Wikileaks-oprichter Julian Assange kan na hoger beroep mogelijk door het UK worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten. De VS willen hem berechten voor spionage en het verspreiden van staatsgeheimen en vervolgen daarmee hun heksenjacht.

Dat er nooit een grote liefde tussen de Australiër Assange en de Amerikaanse overheid, het Pentagon en de veiligheidsdiensten zou opbloeien is niet zo vreemd. Al in 1999 publiceerde hij een geheim octrooi dat aan de National Security Agency (NSA) was verleend voor technologie voor het wereldwijd verzamelen en registreren van telefoon- en satellietgegevens. “Dit patent van het spionagebureau zou mensen zorgen moeten baren“, zei hij getuigend van een vooruitziende blik op het NSA-systeem Echelon.

Via Wikileaks heeft Assange honderdduizenden geheime documenten over de oorlogen in Irak en Afghanistan gelekt. Een ophefmakende video van Amerikaanse soldaten die op Irakese burgers schieten, werd door hem wereldkundig gemaakt. Ook Nederland liet zich daar niet onbetuigd: na een bombardement uitgevoerd door een Nederlandse F-16 op een autobommenfabriek in Irak zijn in 2015 zeventig burgers omgekomen.

Assange is het meest bekend als de oprichter van klokkenluiderssite WikiLeaks in 2006. WikiLeaks kwam in 2010 internationaal onder de aandacht toen het een reeks lekken publiceerde die waren verstrekt door inlichtingenanalist Chelsea Manning van het Amerikaanse leger. Deze lekken omvatten de video Collateral Murder van de luchtaanval in Bagdad (april 2010), Amerikaanse oorlogsmisdaden in Irak en Afghanistan (2010) en Cablegate (november 2010).

’Levens in gevaar gebracht’
Cablegate begon toen WikiLeaks vertrouwelijke Amerikaanse documenten lekte die de Amerikaanse diplomatie in verlegenheid brachten. Bij het schandaal werden 250.000 Amerikaanse diplomatieke telegrammen (cables) openbaar gemaakt, die vanuit Washington verstuurd waren naar Amerikaanse ambassades. Vijf dagbladen The Guardian, Der Spiegel, Le Monde, El País en The New York Times (deze laatste via The Guardian), hadden al eerder de beschikking over (een aantal van) de documenten en publiceerden deze tegelijkertijd op 28 november 2010. De publicatie van de documenten werd onmiddellijk veroordeeld door het Witte Huis, dat beweerde dat door de publicatie talloze levens in gevaar waren gebracht.

Daarop startte de Amerikaanse regering een strafrechtelijk onderzoek naar WikiLeaks, maar niet naar de genoemde dagbladen. Als Assange door het UK wordt uitgeleverd, ontstaat de situatie dat een publicist die vertelde over oorlogsmisdaden wordt uitgeleverd aan het land dat ze beging. Dat maakt dit een beladen proces en het eerste in zijn soort. Met Assange staat de vrijheid van pers voor de rechter, omdat de Verenigde Staten het recht op vrije meningsuiting (First Amendment rights) niet op Assange van toepassing achten en omdat bij een aanklacht onder de spionagewet in de VS een verdediging ‘publicatie in het algemeen belang’ niet geldt.

Assange had zich jaren schuilgehouden in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen. Een eerste uitleveringsverzoek van Washington werd eerder dit jaar nog afgewezen door een Britse rechter. Die oordeelde dat de omstandigheden in Amerikaanse gevangenissen zo bar zijn dat Assange er zelfmoord zou kunnen plegen. De Verenigde Staten gingen tegen dat vonnis echter in beroep en halen nu, voor het ‘High Court’, dus hun slag thuis. De twee rechters vonden dat de internetactivist ‘geen verleden van ernstige en blijvende mentale ziekte’ heeft.

Tegen de uitspraak staat hoger nog beroep open en de vriendin van Assange heeft ook meteen aangekondigd dat dat zal gebeuren. Daarenboven moet de volledige procedure nu weer van nul beginnen, zodat het eerst weer aan een lagere rechtbank is om een uitspraak te doen. In april 2019 nam Ecuador onder een inmiddels nieuwe president hem zijn staatsburgerschap weer af. Ecuador liet de Engelse politie binnen in de ambassade en leverde Assange uit aan Groot-Brittannië. Hij werd naar een al klaarzittende rechter gebracht en die veroordeelde hem voor het verbreken van zijn huisarrest in 2012. De VS willen hem hebben als spion en stellen dat hij met zijn publicaties Amerikaanse levens in gevaar heeft gebracht. Ook zou hij klokkenluider Chelsea Manning hebben geholpen om in een computer in te breken.

FBI-informant
Assange werd verraden door WikiLeaks-vrijwilliger Sigurdur Thordarson, werkzaam in zijn thuisland IJsland, die in augustus 2011 contact opnam met de FBI en de eerste informant was die vanuit WikiLeaks voor de FBI werkte. In november 2011 ontsloeg WikiLeaks Thordarson vanwege zijn verduistering van 50.000 dollar, volgens de organisatie, waaraan hij (samen met verschillende andere overtredingen) later schuldig pleitte in een IJslandse rechtbank.

In december 2011 onthulden officieren van justitie in de Chelsea Manning-zaak het bestaan van chatlogs tussen Manning en een gesprekspartner die volgens hen Assange was. In januari 2011 schreef Assange de beschuldiging dat WikiLeaks met Manning had samengespannen af als “absolute onzin”. De logboeken werden gepresenteerd als bewijs tijdens Manning’s krijgsraad in juni/juli 2013. Tijdens haar proces zei Manning dat ze alleen handelde om documenten naar WikiLeaks te sturen en dat niemand die met WikiLeaks te maken had haar onder heeft druk gezet om meer informatie te geven.

Later bleek ook dat Assange op dat moment “actief en lopend” onderzocht werd. Sommige Snowden-documenten die in 2014 werden gepubliceerd, toonden aan dat de Amerikaanse regering Assange op haar 2010 “Manhunting Timeline” had gezet, een jaarlijks verslag van pogingen om vermeende terroristen en anderen te vangen of te doden, en in dezelfde periode er bij bondgenoten op aan te dringen strafrechtelijk onderzoek te openen naar Assange. In dezelfde documenten was er een voorstel van de National Security Agency (NSA) om WikiLeaks aan te wijzen als een “kwaadaardige buitenlandse actor”, waardoor het toezicht erop werd vergroot.

Medewerking van Google
In januari 2015 gaf WikiLeaks een verklaring af waarin stond dat drie leden van de organisatie op 5 april 2012 bericht hadden ontvangen van Google dat Google had voldaan aan een federaal bevel van een Amerikaanse districtsrechtbank om hun e-mails en metadata over te dragen. In juli 2015 noemde Assange zichzelf een “gezochte journalist” in een open brief aan de Franse president, gepubliceerd in Le Monde. In een rechtbankverklaring van december 2015 bevestigde de Amerikaanse regering haar “gevoelige, lopende rechtshandhavingsprocedure in de Wikileaks-zaak”.

Onder de regering-Obama heeft het ministerie van Justitie Assange niet aangeklaagd omdat het geen bewijs kon vinden dat zijn acties verschilden van die van een journalist. Echter, nadat president Donald Trump aantrad, voerden voormalig CIA-directeur Mike Pompeo (later minister van buitenlandse zaken onder Trump) en procureur-generaal Jeff Sessions (ex-militair, voorstander van de inval in Irak, havik) de achtervolging van Assange op.

Luis in de pels
Tijdens zijn werkzaamheden voor WikiLeaks ontpopte Assange zich als een ware luizenplaag in de pels van de Amerikanen. In 2011 was er een opzienbarende publicatie van WikiLeaks van de Guantanamo Bay-bestanden, 779 geheime rapporten over gevangenen, vroeger en nu, die door de VS werden vastgehouden in het detentiekamp Guantanamo Bay in Cuba. De documenten, gedateerd van 2002 tot 2008, onthulden gevangenen, van wie sommigen werden gedwongen om te bekennen, waaronder kinderen, ouderen en verstandelijk gehandicapten.

In juli 2012 begon WikiLeaks met het publiceren van de Syria Files, een verzameling van meer dan twee miljoen e-mails van Syrische politieke figuren, ministeries en bedrijven. Assange zei dat de collectie Syria Files “helpt ons niet alleen om de ene of de andere groep te bekritiseren, maar om hun belangen, acties en gedachten te begrijpen. Alleen door dit conflict te begrijpen, kunnen  we hopen het op te lossen”.

Een jaartje later analyseerde Assange de Kissinger-cables die werden bewaard in het Nationaal Archief van de VS en gaf ze vrij in doorzoekbare vorm. In 2015 had WikiLeaks meer dan tien miljoen documenten en bijbehorende analyses gepubliceerd en werd het door Assange beschreven als “een gigantische bibliotheek van ’s werelds meest gezochte documenten”. In juni 2015 begon WikiLeaks met het publiceren van vertrouwelijke en geheime documenten van de Saoedi-Arabische regering naar aanleiding van haar bemoeienis met de burgeroorlog in Jemen.

Vervolgens werden ook e-mails en interne documenten vrijgegeven die details bevatten over Amerikaanse militaire operaties in Jemen van 2009 tot maart 2015. In een verklaring bij de vrijgave van de “Jemen-bestanden”, zei Assange over de Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog in Jemen: “De oorlog in Jemen heeft 3,15 miljoen ontheemden voortgebracht. Hoewel de regering van de Verenigde Staten de meeste bommen heeft geleverd en nauw betrokken is bij het verloop van de oorlog zelf, is reportage over de oorlog in het Engels opvallend zeldzaam.” Ook de gepubliceerde e-mails van de Turkse regering in reactie op Erdoğan’s post-coup zuiveringen in Turkije baarden veel opzien. Als reactie daarop blokkeerde Turkije de toegang tot de WikiLeaks-site.

De Snowden-connectie
Assange en anderen WikiLeakers hielpen in 2013 klokkenluider Edward Snowden te vluchten voor de Amerikaanse autoriteiten. Nadat de Verenigde Staten het paspoort van Snowden hadden ingetrokken en hem in Rusland hadden laten stranden, overwogen ze hem naar Latijns-Amerika te vervoeren met het presidentiële vliegtuig van een met hen sympathiserende Latijns-Amerikaanse leider. Om de VS op het verkeerde been te zetten, spraken ze over de jet van de Boliviaanse president Evo Morales, in plaats van over de jet die ze in gedachten hadden.

In juli 2013 werd de jet van Morales gedwongen te landen in Oostenrijk nadat de VS Italië, Frankrijk en Spanje onder druk had gezet om de jet de toegang tot hun luchtruim te ontzeggen vanwege valse geruchten dat Snowden aan boord was. Assange zei dat de landing “de ware aard van de relatie tussen West-Europa en de Verenigde Staten onthult” omdat “een telefoontje van de Amerikaanse inlichtingendienst voldoende was om het luchtruim te sluiten voor een geboekte presidentiële vlucht, die immuniteit heeft”. Assange vertelde Snowden dat hij het veiligst zou zijn in Rusland, dat zijn grenzen beter kan beschermen dan Venezuela, Brazilië of Ecuador. Snowden zit daar nog steeds…

Het grootste lek van CIA-documenten in de geschiedenis, met de codenaam Vault 7, staat ook op naam van Assange en WikiLeaks. Deze documenten werpen licht op de details van de CIA hacking mogelijkheden en software-instrumenten die worden gebruikt om in te breken in smartphones, computers en andere internet-aangesloten apparaten. In april noemde CIA-directeur Mike Pompeo WikiLeaks “een niet-statelijke vijandige inlichtingendienst die vaak wordt bijgestaan door statelijke actoren zoals Rusland”. Assange beschuldigde de CIA ervan te proberen zijn recht op vrijheid van meningsuiting te “ondermijnen”. Volgens de voormalige medewerkers van inlichtingendiensten, in het kielzog van de Vault 7 lek, vatte de CIA het plan op om Assange uit de Ecuadoraanse ambassade in Londen te ontvoeren. Enkele hoge functionarissen bespraken zelfs zijn mogelijke moord.

Op 2 april 2019 zei de Ecuadoraanse president Moreno dat Assange de voorwaarden van zijn asiel had geschonden, nadat foto’s op het internet waren opgedoken die Moreno in verband brachten met een corruptieschandaal. WikiLeaks meldde een bron binnen de Ecuadoraanse regering die zei dat er vanwege de controverse een overeenkomst was bereikt om Assange van de ambassade te verwijderen en hem in hechtenis te nemen door de Britse politie. Volgens de vader van Assange was de ware reden een aanstaande beslissing van het Internationaal Monetair Fonds – waarin de VS de grootste aandeelhouder zijn – om Ecuador een lening te verstrekken, een bewering die ook werd gedaan door critici van Moreno, zoals de voormalige Ecuadoraanse minister van Buitenlandse Zaken Guillaume Long.

Vervolging Manning geprolongeerd
In februari 2019 werd Chelsea Manning gedagvaard om in de zaak voor een grand jury in Virginia te verschijnen. Toen Manning de geheimhouding van de hoorzittingen veroordeelde en weigerde te getuigen, werd ze op gevangen gezet wegens minachting van de rechtbank . Zij weigerde eerder te getuigen voor een nieuwe grand jury die Assange onderzocht, en verklaarde dat ze “gelooft dat deze grand jury de integriteit van het openbare discours wil ondermijnen met als doel degenen te straffen die ernstig, aanhoudend en systematisch machtsmisbruik door deze regering aan de kaak stellen”. Ze werd teruggestuurd naar de gevangenis voor de termijn van 18 maanden door de grand jury met financiële sancties.

Een paar maanden later werd Assange opnieuw aangeklaagd op grond van 17 nieuwe aanklachten met betrekking tot de spionagewet van 1917 bij het District Court voor het Eastern District van Virginia. Op deze aanklachten stond een maximumstraf van 175 jaar gevangenisstraf. De regering-Obama had afgezien van het aanklagen van Assange onder de Spionage Act uit angst dat het een negatief effect zou hebben op onderzoeksjournalistiek en ongrondwettelijk zou kunnen zijn. The New York Times merkte op dat haar redactie en andere nieuwsorganisaties dezelfde documenten als WikiLeaks hebben verkregen, ook zonder toestemming van de overheid. Het zei dat het niet duidelijk was hoe de publicaties van WikiLeaks juridisch verschilden van andere publicaties met geheime informatie.

Steun voor Assange
Juristen, politici, academici en organisaties voor mensenrechten, klokkenluiders en journalisten zien de arrestatie van Assange als een aanval op de persvrijheid en het internationaal recht. VN-mensenrechtenexpert Agnes Callamard zei dat de aanklacht hem blootstelde aan het risico van ernstige mensenrechtenschendingen. Ben Wizner van de American Civil Liberties Union vond dat het vervolgen van Assange “voor het overtreden van de Amerikaanse geheimhoudingswetten een bijzonder gevaarlijk precedent zou scheppen voor Amerikaanse journalisten, die routinematig buitenlandse geheimhoudingswetten schenden om informatie te verstrekken die van vitaal is voor het algemeen belang”.

Op 21 oktober 2019 verscheen Assange voor de rechtbank voor een procedurele hoorzitting. Toen rechter Baraitser hem vroeg naar zijn begrip van de procedure, antwoordde Assange:

Ik begrijp niet hoe dit billijk is. Deze supermacht had 10 jaar om zich op deze zaak voor te bereiden en ik heb geen toegang tot mijn geschriften. Het is heel moeilijk waar ik ben om iets te doen, maar deze mensen hebben onbeperkte middelen. Ze zeggen dat journalisten en klokkenluiders vijanden van het volk zijn. Ze hebben oneerlijke voordelen bij het omgaan met documenten. Ze kennen mijn privésessies met mijn psycholoog. Ze stelen het DNA van mijn kinderen. Dit is niet billijk wat hier gebeurt.

Dat de zaak tegen Assange een politieke lading heeft bleek ook eerder dit jaar, toen de IJslandse krant Stundin details van een interview publiceerde met Sigurdur Ingi Thordarson, de getuige die werd geïdentificeerd als “tiener” in de zaak van het Amerikaanse ministerie van Justitie tegen Assange. In het interview verklaarde Thordarson, die een belofte van immuniteit van vervolging had gekregen in ruil voor samenwerking met de FBI, dat hij beschuldigingen had verzonnen die in de Amerikaanse aanklacht waren gebruikt, een werkwijze die de FBI ook gebruikte in zijn gefaalde zaak (Russiagate) tegen Trump.

Assange wordt nu geconfronteerd met 175 jaar gevangenisstraf indien uitgeleverd aan de VS. Terwijl het niet bijwonen van een hoorzitting op borgtocht een (mineure) overtreding zou moeten zijn en leiden tot een boete of een korte gevangenisstraf gevolgd door vrijlating en een terugkeer naar zijn geboorteland Australië. Maar zowel het VK als Australië zijn in feite hondjes die braaf kwispelend aan de leiband lopen van de grote baas, de VS. De geheime en niet-zo-geheime staat in deze landen werken nauw samen met (of onder) hun Amerikaanse meesters.

Een voorbeeld stellen
Waarom willen de Amerikanen Assange zo graag? Om een voorbeeld te stellen. Om hem op te sluiten en te isoleren als een waarschuwing aan anderen om het WikiLeaks-pad niet te volgen. Zoals na gratie van Obama na zeven jaren gevangenisstraf en aanzienlijke mishandeling in de Amerikaanse legergevangenissen, Chelsea Manning opnieuw werd gearresteerd en in de gevangenis gegooid, in eenzame opsluiting omdat ze weigerde te getuigen voor de grand jury die Assange had aangeklaagd.

Aangezien de Russische en Chinese inlichtingendiensten zich vrij goed bewust zijn van wat de VS van plan is in de meeste delen van de wereld was de dreiging van WikiLeaks urgent, omdat het zijn informatie beschikbaar stelt voor elke burger wereldwijd die een computer bezit. Amerikaans/Europees buitenlands beleid en de oorlogen van na 9/11 zijn doorgaans gebaseerd op desinformatie, worden gepromoot door wereldwijde TV en medianetwerken en worden daardoor vaak geaccepteerd door een meerderheid van de Noord-Amerikaanse en Europese bevolking.

WikiLeaks heeft dit allemaal blootgelegd door geheime documenten te publiceren die een licht werpen op de echte redenen achter militaire interventies. Het is deze klokkenluidersactiviteit in illegale oorlogen, massamoord, moord op burgers en corruptie op grote schaal die Julian Assange in het vizier heeft gezet van de Amerikaanse regering. Het is om deze reden dat ze opnieuw een uitleveringsbevel  hebben uitgevaardigd tegen Assange.

Julian Assange wordt niet vervolgd om de nationale veiligheid van de VS te beschermen, hij wordt achtervolgd omdat hij wangedrag heeft blootgelegd door haar regering, alsook van de strijdkrachten en de geheime diensten van de VS. De betrokken regeringen doen niet het minste om de schijn te vermijden dat hun motieven om Assange op te jagen zuiver zijn. Dat is toch het eerste wat je zou verwachten, mocht hij niet in elk geval deels gelijk hebben. Politiek is een smerig zaakje, internationale politiek nog smeriger. Wie daar een knuppel in het hoenderhok gooit, loopt groot risico vermalen te worden.

---

Naschrift: Wikileaks heeft, kennelijk in reactie op het vonnis over de uitlevering van Assange, al zijn ontvangen/bestaande informatie en documenten vrijelijk online gezet. Met andere woorden, al het materiaal waarover Wikileaks beschikte en dat vanwege de enorme omvang ervan slechts in delen werd gepubliceerd, is nu vrij toegankelijk op het internet voor het geïnteresseerde publiek. Zie verder dit bericht.

Uitgebreide informatie over deze kwestie vindt u bij challengepower.info, waar de bundel ‘In defense of Julian Assange’ (PDF) beschikbaar is.

Voor dit artikel is ruim gebruik gemaakt van de Engelstalige Wikipedia.

---

Meer artikelen over Julian Assange of waarin hij prominent ter sprake komt vindt u hier.