Het is altijd een genoegen nieuw werk van een oude leermeester te kunnen lezen. Ditmaal een heel groot genoegen. In Altijd de beste van emeritus-hoogleraar H.W. Pleket vind ik niet alleen veel van mijn eertijdse opleiding terug, maar ook de toon en soms licht spottende manier waarop Pleket zijn colleges over het voetlicht bracht.

HW Pleket was de man die mij de studie geschiedenis bracht. Na een mislukt avontuur in de exacte vakken aan dezelfde universiteit had ik besloten eerst eens wat colleges geschiedenis, psychologie en Nederlands te volgen teneinde niet opnieuw een te weinig geïnformeerd besluit over een studie te nemen. Niettegenstaande mijn goede voornemens was het eerstejaarscollege van Pleket waar ik een kijkje nam voor mij voldoende om alle goede voornemens omtrent een rustige afgewogen keuze overboord te zetten. Voor de volledigheid: het college de week daarna door H.S. Versnel, eveneens een Leids oudheidkundig icoon uit diezelfde periode van wie ik veel leren zou, sterkte mij in mijn voornemen.

Ik heb er nooit spijt van gehad.

In Altijd de beste neemt de auteur u op bedrieglijk eenvoudige wijze mee langs de ontwikkeling van de sport in de Griekse maatschappij in de 1000 jaar van de aristocratische periode tot het feitelijke einde van de Oudheid in de vijfde eeuw. Bedrieglijk eenvoudig, omdat ondanks de thematische aanpak de lijn in het boek voor een belangrijk deel ook een lineair tijdspad bewandelt. Dat is in een historisch overzichtswerk van dit type maar zelden mogelijk, en dat maakt dit boek een waar meesterwerk.

Op het moment dat ik het in handen kreeg was het al weer twee jaar geleden gepubliceerd, maar voor een werk als dit is dat irrelevant. Niet alleen omdat het onderwerp door de distantie in tijd min of meer tijdloos geworden is, maar ook omdat de auteur in kennis en overzicht onovertroffen is. Ook wat dat betreft is de titel goed gekozen, hoewel het boek overduidelijk maakt dat het gaat om de manier waarop sport werd beleefd. Juist in de Oudheid telde alleen de overwinning. Een tweede plaats was wellicht geen heel grote schande in onze optiek, maar het was zeker geen aanleiding om juichend mee thuis te komen – zoals tegenwoordig toch vaak gebruikelijk is.

Er zijn veel parallellen tussen het hoogtepunt van de beschaving in de Oudheid en de moderne tijd, en maar al te vaak zijn mensen geneigd in die parallellen aanleiding te vinden om vergelijkingen te trekken die geldigheid zouden hebben voor onze tijd. Maar de verschillen die we in de details vinden maken vaak veel grotere indruk als je er langer over nadenkt. En op langere termijn kan dat meer bevreemdend werken dan een beeld dat je van nature volledig vreemd is.

Wat moet je er verder van zeggen? Het is een soepel geschreven boek dat de lezer op lichte wijze bekend maakt met de sportbeoefening in de Oudheid. Al lezende wordt het decor van de maatschappij waartegen die sportbeoefening plaatsvond trefzeker en bijna achteloos geschetst. Misschien verwacht je dat van iemand na een leven lang werken met de Oudheid, misschien moet je met het vak bekend zijn om te zien hoe knap dat hier wordt gedaan.

Wellicht is het dienstig hier nog te melden dat Pleket niet alleen hoogleraar Oude Geschiedenis was, maar als toegevoegde leeropdracht de epigrafiek (inscriptiekunde) van de Oudheid had. Het belang daarvan kom je voortdurend tegen in dit werk, dat mede zo goed en actueel is omdat de laatstelijk gevonden inscripties er in werden verwerkt. H.W. Pleket wordt terecht beschouwd als de grootste nog levende epigraficus. Dat geeft de lezer een meerwaarde die hij zich mogelijk niet direct bewust zal zijn, maar wat wel degelijk een extra rol zal spelen voor de fijnproevers.

---

Altijd de beste (2014) – H.W. Pleket
Singel uitgeverijen
ISBN10-9025304818
ISBN13-9789025304812
Nieuwprijs €22,50
E-book €15,99
Ook vertaald in het Engels, Frans, Duits, Spaans, Italiaans en Hongaars