Groot nieuws vandaag: de VVD gaat minister en vicepremier Asscher (PvdA) meer achter de broek zitten.

De ironie van dit bericht is enorm. Onder normale omstandigheden zou een dergelijke aankondiging de opmaat zijn tot een gigantische kabinetscrisis. Maar gezien de peilingen en wat daarbij kijken komt, kunt U dat rustig vergeten. De ironie is dus dat de totale weerzin tegen een kabinetscrisis de partijen in staat stelt ongestraft in de media te etaleren wat ze van elkaars ministers vinden. Beide partijen.

Dat wordt nog eens wat.

Volgens Anne Mulder (VVD) heeft Asscher wel praatjes, maar levert hij niet. En dat met een werkloosheid die is opgelopen tot meer dan 600.000 mensen. Waarin overigens de instromende asielmigranten nog niet zijn verwerkt. Wanneer dat gebeuren gaat, en na hoeveel tijd, is iets wat ik me ook afvraag. Wellicht studeert daar nog een ambtelijke werkgroep op.

PvdA
Maar dat Asscher niet levert mag geen verbazing wekken. Want wat Anne Mulder wil, is dat de CAO’s niet langer automatisch bindend worden verklaard. Nu zal Asscher niet bang zijn dat hij zijn achterban op dit punt van zich vervreemdt. Dat is lang geleden al gebeurd, op andere punten en met meer politiek geweld. Binnen de vakbonden zijn nog maar weinig mensen die PvdA stemmen, de ambtenaren- en onderwijsbonden uitgezonderd. Waar Asscher mee zit zijn de bobo’s binnen die vakbonden. Een deel daarvan behoort nog wel tot het PvdA-volk, zij het dat het een afkalvende groep is. Als zij niet in staat blijken van de PvdA gedaan te krijgen dat deze maatregel niet genomen wordt, zijn ze toast. En verliest de PvdA haar laatste invloed binnen de vakbonden.

Die CAO’s zijn trouwens een wonderlijk atavisme geworden. Ik geloof niet dat veel mensen denken dat ze 2050 zullen halen, ook binnen de vakbonden niet. Maar achterhoedegevechten moeten ook worden geleverd, en dat is precies wat Asscher doet. Daar gaat Anne Mulder hem niet van afbrengen.

CAO’s
Het einde van de CAO als fenomeen is onafwendbaar. Niet alleen omdat de VVD dat wil, maar omdat er geen basis meer voor is. CAO’s kunnen alleen ontstaan in een maatschappij waar arbeid niet al te schaars, maar ook zeker niet al te ruim beschikbaar. Kortom, er moet voor beide deelnemende partijen in een CAO voordeel te behalen zijn. Als er teveel arbeid beschikbaar is, is het beschermende karakter van een CAO nauwelijks verkoopbaar aan de massa werklozen die daardoor buiten de poort gehouden zullen worden. Als er te weinig arbeid beschikbaar is, kunnen werknemers individueel betere voorwaarden afdwingen dan via een CAO. Slechts in een omgeving waar arbeidsvraag en -aanbod min of meer gebalanceerd zijn zijn CAO’s zinvol.

En niet alleen is de instroom van asielmigranten een stevige steek in de rug van de werkende arbeidende klasse, er is domweg minder arbeid nodig dan voorheen. En soms is die arbeid wel nodig, maar verzaakt de overheid (zorg, defensie) door andere prioriteiten (Griekenland, asielmigranten, zieligheidsindustrie). De gedachte dat met een aantrekkende economie ook de vraag naar arbeid weer zal toenemen is een illusie.

Economie
Net zo goed als het een illusie is dat de economie wel weer zal aantrekken – het tegendeel is waar. De economie staat eerder weer voor een volgende crisis, iets dat dankzij veel geldsmijterij van de ECB lang is gemaskeerd. Dat de beurzen over niet al te lange tijd zullen instorten omdat een correctie hoognodig is, wordt in beurskringen nauwelijks betwijfeld. De winsten van bedrijven zijn de afgelopen 6 jaar nauwelijks veranderd, wat niet betekent dat er geen onderliggend herstel was, zij het een zwak. Maar de geldverruiming door de ECB heeft dat allemaal weggehouden uit de beurskoersen.

Allemaal zaken waar de overheid normaal al weinig greep op had, maar sinds de EU bestaat heeft het geheel geen zin meer het te proberen. Asscher en Mulder zitten in hetzelfde schuitje: geen van beiden zal kunnen leveren. Dat het systeem onder hun handen desintegreren zal is iets waarover zij geen macht hebben.