Gezocht, vaderlandslievend VVD-prominent die bereid is voor de goede zaak de trekker over te halen.

Dat ik het hierboven over de figuurlijke trekker heb mag duidelijk zijn: één VVD-partijprominent die oproept tot een congres over het regeerakkoord, en het is voorbij met dit kabinet, en haar plannen.

Tot die tijd moeten we het doen met rebellerende afdelingen (Barneveld, Cuijk)), semi-prominenten die hun verontwaardiging uitspreken en leden die opzeggen of de VVD-site met mails (thans bijna 14.000) bestoken. De druk loopt op, maar het lijkt nog niet genoeg. Het NOS-journaal berichtte vannacht doodleuk en ietwat opgelucht dat maandag het kabinet in een (openbare!, het volk krijgt ook wat, of we dat willen heeft niemand gevraagd) bijeenkomst wordt beëdigd.

Dat de VVD-Senaatsfractie onderhands impliceerde dat zij niet vóór de uitwerking van dit akkoord zal stemmen, heeft nog niemand gerust gesteld. Hoe vreemd! Niet alleen kent niemand hen, erger is dat het een vage belofte richting verre toekomst is. De woede heerst nu, en wie denkt dat het Nederlandse electoraat blij zal afwachten tot de VVD-Senaatsfractie over een paar maanden wellicht blanco stemt, in geval van een afwijzende meerderheid in de Eerste Kamer, begrijpt niet wat thans op het spel staat.

Het gaat hier namelijk om de geloofwaardigheid van de VVD als partij. Laat dat goed tot u doordringen, geachte VVD-top: de geloofwaardigheid van uw partij. U dient te beseffen dat dat belangrijker zou moeten zijn dan de geloofwaardigheid van uzelf of uw bewindspersonen. Ik kan u nu al verklappen waarmee het CDA de volgende verkiezingen in gaat: Kijk naar uw bankafschriften, kijk naar de premier, en weet wie u bedanken moet! Ergo, het wordt tijd om Mark Rutte te bedanken voor de bewezen diensten aan het liberalisme, en hem het bestuur van een paar eilanden voor de kust van Venezuela toe te vertrouwen. Hij is hard aan een bestaan in de luwte toe.

Heeft Rutte een burn-out?
Wie de premier de afgelopen maanden goed in de gaten gehouden heeft, moet met me eens zijn dat hij alle signalen van een burn-out vertoont. Na de val van het kabinet is hij nog nauwelijks zichzelf geweest. Deze zomer dook hij voortdurend weg wegens staatkundige verplichtingen, en de afspraak dat het een korte campagne zou worden. Dan was er nog dat incident dat hij op een Europese top akkoord ging met toezeggingen die tientallen miljarden hoger lagen dan hij van plan was.  Ook had hij in de verkiezingscampagne een regelrechte leugen nodig om zich Emile Roemer van het lijf te houden. En last but not least, wie hem afgelopen vrijdagavond aan het werk zag bij de vergadering van de VVD-bestuurdersvereniging, zag een ontluisterend schouwspel. Een premier die wanhopig probeerde de juiste woorden te vinden om zijn partijgenoten te overtuigen van een aanpak die niet te rechtvaardigen is, en daar alleen – optisch – in slagen kon door opnieuw naar een leugen te grijpen.

Rutte, kortom, is versleten.

Wat het in de ogen van de kiezers allemaal nog erger maakt, is het openlijke triomfalisme van de PvdA, onder aanvoering van een sociaal atavisme als PvdA-voorzitter Spekman, die de PvdA-top wist te bewegen te kiezen voor het doordrukken van de grootste nivelleringsoperatie van de laatste vijftig jaar. De enige die hiervoor enige rechtvaardiging kon vinden is een economisch redacteur van De Volkskrant, die ook niet bekend staat om zijn inzicht in politieke processen – de goede man denkt werkelijk dat de kiezers voor nivellering hebben gestemd.

Ik geloof niet dat er gebrek aan solidariteit heerst, maar mensen weigeren terecht om zich aan maatregelen te conformeren waarvoor geen draagvlak of wensen bestaan, en dat hen koud op het lijf valt. Bovendien: dat de hoogste inkomens er per saldo zelfs op vooruitgaan, is nog het meest dodelijke feit. Als men het consequent en met een schijn van eerlijkheid had willen spelen, had er geen inkomenslimiet mogen worden gezet op de extra bijdrage. Hoe onrealistisch hoog de topinkomens dan ook extra hadden moeten bijdragen. Maar De Plukwijzer toont genadeloos aan dat het juist de middeninkomens zijn die worden gepakt. Deze aanpak is onverkoopbaar, en dat bewijs wordt nu geleverd.

Peilingen
De eerste peilingen laten een verlies van 11 zetels voor de VVD zien. In één week, dat is nog nooit eerder vertoond. Peilingen zijn peilingen, en weinig meer dan dat. Ernstiger voor de VVD is de bitterheid van de mensen die ontdekten te zijn verraden. Kan dit overwaaien? Kansloos. Elke maand de komende jaren zal iedere middenklasser opnieuw herinnerd worden aan dit verraad, als hij zijn lijstje bankafschrijvingen doorneemt. Iedere maand opnieuw. En tevens zullen elke keer als de lachende Rutte in beeld verschijnt – en lachen doet hij altijd, heeft hij zo geleerd – voor het geestesoog van deze burgers die bankafschriften schemeren. En dan moet er binnenkort ook nog een derde bailout voor Griekenland worden goedgekeurd onder de vleugels van de EU.

Voor de VVD als partij lijkt er nog maar één uitweg: laat een topprominent (Wiegel of Bolkestein, tezamen wellicht) uitspreken dat een ledenraadpleging de beste uitweg is, en stel de bordesscène drie weken uit. Dat geeft een kans om dit akkoord te verdedigen – en wie weet? Maar in ieder geval zal het het vertrouwen in de VVD als partij die naar zijn kiezers luistert herstellen. Het kost Rutte de kop, dat staat wel vast, maar wat het zwaarste is moet het zwaarste wegen.

Zelf vertrekken is wellicht teveel van hem gevraagd – veel politiek instinct aangaande zijn eigen positie lijkt hem vreemd. Onvermijdelijk moet zijn partij hem dus een handje helpen, want deze storm is voorlopig nog niet uitgewoed, en zou nog aan kracht kunnen winnen.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.