Begrijpt de moderne mensen de gedachte achter bedevaarten nog? Ik heb daar grote twijfels over.

Een bedevaart was in de meest pure vorm een manier om dichter bij God te komen, eerst door een lange, barre reis, en vervolgens door tot Hem te gaan bidden op een plek waar Hij je beter leek te kunnen horen. Dat we tegenwoordig door de overheid zodanig worden afgeluisterd dat men ons overal horen kan, was in oude tijden – voor 1995 – een volkomen onbekend begrip. Maar goed, de essentie van een bedevaart dat het te maken heeft met communiceren met God is sowieso al enige tijd in onbruik geraakt.

Dat is meer dan jammer, want een groot bijkomend voordeel van zo’n bedevaart was dat je natuurlijke omgeving enige tijd van je af was. Niet voor niets is in veel middeleeuwse strafrechtszaken bepaald dat de beklaagde een bedevaart diende te ondernemen. Het reisdoel werd niet zelden vastgesteld afhankelijk van de daad, zodat de ergste mensen verplicht iets van de uitersten van de bekende wereld te zien kregen.

Vandaag vertrok de laatste trein vanuit Nederland rechtstreeks naar Lourdes. Want er zijn comfortabeler reismethoden – het vliegtuig doet het in 2 uur, terwijl het met de trein wel 24 uur duurt. Ook zijn er snellere en comfortabeler touringcars.

Niet wat je noemt bevlogen pelgrims dus. Dat je met het vliegtuig gaat betekent niet dat je onderweg nader tot god komt. Netzomin als zeker is dat God een baard heeft – ze zou er wel eens beledigd over kunnen zijn, dergelijke vooroordelen.

Het doet me allemaal onweerstaanbaar denken aan de eerste kerkdienst die ik ooit meemaakte. Toen ik er uit mocht (sociale verplichtingen zijn nooit mijn favoriet geweest) werd ons door de pastor nageroepen dat er een paar gemeenteleden op bedevaart naar Rome zouden gaan, en dat daarvoor bij de uitgang werd gecollecteerd. Toen de collectant zijn rieten mandje naar me ophief, ontschoten me de woorden: “Vroeger gingen ze lopend en bedelend naar Rome. Dat leek me altijd een prachtige traditie.” Ik zou liegen als ik niet toegaf daarvan later geen spijt te hebben gehad. Je kunt ook tè principieel zijn. Maar als ik nu lees dat men per luxe touringcar naar Lourdes vertrekt, begrijp ik mezelf 35 jaar geleden weer een stuk beter.