgelost dient te worden. Wat wil je in een democratie het liefst als bestuur? Intelligente en ervaren ministers die ten behoeve van het landsbelang helder communicerend met de bevolking op rustige wijze het schip van staat besturen.

Wat hebben we nu? Een ploeg vooral emotionele prutsers die het schip van staat besturen door hard tegen de boeg te duwen als er een verandering van koers nodig wordt geacht.Geen wonder dat het niet erg goed gaat met het bestuur van dit land.

Zie ook het nieuwste idee van GL en D66:

Wiebes preventief vervangen door Wabbes? Een shoarmaboer in plaats van een aspiranbt-schoenenverkoper?

Het klinkt aardig allemaal, tot je er over nadenkt. Want het is niets anders dan een imitatie van wat in de USA gebruikelijk is. Daar zit een heel anders staatkundig model [1]aan vast, eentje waarin een reeks bewindslieden door de president direct worden aangezocht (en ontslagen!) in plaats van een doorwrocht model waarbij meerdere partijen inderdaad in achterkamertjes diverse kandidaten tegen elkaar afwegen. Niet daar geen nadelen aan vast zitten, maar om dat te vervangen door een kruising tussen een volksgericht en een emotionele afbraaksessie van kandidaten lijkt me geen goed plan.

Want wat je in deze tijden van emotioneel politiek gekrijs vaak zult krijgen is een regelmatige herhaling van de zaak-Kavenaugh in de USA – inclusief alle onfrisse bijverschijnselen en politieke spelletjes van de tegenstanders van het zittende bewind.

Daar gaat het landsbestuur echt niet mee vooruit. En waar het in het geval Kavanaugh nog om een rechter ging, is dat in geval van een ministerspost helemaal geen goed idee – het moreel gehalte van een minister kan mij eerlijk gezegd geen bal schelen, zolang hij/zij/het competent is en het beleid en bijkomend werk adequaat uitvoert. En dat van de uitwassen van zijn morele overtuigingen niet iedere week nieuwe voorbeelden in de krant staan.

Maar zolang de partijen in de Tweede Kamer – vooral de regeringspartijen – zich vullen met napraters, ja-knikkers en baanjtesjagers, zijn er belangrijker problemen dan staatkundige hervormingen aan de orde.

Met andere woorden: in de Kamer zoekt men de oplossingen te veel buiten zichzelf. In het belang van het land zou daarom niet de wereld of het systeem moeten veranderen, maar het wereldje in de Kamer.

Tegen dat dat gaat werken kunnen we het wel weer eens gaan hebben over een bindend correctief referendum. Eerder zijn we er toch niet klaar voor.

---

1. Wat de EU doet met het EUP kun je echt geen staatkundig model noemen, al kijkt D66 daar liefst van weg