In Doorbraak werd vorig jaar een interview afgenomen van Omar, een salafist die zeer kort een carrière had bij De Standaard. Ik wou reageren op dit interview omdat dit een eerlijke, open visie geeft hoe een salafist denkt. Het heeft mij meer begrip opgeleverd en tegelijkertijd mijn overtuiging versterkt dat het salafisme geen plaats heeft in de westerse maatschappij.

Omar: een geïntegreerde niet-geïntegreerde moslim
Omar vindt van zichzelf dat hij goed geïntegreerd is. Dit lijkt ook zo: hij is in Vlaanderen geboren, spreekt Vlaams, hij heeft geen probleem met Sinterklaas en hij zou zijn kinderen zonder probleem naar een katholieke school kunnen sturen. Je zou kunnen stellen; waren alle moslims zoals Omar dan hadden we geen radicaliseringsprobleem.

Zoals mijn woordkeuze impliceert, dit lijkt enkel zo. Omar verklaart dat geen enkel aspect van zijn visie in tegenstelling is met de gangbare wetten en praktijken van de Vlaamse samenleving. Laat mij dit toch ernstig tegenspreken. Wat Omar is, is in feite een geïntegreerde niet-geïntegreerde moslim, een oxymoron dat ook de gespletenheid van zijn betoog samenvat.

Omar staat zelf tussen twee werelden, zowel cultureel als etnisch. Hij is gemengd Libanees-Vlaams wat maakt dat hij zelf als identiteit het moslim-zijn als overkoepelend beschouwd en op plaats één zet. Dat is natuurlijk tegen de gangbare praktijken in Vlaanderen. In Vlaanderen zijn de Vlamingen seculier. Dit wordt vaak verward met atheïsme maar zoals de filosofe Tinneke Beeckman het goed verwoordt:

“Seculier wil zeggen dat je je als burger niet in eerste instantie vanuit een geloof bepaalt. Eerst ben je lid van een gemeenschap, dan pas gelovige, van welk (niet-)geloof ook.”

Dit is noodzakelijk om iedereen, ongeacht het geloof, te kunnen laten integreren in de Vlaamse samenleving. Personen zoals Omar die eerst moslim en dan pas Vlaming zijn, zijn dus niet geïntegreerd, ongeacht of deze perfect Vlaams spreken of hier geboren zijn. Overdrijf ik? Niet echt, zonder het accepteren van de seculariteit kan je geen samenleving, gemeenschap opbouwen. Dan heb je zoals nu een aparte Vlaamse en moslimgemeenschap die lijnrecht tegenover elkaar staan.

Context relativisme en oppervlakkige gematigdheid
Omar als salafist is een fundamentalist, in de zin dat hij sterk vasthoudt aan de pijlers, fundamenten van de islam. Deze zijn volgens Omar “de Koran, het geloofsboek, het voorbeeld van de profeet, en de eerste generaties moslims die de jurisprudentie, politieke en maatschappijleer hebben ontwikkeld.” Voor hem zijn deze niet voor bespreking vatbaar (“heilig”) noch onderhevig aan verandering.

Waarom is Omar dan geen volbloed fundamentalist? Anders dan zijn mede-islamfundamentalisten gelooft hij niet in de universele toepasbaarheid van deze fundamenten. Hij vindt de context zeer belangrijk. Een staat in Europa heeft een andere context dan een staat in het Midden-Oosten. In Afghanistan is er een moslimmeerderheid en dus moet de Sharia toegepast worden. In Vlaanderen is er geen moslimmeerderheid en dus moet de Sharia niet toegepast worden. Hier moet de moslim prioriteit geven aan de omgang met de andersgelovigen eerder dan de toepassing van de islamwet. Omar kan dus raar maar waar de steniging van overspelige vrouwen in Vlaanderen niet goedkeuren maar wel in Afghanistan.

Omar kan dus wel zeggen dat hij de wet en de gebruiken hier naleeft en dus geïntegreerd is, dit is maar oppervlakkig. Zijn gematigdheid is een nuchtere analyse van de situatie volgens de machtsevenwichten. Volgens Martin Bosma’s boek “Minderheid in eigen land” gaat de huidige meerderheid van autochtone Vlamingen en Nederlanders in de toekomst een minderheid worden. Volledig conform de denkwijze van Omar zou de context veranderen; het machtsevenwicht verschuift in het voordeel van de moslims. Het zou dus volledig legitiem zijn om dan prioriteit te geven aan het toepassen van de islamwet en dus een islamitische staat in te richten.

Moslims die denken zoals Omar zijn niet geïntegreerd omdat zij de Vlaamse samenleving niet geïnternaliseerd hebben. Oppervlakkig doen deze zich wel voor als gematigd en verdraagzaam maar intern zijn zij geen haar beter dan de gemiddelde ISer: moslimsuprematistisch, homofoob, seksistisch, racistisch, antisemitistisch, kortom een islamofascist van het ergste soort.

Omar draait zijn kar
Het bizarre aan het discours van Omar is dat hij in hetzelfde interview zichzelf totaal tegenspreekt. Als het over het hoofddoekenverbod gaat dat is het opeens niet meer prioritair om om te gaan met andersgelovigen. De prioriteit ligt zoals bij elke fundamentalist bij de islam, die stelt dat moslima’s verplicht zijn een hoofddoek te dragen. Het heeft dan ook geen enkele zin dat Omar zich verschuilt achter de godsdienstvrijheid; deze is niet absoluut en is niet bedoeld dat Vlamingen tolereren hoe vrouwen worden verplicht zich te laten onderscheiden van mannen.

Die prioriteit en context verdwijnt ook als sneeuw voor de zon als het gaat om integratie. Omar vindt dat in Vlaanderen de moslims niet goed georganiseerd zijn. Hij vindt Nederland en Groot-Brittanië een beter voorbeeld. Deze landen hebben islamscholen, islammedia, islamjeugdverenigingen, … Tot zover zijn verhaal dat hij zijn kinderen naar een katholieke school zou sturen. Als er natuurlijk geen andere keus was… Context weet u wel.

Het belangrijkste heeft hij niet vermeldt: in Groot-Brittanië zijn er shariarechtbanken, waar deze islamitische gerechtigheid uitspreken over zaken zoals echtscheiding. Gerechtigheid zou met een vrachtwagen zout genomen moeten worden, de uitspraken van die rechtbanken zijn pure horror. Net zoals hierboven zou Omar direct zijn kar keren en enkel gehoorzamen aan de shariarechtbanken. Context niet waar Omar? Als de andersgelovigen zelf de toelating geven om volgens de sharia te leven hoef je zelfs niet te wachten tot je een meerderheid bent.

Islamitische Verlichting? De islam is al verlicht!
Omar gelooft zelf dat de islam is verlicnt. In tegenstelling tot het christendom is deze niet centralistisch bestuurd, is deze voor wetenschappelijke vooruitgang en open tegenover andersgelovigen. Dit deed mijn mond openvallen van verbazing.

Wetenschap en tolerantie tegenover andersgelovigen (in zijn letterlijke betekenis, verdragen maar niet eens zijn) was nagenoeg onbestaande in het islamitisch Kalifaat zolang er fundamentalisten regeerden. De weinige periodes waar er wel tolerantie was is omdat men lakser werd in het toepassen van de sharia. Ook vandaag is er geen noemenswaardige openheid of innovatie. Geen enkele moslim heeft ooit een Nobelprijs gewonnen.

Wat Omar en ik wel over eens zijn, is dat de Europese islam een fabeltje is, of toch diegene die Europeanen hebben verzonnen. Een Europese islam waarbij men leert prioriteren is volgens Omar de enige Europese islam (dat verhaaltje zullen jullie, beste lezers, na de vorige paragrafen totaal niet meer geloven). Een Europese islam die de fundamenten van de islam verwerpt is geen islam meer en mag van Omar geen islam genoemd worden. Omar neemt zijn geloof zoals het is. Het kalf van de Europese islam is nu volledig verdronken.

Leve het dhimmi-statuut!
Het verdere interview met Omar concretiseert het (bedrieglijke) discours van prioriteren en omgaan met andersgelovigen. Er moet geen vijandigheid zijn tussen moslims en christenen. Moslims moeten wel hun eigenheid kunnen behouden en ja, hoor, het woordje respect valt.

Respect is hier totaal niet van toepassing. Respect is eerbied hebben, wij Vlamingen en westerlingen in het algemeen eisen respect van nieuwkomers. Zij moeten respect hebben voor de wet, zij moeten respect hebben voor onze waarden en normen zoals homo-acceptatie, gelijkheid van man en vrouw, democratie, rechtstaat en godsdienstvrijheid. Wat Omar stelt is het omgekeerde dat westerlingen respect moeten hebben voor hem en zijn religie. Zijn religie die volgens hem compromisloos en respectloos ten opzichte van de democratie is. Herinterpreteren is uit den boze, dat is typisch christelijk en kijk wat dat heeft opgeleverd. Het volk dom houden en mensen onder de knoet houden met 6de-eeuwse concepten zoals het dhimmi-statuut is beter.

Omar stelt zelf dat het dhimmi-statuut hier niet van toepassing is (nog niet…) maar steekt zijn bewondering voor het concept niet onder stoelen of banken. Is het niet geweldig, beste andersgelovige lezers, dat u moet betalen voor iets dat men hier gratis krijgt? Als een volleerde deur-aan-deurverkoper probeert Omar u het dhimmi-statuut aan te smeren met zogezegd voordelen. Wie wil niet forfait geven voor een legerdienst (alhoewel dit eerder tactisch is, de andersgelovigen zouden maar eens tegen de moslims keren)? Zijn historische vergelijking loopt ook totaal mank, in tegenstelling tot de vervolging door de inquisitie is het dhimmi-statuut en dito derderangsstatuut van andersgelovigen anno 2016 nog altijd van kracht in vele islamitische staten.

Het dhimmi-statuut kan hier best vergeleken worden met de maffia, die vraagt ook geld voor bescherming die je in de eerste plaats niet nodig hebt als iedereen zich zou gedragen volgens de universele mensenrechten.

IS is toch een beetje erover of niet?
Gelukkig is Omar geen fan van IS, of dat is toch ogenschijnlijk. Hier in het Westen wordt met gruwel gekeken naar de dingen die IS doet: genocide, slavernij, verkrachting en terreur.

Omar heeft die zaken niet echt veroordeeld. Hij verwerpt IS puur op procedurele gronden, als een eersteklas advocaat die het gerecht aanklaagt voor procedurefouten zonder echt inhoudelijk op de bewijslast in te gaan. Goed en fout wordt vervangen door “is het gebeurd volgens het boekje?”. Omar verwerpt het kalifaat niet omdat een theocratie een achterhaald concept is maar omdat IS dat op eigen houtje heeft gedaan in een oorlogsgebied zonder toestemming van de moslimgeleerden.

Omar verwerpt de horrorpraktijken niet van IS maar noemt ze toch verboden puur omdat volgens de profeet deze niet mogen tijdens een oorlog. In vredestijd zou hij dus géén probleem hebben met de genocide van andersgelovigen (andere “prioriteit” zeker?). En toch stelt Omar dat IS strijdig is met islam zonder verder bewijs (nochtans buiten die procedurefouten is IS conform de islam). Wanneer de interviewers vragen of Omar IS bestempeld als terroristische organisatie, wuift hij deze vraag weg.

Omar vindt wel het niet kunnen dat IS moslims dood (enkel moslims Omar?). Maar welke moslims bedoelt hij? De sjiieten? De niet-salafistische soennieten? IS rekt het begrip ongelovige nogal hard uit en het is spijtig dat er geen vraag werd gesteld wie volgens hem een moslim is en wie niet.

IS zou de Sharia in een slecht daglicht stellen, Sharia is zoveel meer dan koppen snellen maar ook landbouw stelt Omar! Ik denk dat de media en de burger worst wezen hoe men land verbouwt in het Kalifaat, het is de gruwel die telt. Dat is geen verkeerd beeld zoals Omar zegt, maar een relevant beeld.

Het hoeft geen betoog, Omar is fan van het Kalifaat. Het bracht grootsheid, eer en macht aan de moslims. Omar is duidelijk, moslims moeten weer zichzelf op de kaart gaan zetten. Ik persoonlijk hoop van niet, dit is veel te gevaarlijker voor de wereldvrede, zeker met zulke mannen als Omar aan de knoppen.

Syriëstrijders zijn OK

Het laatste deel van het interview gaat over Syriëstrijders en radicalisering. Zoals de lezer misschien al kan verwachten: een sterke veroordeling gaat men niet zien.

Omar heeft begrip voor de intenties van de Syriëstrijders (welke?) maar niet “voor waar ze zijn terechtgekomen” (ook eerder vaag dat enkel vragen oproept). Sommige partijen strijden voor een legitiem doel en dus steunt hij moslims die vanuit Vlaanderen naar daar trekken (ook al is dit hier verboden, geen “prioriteit” blijkbaar). Hij wilt deze vergelijken met de Oostfronters en trekt de ze-waren-zo-naïef-meneer kaart. Als hij dan toch zo wilt spelen: Oostfronters waren wel degelijk collaborateurs die een bezettingsmacht hielpen in een oorlog waarvan geen enkele zijde “de goeien” waren. Oostfronters en Syriëstrijders dien(d)en gestraft te worden.

Omar raakt wel een gevoelige snaar: de imams hier staan ver van de realiteit (alleen al door een gebrek aan kennis van het Nederlands) en hebben geen voeling met de jongeren hier. Ook andere bekende tv-moslims (zogenaamde “vertegenwoordigers”) krijgen van Omar een veeg van de pan. Brahim Laytouss (een imam uit Gent) heeft te veel voeling met de samenleving (lees: is niet fundamentalistisch genoeg) en Dyab Abou Jahjah vertegenwoordigt enkel de Arabisch nationalisten, niet de moslims. Fouad Belkacem wordt ook niet als vertegenwoordiger aanzien, te hard en provocerend (tsja, je mag als fundamentalist niet te eerlijk zijn!), hij kon de leemte niet vullen.

Omar gelooft dat imams die hier geboren zijn, de taal spreken maar een opleiding genoten hebben in het buitenland, over de nodige kennis beschikken om jongeren tegen te houden. Ik hoop toch dat deze imams niet het salafisme van Omar leren want dan ziet de toekomst voor de andersgelovigen niet rooskleurig uit…

Conclusie
Dit interview heeft inzicht gegeven hoe één bepaalde salafist denkt. Omar is van de salafisten allerminst de meest radicale, zijn discours van prioriteiten kan hem doen functioneren in de maatschappij (met de kritische kanttekening dat hij zijn discours niet altijd consequent volgt). Hij zou perfect je buurman kunnen zijn.

Maar Omar is tegelijkertijd een wolf in schaapskleren. Hij is van alle salafisten de gevaarlijkste. In Nederland is er een salafistische organisatie die zijn ware gelaat niet kan verbergen. Het is tenminste duidelijk waarvoor ze staan. Bij salafisten zoals Omar is buiten zijn gezichtshaar niets te merken waar hij echt voor staat behalve kritische interviews zoals deze. Die ogenschijnlijke vriendelijke moslimbuurman kan zich ontpoppen tot een extremist vanaf dat moslims aan de macht zijn.

Het is wel duidelijk dat het salafisme van Al Fitrah of Omar geen plek kan hebben in Vlaanderen of Nederland. Het is een vorm van islam dat vast en zeker haaks staat op alles waar de liberale democratie en rechtstaat voor staat. Het is niet omdat salafisten geen geweld plegen dat hun opvattingen binnen het bestek van de vrije meningsuiting kunnen vallen.

Een democratie moet weerbaar zijn en kan niet tolerant zijn voor de intoleranten. Een democratie moet radicalen aan het woord laten zolang dat die radicalen de democratie niet willen afschaffen. Zelfs het geweldloze prioriteiten stellende salafisme van Omar staat haaks op de fundamenten van de democratie zoals bepaald door de Verlichting. Er zijn namelijk waarden zoals gelijkheid, rechtvaardigheid, seculariteit en vrijheid die nooit mogen afgeschaft worden, zeker niet in naam van Allah, de profeet, de Koran of de Sharia. Het salafisme kan dus geen plaats hebben in Vlaanderen, Nederland of de hele wereld.

Ik zou dus willen afsluiten met nog één boodschap: bedankt voor uw eerlijkheid Omar en bye-bye!

——————————————————————————————

Dit stuk verscheen eerder op De Mondige Student