Het gaat tè vaak mis met bestuurlijk activisme doordat bestuurders zelf de grenzen van hun positie onvoldoende begrijpen. Dat moet eindigen: kies!

Een groot deel van het probleem is wat maatschappelijk een voortrekkersrol vereist en waar juist afstand gehouden moet worden. De nuance hier in is volkomen zoek, en is dat sinds lange tijd. Maatschappelijk werkt dat ontwrichtend, en daarmee gaan bestuurders in tegen wat hun taak is.

Gisteren was dat opnieuw zichtbaar in een bericht van de Telegraaf. CDA-burgemeester Martijn Vroom van Krimpen aan de IJssel ging door het stof voor zijn gemeenteraad vanwege een FB-post waarin hij een link legt tussen nazi’s en Thierry Baudet.

Nu is het sowieso tijd eens een maatschappelijk debat te beginnen over dergelijke vergelijkingen, waarvan iedereen weet dat het een gelijkstelling is met de duivel, maar niet weet waar die duivel precies voor staat. Niet alleen verzwakt dat de discussie tot een verklaring van eigen deugen, maar het voorkomt tevens dat werkelijk ter zake doende vergelijkingen niet meer gemaakt kunnen worden omdat de begrippen fascist en nazi inhoudsloos geworden zijn. Tot scheldwoorden van ultieme afkeer, en weinig meer. Zie hiervoor bijvoorbeeld de verdediging/halve verontschuldiging van de paf-roepster uit Nijmegen:

Bij een antiracismeprotest, afgelopen zaterdag in Amsterdam, zong de vrouw over het doodschieten van Thierry Baudet. Ze heeft in een verklaring bij de politie aangegeven dat ze spijt heeft van haar uitingen en de impact ervan heeft onderschat.

Onderschat? Totaal onbenul zegt het beter.

Maar burgemeester Martijn Vroom is geen haar beter, juist terwijl hij beter zou moeten weten. Dat hij zich vervolgens verontschuldigd tegenover zijn gemeenteraad, en niet tegenover Thierry Baudet, laat ook nog eens zien dat hij er zelf niet veel van begrijpt. Maar hij doet braaf wat men van hem vraagt. Of ons land verlegen zit om kuddedieren als burgemeester? Die vraag moet je stellen aan Kasja Ollongren, die als minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk is voor het Openbaar Bestuur.

Vroom (CDA) constateert dat er een storm van kritiek is losgebarsten, zei hij in een verklaring. „Ik had het betreffende bericht niet moeten plaatsen. De door mij gekozen vorm was confronterend en roept nare gevoelens op. Ik heb spijt van zowel de vorm als de inhoud.”

Dit als gevolg van de kritiek in de gemeenteraad. Baudet wordt zelf niet aangesproken met deze ‘excuses’, en dat lijkt iedereen prima te vinden:

Tijdens de raadsvergadering werd een zogeheten motie van treurnis aangenomen. De raad spreekt daarin haar teleurstelling uit over de handelwijze van de burgemeester en vreest voor schade in het vertrouwen in het openbaar bestuur.

Ook de vraag of Vroom zijn excuses sowieso wel meent is aan de orde:

Eerder antwoordde Vroom juist ontkennend. „Ik heb er goed over nagedacht en het is geen toeval dat ik deze voorbeelden laat zien. Het is dus een bewuste keuze waar ik iets mee wil zeggen”, zei de burgemeester vorige week. In zijn gemeente is Forum voor Democratie percentueel ineens de tweede partij.

Wat nu? Nu weinig:

Vroom zegde toe aan dat verzoek van de raad te gaan werken. Zo kondigt hij ’dorpsgesprekken aan’ met inwoners, zowel in het raadhuis als op andere locaties in Krimpen.

Het ongemak in dergelijke gesprekken zal van beide zijden komen, en lijkt daarom op voorhand weinig zinvol zolang de burgemeester niet zijn excuses richting Baudet maakt. Hoe gaat men dit aanpakken? Komt er een oproep aan FvD-stemmers de burgemeester eens bij te praten over hun ongenoegen? Dat ondergraaft indirect ook nog eens het stemgeheim. Dat dergelijk ongenoegen bestaat is men zich nu al ongeveer twintig jaar bewust, heel zinvol kunnen die gesprekken derhalve bijna niet zijn.

Het probleem met burgemeesters als deze zit dieper dan men wil toegeven, en dat is het grootste bezwaar tegen de teksten en actie van burgemeester Vroom. Het doet zeer sterk denken aan CDA-burgemeester Bruls van Nijmegen, die een stoet lokale hotemetoten aanvoerde om tegen de Haagse minderminderminder-uitspraken van Geert Wilders aangifte te doen bij zijn eigen politiebureau. En daarmee en passant de meerderheid in zijn als zeer progressief bekend staande gemeente een indicatie gaf dat hij als nieuwbenoemde CDA’er toch wel OK was.

Maar juist door zich opzichtig te encanailleren met een luidruchtig deel van hun gemeente, vervreemden deze bestuurders groepen in hun stad/dorp van zich die zich toch al slecht vertegenwoordigd voelden. ‘Persoonlijke gesprekken’ zullen dat niet oplossen, meer politieke afstand tot met kleine meerderheden regerende wethoudersgroepen daarentegen wel. Dat dat van een burgemeester meer koorddansen vereist is voor hen mogelijk lastig, maar precies de reden van de onvrede die breed heerst.

Zowel lokale politici als burgemeesters zullen op zoek moeten naar een nieuw evenwicht. Dat vereist wijsheid, geen activisme. Wie zich puur op activsme richten wil, moet geen burgemeester worden, maar proberen het tot wethouder te schoppen.